Page 128 - "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" (Proza)
P. 128
Azÿrbaycan ÿdÿbiyyatû antologiyasû
dağların arasındakı alaçıqlara, çadırlara göndәrmişdi. Bu dәfә o, Hәcәri
yanına alıb burada – Pәri çınqılının ayağında, durnagözlü Ağbulaq çeşmә-
sinin başında, talada qalmışdı. Yaxın obada yaşayan Sarımsaq oğlu özünü
Nәbiyә ürәyiyanan göstәrib, qılığına girmiş, Nәbi ilә Hәcәr üçün yaxşı bir
çadır qurmuşdu.
– Dincini al, ay Nәbi, el üçün ağlayanın gözü kor olar, – deyәn Sarım-
saq oğlu dönüb Hәcәri gözdәn keçirmiş, sağ әlini sürmәyi papağına apar-
mışdı:
– Mәn kişiyәm. Mәnә çox ar gәlir ki, bu boyda naçalnikdәn tutmuş Fi-
tilbörk padşahına qәdәr, bütün divan bir müsürman zәnәninә xәtir-hörmәt
qoymur!.. Elә mәn dә bu işlәrdәn sonra fikrә düşmüşәm ki, kәfәni boynuma
salıb, sizә qoşulum, namus-qeyrәt yolunda özümü qurban verim!..
Ancaq yağlı dillәr tökәn Sarımsaq oğlunu neçә gün sonra görmәyәn
Qaçaq Nәbi ağ çadırı söküb, ağac-uğacına qәdәr pöhrәlikdә gizlәtmişdi. O,
128 xәncәri ilә ağacların qol-budağından qırıb aralıda, sәrt yerdә göy bir dәyә
qurmuşdu. Davadan çıxan, divanı İran-Turana azdıran Qaçaq Nәbi burada
Hәcәrlә dincәlir, onu savaşlardan salamat çıxardan Bozata tumar verir, arpa
әvәzinә kişmiş yedizdirirdi... Qaçaq Nәbi heç bir zaman öz sayıqlığını әldәn
qoymur, Aynalını götürüb qaş qaralınca bәndәrgahda durur, Hәcәrin keşiyini
çәkirdi. Yuxusunu alan Hәcәr dә gün çırtar-çırtmaz yerindәn qalxıb, әrinin
keşiyindә dayanırdı. Gözlәrinin acısını alan Nәbi, gün yağlanmamışdan
durur, hәndәvәrә göz gәzdirir, Hәcәrin: “Ay Nәbi, niyә yatmırsan?”
sorğusuna qarşı “Çuğul ölmәyib” deyә cavab verirdi. Nәbi birdәn dәrin fikrә
gedir, qәnşәrdәki başıqarlı Çalbayır dağlarına, bu dağların döşündә tikilәn
koma-koma alaçıqlara, yal-yamacı bürüyәn sürülәrә, naxırlara, ilxılara,
qıjıltı ilә gedәn çaylara, qayalardan çağlayıb tökülәn şәlalәlәrә tamaşa
edirdi. Sonra aşağı – öz obasına, gündә bir qısqıya qoyulan Mollu kәndinә,
geniş Yazı düzәninә, qıvrıla-qıvrıla axıb Araza tökülәn Hәkәri çayına
baxırdı... Nәbi dönüb üzüyuxarı Pәri çınqılına, bu çınqıllığın ayağında, ta-
ladan qaynayan Ağbulaq çeşmәsinә nәzәr salırdı. Yazın belә gül-gülü
dindirib, bülbül-bülbülü sәslәyәn çağında, Nәbi dә, Hәcәr dә bu sәfalı alәmә
baxır, ancaq darıxa-darıxa nәfәs alırdılar. Sonra qәmә-kәdәrә yol vermәk
istәmәyib, ötәn dava-dalaşdan söz açır, Hәcәri oxşayıb:
“Qoy sәnә desinlәr, ay Qaçaq Nәbi,
Hәcәri özündәn, ay qoçaq Nәbi”.
– deyә Bozatı süzürdü...
