Page 7 - Sholom_Aleyhem_Макет 1

hekayәlәrindә sinonim kimi sәslәnir. Maraqlıdır ki, bu şәhәrә
köçmәzdәn әvvәl Ş.Aleyxem, әsasәn, melodramatik süjetlәri
olan sentimental povest vә hekayәlәr yazırdı. Odessada qәlәmә
aldığı satirik “Manexem-Mendl” romanı isә yәhudi yumorunun
әvәzsiz nümunәsinә çevrildi.
“Rotşild olsaydım”, “Skripkada çalan”, “Kasrilovkada dreyfus”,
“Alman” vә digәr bu kimi әsәrlәr dünya әdәbiyyatında “Şolom
Aleyxem yumoru” ifadәsinin yaranmasına sәbәb oldu. Bu fikir
1894-cü ildә nәşr olunmuş “Südçü Tevye” povestindәn sonra
daha da güclәndi. Әsәrin baş qәhrәmanı, kәndli Tevyenin görkәmi
kobud olsa da, incәqәlbli adamdır. Tevyenin mәşәqqәtli hәyatı,
ailәsinin, xüsusәn dә qızlarının başına gәlәn faciәlәr yazıçı
tәrәfindәn böyük ustalıqla qәlәmә alınıb. Ş.Aleyxemin Tevyeyә,
onun әtrafındakı müsbәt xarakterli obrazlara sonsuz mәhәbbәti
dәrhal nәzәrә çarpır, әsәr mәrhәmәt vә hәyat sevgisi ilә doludur.
Tevye әn kәdәrli anlarında belә nikbinliyini itirmir, özünün vә
yәhudilәrin çәkdiyi zillәtdәn, baş alıb gedәn haqsızlıqlardan
ürәkağrısı ilә danışır. “Göz yaşları içindә gülüş!” – Tevyenin
monoloqlarını mәhz belә sәciyyәlәndirmәk olar.
XX әsrin әvvәllәrindә Ş.Aleyxemin adı artıq dünyaca mәşhur
yazıçılarla yanaşı çәkilirdi. 1903-cü ildә әsәrlәrinin dördcildliyi
çap olundu. Dünya şöhrәti qazanmasına baxmayaraq, o, xalqdan
uzaqlaşmırdı, hәmyerlilәri ilә mütәmadi görüşür, әdәbi-bәdii
gecәlәrdә, qiraәt axşamlarında hәvәslә iştirak edir, hekayәlәrini
oxuyurdu.
Rusiyanı çәnginә almış inqilab dalğası vә yәhudi tәqiblәri
ailәni mühacir hәyatı yaşamağa mәcbur etdi. Yazıçı bu çәtin
vaxtlarda L.Tolstoya, A.Çexova, M.Qorkiyә mәktub yazıb onları
çapı planlaşdırılan әdәbi topluda fәal iştirak etmәyә çağırdı.
“Yardım” adlı toplunun satışından әldә olunan vәsait Kişinyovda
yaşayan yәhudilәrә qarşı törәdilmiş talanlardan zәrәr çәkmiş
ailәlәrә verildi.
Ş.Aleyxem 1905–1907-ci illәrdә Lvov, Cenevrә vә Londonda
yaşadı. Sonra ABŞ-ın yәhudi icmasının dәvәti ilә Nyu Yorka

7