Page 181 - "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" (Proza)
P. 181
ßnvÿr Mÿmmÿdxanlû
Buz heykәl
Qırx birinci ilin qışı. Şaxtalı bir gecә. Elә bil canlı-cansız әtrafda 181
nә varsa donub buz bağlamışdır. Hava zәhәrli ilan kimi çalır,
daş çatlayır, ağac çıqqıldayır, torpaq çatırdayır, nәfәs tıxanır,
tikan kimi boğazda qalır. Vә indi ağappaq bir zülmәt içindә günçıxana tәrәf
ucsuz-bucaqsız qarlı çöllәrlә tәnha bir kölgә hәrәkәt edir.
O, gәnc bir anadır, körpәsini bağrına basmışdır, yurdunu tapdayan
yırtıcı düşmәn әlindәn baş götürüb qaçmışdır, namusunu qara әllәrdәn xilas
elәmişdir, özünü vә ciyәrparәsini bu rәhmsiz gecәnin ağuşuna atmışdır. Vә indi
ağappaq bir zülmәt içindә, günçıxana tәrәf üz tutub Böyük torpağa tәrәf
gedir.
Qarşıda sahillәri meşәlik böyük bir çay var, cәbhә xәtlәri o çay yaxa-
sından keçir vә zaman-zaman ordan gәlәn top gurultuları gecәlәr dağlardakı
qar uçqunlarının çoxmәrtәbәli nәriltilәri kimi şaxtalı gecәni titrәdib lәrzәyә
salır.
Vә ana tәlәsir, hava işıqlanmamış o özünü cәbhә xәttinә yetirmәlidir,
körpәsini çayın o tayına – azad torpağa keçirmәlidir, sinәsi üstündәki uşaq
hәyatını yenidәn ocaq istisi, gündüz işığı, günәş ziyası ilә isindirmәlidir.
Ana nәfәsini dәrmәdәn gedir, yıxılır, qar içindә batıb qalır, çırpınır, qar
içindәn ayağa qalxır, amma nә qәdәr yol gedirsә elә bil zaman da bu gecә
donub hәrәkәt elәmir, saniyәlәr yerindә sayır, irәli getmir vә qarlı çöllәrin
sonsuzluğunda bir qarış tükәniş әlamәti görünmür.
Ana taqәtdәn düşür, şaxta zәhәrlә suvarılmış qılınc kimi kәsir vә anaya
elә gәlir ki, bu qılınc indi onun qucağındakı körpәnin hәyatına qәsd edir vә
ananın alacalanmış gözlәri daldalanmaq üçün bir bucaq, pәnah gәtirmәk
üçün bir sığınacaq axtarır.
Bir az irәlidә qoşa bitmiş bir cüt ağcaqayın ağacı iki ağ sütun kimi göyә
ucalmışdır, ana o ağaclara doğru gedir, qucağındakı körpәsi ilә o ağaclara
söykәnib dayanır, indi ayaq üstә dayanmaq üçün, nәyәsә istinad etmәk üçün
bu sonsuz qarlı çöllәrdә bu bir cüt çılpaq ağcaqayın ağacından savayı ana
üçün digәr bir istinadgah yoxdur...
Şaxta isә buzlu bir alov kimi ananın üz-gözünü qarsır vә ana ürәyindә
qıvrılan bir qorxunun ağladığını, şivәn qopardığını eşidir – körpә donur,
körpә donacaq, qolları arasındakı kövrәk bir nәfәs sönәcәk, sinәsi üstünә
buz bağlamış bir dünyanın ağırlığı çökәcәk...
Lakin ana ürәyindә ağlayan qorxuya üsyan elәyir – qoy dünya donub
buzlağa dönsün, hәyat yer üstündәn qaçıb yer altına köçsün, yenә dә ana
Buz heykәl
Qırx birinci ilin qışı. Şaxtalı bir gecә. Elә bil canlı-cansız әtrafda 181
nә varsa donub buz bağlamışdır. Hava zәhәrli ilan kimi çalır,
daş çatlayır, ağac çıqqıldayır, torpaq çatırdayır, nәfәs tıxanır,
tikan kimi boğazda qalır. Vә indi ağappaq bir zülmәt içindә günçıxana tәrәf
ucsuz-bucaqsız qarlı çöllәrlә tәnha bir kölgә hәrәkәt edir.
O, gәnc bir anadır, körpәsini bağrına basmışdır, yurdunu tapdayan
yırtıcı düşmәn әlindәn baş götürüb qaçmışdır, namusunu qara әllәrdәn xilas
elәmişdir, özünü vә ciyәrparәsini bu rәhmsiz gecәnin ağuşuna atmışdır. Vә indi
ağappaq bir zülmәt içindә, günçıxana tәrәf üz tutub Böyük torpağa tәrәf
gedir.
Qarşıda sahillәri meşәlik böyük bir çay var, cәbhә xәtlәri o çay yaxa-
sından keçir vә zaman-zaman ordan gәlәn top gurultuları gecәlәr dağlardakı
qar uçqunlarının çoxmәrtәbәli nәriltilәri kimi şaxtalı gecәni titrәdib lәrzәyә
salır.
Vә ana tәlәsir, hava işıqlanmamış o özünü cәbhә xәttinә yetirmәlidir,
körpәsini çayın o tayına – azad torpağa keçirmәlidir, sinәsi üstündәki uşaq
hәyatını yenidәn ocaq istisi, gündüz işığı, günәş ziyası ilә isindirmәlidir.
Ana nәfәsini dәrmәdәn gedir, yıxılır, qar içindә batıb qalır, çırpınır, qar
içindәn ayağa qalxır, amma nә qәdәr yol gedirsә elә bil zaman da bu gecә
donub hәrәkәt elәmir, saniyәlәr yerindә sayır, irәli getmir vә qarlı çöllәrin
sonsuzluğunda bir qarış tükәniş әlamәti görünmür.
Ana taqәtdәn düşür, şaxta zәhәrlә suvarılmış qılınc kimi kәsir vә anaya
elә gәlir ki, bu qılınc indi onun qucağındakı körpәnin hәyatına qәsd edir vә
ananın alacalanmış gözlәri daldalanmaq üçün bir bucaq, pәnah gәtirmәk
üçün bir sığınacaq axtarır.
Bir az irәlidә qoşa bitmiş bir cüt ağcaqayın ağacı iki ağ sütun kimi göyә
ucalmışdır, ana o ağaclara doğru gedir, qucağındakı körpәsi ilә o ağaclara
söykәnib dayanır, indi ayaq üstә dayanmaq üçün, nәyәsә istinad etmәk üçün
bu sonsuz qarlı çöllәrdә bu bir cüt çılpaq ağcaqayın ağacından savayı ana
üçün digәr bir istinadgah yoxdur...
Şaxta isә buzlu bir alov kimi ananın üz-gözünü qarsır vә ana ürәyindә
qıvrılan bir qorxunun ağladığını, şivәn qopardığını eşidir – körpә donur,
körpә donacaq, qolları arasındakı kövrәk bir nәfәs sönәcәk, sinәsi üstünә
buz bağlamış bir dünyanın ağırlığı çökәcәk...
Lakin ana ürәyindә ağlayan qorxuya üsyan elәyir – qoy dünya donub
buzlağa dönsün, hәyat yer üstündәn qaçıb yer altına köçsün, yenә dә ana