Hәcәrә ürәk-dirәk verәn Nәbi yerindәn qәfil sıçrayıb Aynalını götürdü,
nәyisә duymuş kimi, cәld yan-yörәni gözdәn keçirdi. Bozatın mәxmәr çu-
dağların arasındakı alaçıqlara, çadırlara göndәrmişdi. Bu dәfә o, Hәcәri
yanına alıb burada – Pәri çınqılının ayağında, durnagözlü Ağbulaq çeşmә-
sinin başında, talada qalmışdı. Yaxın obada yaşayan Sarımsaq oğlu özünü
Nәbiyә ürәyiyanan göstәrib, qılığına girmiş, Nәbi ilә Hәcәr üçün yaxşı bir
çadır qurmuşdu.
– Dincini al, ay Nәbi, el üçün ağlayanın gözü kor olar, – deyәn Sarım-
saq oğlu dönüb Hәcәri gözdәn keçirmiş, sağ әlini sürmәyi papağına apar-
mışdı:
– Mәn kişiyәm. Mәnә çox ar gәlir ki, bu boyda naçalnikdәn tutmuş Fi-
tilbörk padşahına qәdәr, bütün divan bir müsürman zәnәninә xәtir-hörmәt
qoymur!.. Elә mәn dә bu işlәrdәn sonra fikrә düşmüşәm ki, kәfәni boynuma
salıb, sizә qoşulum, namus-qeyrәt yolunda özümü qurban verim!..
Ancaq yağlı dillәr tökәn Sarımsaq oğlunu neçә gün sonra görmәyәn
Qaçaq Nәbi ağ çadırı söküb, ağac-uğacına qәdәr pöhrәlikdә gizlәtmişdi. O,
128 xәncәri ilә ağacların qol-budağından qırıb aralıda, sәrt yerdә göy bir dәyә
qurmuşdu. Davadan çıxan, divanı İran-Turana azdıran Qaçaq Nәbi burada
Hәcәrlә dincәlir, onu savaşlardan salamat çıxardan Bozata tumar verir, arpa
әvәzinә kişmiş yedizdirirdi... Qaçaq Nәbi heç bir zaman öz sayıqlığını әldәn
qoymur, Aynalını götürüb qaş qaralınca bәndәrgahda durur, Hәcәrin keşiyini
çәkirdi. Yuxusunu alan Hәcәr dә gün çırtar-çırtmaz yerindәn qalxıb, әrinin
keşiyindә dayanırdı. Gözlәrinin acısını alan Nәbi, gün yağlanmamışdan
durur, hәndәvәrә göz gәzdirir, Hәcәrin: “Ay Nәbi, niyә yatmırsan?”
sorğusuna qarşı “Çuğul ölmәyib” deyә cavab verirdi. Nәbi birdәn dәrin fikrә
gedir, qәnşәrdәki başıqarlı Çalbayır dağlarına, bu dağların döşündә tikilәn
koma-koma alaçıqlara, yal-yamacı bürüyәn sürülәrә, naxırlara, ilxılara,
qıjıltı ilә gedәn çaylara, qayalardan çağlayıb tökülәn şәlalәlәrә tamaşa
edirdi. Sonra aşağı – öz obasına, gündә bir qısqıya qoyulan Mollu kәndinә,
geniş Yazı düzәninә, qıvrıla-qıvrıla axıb Araza tökülәn Hәkәri çayına
baxırdı... Nәbi dönüb üzüyuxarı Pәri çınqılına, bu çınqıllığın ayağında, ta-
ladan qaynayan Ağbulaq çeşmәsinә nәzәr salırdı. Yazın belә gül-gülü
dindirib, bülbül-bülbülü sәslәyәn çağında, Nәbi dә, Hәcәr dә bu sәfalı alәmә
baxır, ancaq darıxa-darıxa nәfәs alırdılar. Sonra qәmә-kәdәrә yol vermәk
istәmәyib, ötәn dava-dalaşdan söz açır, Hәcәri oxşayıb:
“Qoy sәnә desinlәr, ay Qaçaq Nәbi,
Hәcәri özündәn, ay qoçaq Nәbi”.
– deyә Bozatı süzürdü...
Hәcәrә ürәk-dirәk verәn Nәbi yerindәn qәfil sıçrayıb Aynalını götürdü,
nәyisә duymuş kimi, cәld yan-yörәni gözdәn keçirdi. Bozatın mәxmәr çu-
