Page 76 - "Zəfər və ilğım"
P. 76
küb, kәnara atdığını, Katerinanı gözlәyә-gözlәyә necә yuxu-
ya getdiyini xatırladı…
Bu, çoxdan, müharibә zamanı olmuşdu – onda Beriyanı
ilk vә son dәfә görmüşdü. Lubyankanın qara mәrmәrlә dö-
şәnmiş zalı gözlәri önündә canlandı. Hamı hәyәcanla
Beriyanı gözlәyirdi. Bu, NKVD-nin klubu idi. Beriya geci-
kirdi. Hәtta düşündülәr ki, artıq gәlmәyәcәk. Ancaq elә bu
an parterin bütün qapıları gurultuyla açıldı vә qapıların
önündә bir-birinә oxşayan mülki geyimli adamlar peyda
oldu. Onlar çıxışları tutduğuna görә toplaşanlara elә gәldi
ki, kimisә hәbs edәcәklәr. Tökmә bәdәnli cangüdәnlәrdәn
sonra pensne taxmış vә başına kepka qoymuş Beriya gәldi.
O, paltosunu çıxarmadan zalın mәrkәzindәki oturacağa
әylәşdi, adamlarından birinә nәsә dedi vә hamı başa düşdü
ki, tamaşanı başlamaq lazımdır. Aktyorlar hәyәcanlıydı de-
yә, tamaşanı istәdiklәri kimi oynaya bilmirdilәr.
Bu tamaşada Kumir iştirak etmirdi. Yarım saatlıq proqramın
aparıcısı başqa adam idi. Kumir ürәyindә sevinirdi – Beriya-
nın olduğu zalda aparıcının kiçik bir sәhvi faciәylә nәticәlәnә
bilәrdi. O, sәssiz-sәmirsiz, parterdә oturmuşdu, ölkәnin ta-
76 nınmış simalarının belә qorxub-çәkindiyi bu adamı müşahidә
edirdi. Özü dә fәrqindә deyildi ki, bu müşahidәlәr onun
yaddaşına hәkk olunur vә gәlәcәkdә onlardan istifadә elәyә
bilәcәk. (Sonralar Lübimov Soljenitsının “Şaraşka” әsәrindә
Stalin obrazını canlandırdı. Özü dә bu obrazı qrimsiz vә
dahiyanә oynadı, çünki “tәcrübәdәn yararlana bilmәk üçün
tәcrübә lazımdır”. Mәsәlәn, Beriya ilә görüş kimi.) Hәmin
unudulmaz konsertin sonunda rejissor Yutkeviç, baletmeyster
Qoleyzovski, rәqqas Asaf Messerer, MXAT-ın görkәmli
aktyorları Tarxanov vә Belokurov – bu istedadlı insanlar
müticәsinә iradları dinlәdilәr. Hәmin görüşdә Beriya gürcü
aksenti ilә öz qәrarını açıqladı: “Kremlә aşağıdakı çıxışlar
aparılacaq: Rәhbәri vәsf edәn mahnı, “Şarı barı, veriya,
Beriya” – gürcü dilindә oxunan, mәnә hәsr olunmuş mahnı,
moldovan rәqsi, açıq-saçıq geyinmiş qızların atılıb-düşdüyü
ya getdiyini xatırladı…
Bu, çoxdan, müharibә zamanı olmuşdu – onda Beriyanı
ilk vә son dәfә görmüşdü. Lubyankanın qara mәrmәrlә dö-
şәnmiş zalı gözlәri önündә canlandı. Hamı hәyәcanla
Beriyanı gözlәyirdi. Bu, NKVD-nin klubu idi. Beriya geci-
kirdi. Hәtta düşündülәr ki, artıq gәlmәyәcәk. Ancaq elә bu
an parterin bütün qapıları gurultuyla açıldı vә qapıların
önündә bir-birinә oxşayan mülki geyimli adamlar peyda
oldu. Onlar çıxışları tutduğuna görә toplaşanlara elә gәldi
ki, kimisә hәbs edәcәklәr. Tökmә bәdәnli cangüdәnlәrdәn
sonra pensne taxmış vә başına kepka qoymuş Beriya gәldi.
O, paltosunu çıxarmadan zalın mәrkәzindәki oturacağa
әylәşdi, adamlarından birinә nәsә dedi vә hamı başa düşdü
ki, tamaşanı başlamaq lazımdır. Aktyorlar hәyәcanlıydı de-
yә, tamaşanı istәdiklәri kimi oynaya bilmirdilәr.
Bu tamaşada Kumir iştirak etmirdi. Yarım saatlıq proqramın
aparıcısı başqa adam idi. Kumir ürәyindә sevinirdi – Beriya-
nın olduğu zalda aparıcının kiçik bir sәhvi faciәylә nәticәlәnә
bilәrdi. O, sәssiz-sәmirsiz, parterdә oturmuşdu, ölkәnin ta-
76 nınmış simalarının belә qorxub-çәkindiyi bu adamı müşahidә
edirdi. Özü dә fәrqindә deyildi ki, bu müşahidәlәr onun
yaddaşına hәkk olunur vә gәlәcәkdә onlardan istifadә elәyә
bilәcәk. (Sonralar Lübimov Soljenitsının “Şaraşka” әsәrindә
Stalin obrazını canlandırdı. Özü dә bu obrazı qrimsiz vә
dahiyanә oynadı, çünki “tәcrübәdәn yararlana bilmәk üçün
tәcrübә lazımdır”. Mәsәlәn, Beriya ilә görüş kimi.) Hәmin
unudulmaz konsertin sonunda rejissor Yutkeviç, baletmeyster
Qoleyzovski, rәqqas Asaf Messerer, MXAT-ın görkәmli
aktyorları Tarxanov vә Belokurov – bu istedadlı insanlar
müticәsinә iradları dinlәdilәr. Hәmin görüşdә Beriya gürcü
aksenti ilә öz qәrarını açıqladı: “Kremlә aşağıdakı çıxışlar
aparılacaq: Rәhbәri vәsf edәn mahnı, “Şarı barı, veriya,
Beriya” – gürcü dilindә oxunan, mәnә hәsr olunmuş mahnı,
moldovan rәqsi, açıq-saçıq geyinmiş qızların atılıb-düşdüyü
