Page 340 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 340
Soxulcan necә qidalanır?
Torpaq soxulcanını tәbii ki, onunla bir yerdә toxumları da dartıb
insanların gözündә, onların aparırlar.
nöqteyi-nәzәrindә yer üzünün
әn mühüm canlısı adlandırmaq olar. Çünki Soxulcanların istehsal etdiyi tәbii
bu canlıların fәaliyyәti torpağı bütün hәyat gübrәnin tәrkibindә torpağı zәnginlәşdirәn
üçün zәruri olan әkin mövsümünә hazır- әhәng dә var. Onun mühümlüyünü bir
layır. nümunәdә görmәk olar. Alimlәr son dәrәcә
Soxulcanlar qidalanma zamanı torpağı mәhsuldar olan bir torpaq sahәsi aşkar
yumşaldır, xırdalayırlar. Yarım hektar ediblәr. Onlar hesablayıblar ki, orada
sahәsi olan bağda soxulcanlar öz torpağın yarım hektarına 108 ton soxulcan
orqanizmlәrindәn ildә 16 ton torpaq ifrazatı düşür. Bax elә ona görә dә, bu
keçirirlәr. Onların kömәyi ilә bitkilәrin sahә yüz ildәn bәri özünün mәhsuldarlığı
kökü kifayәt qәdәr hava vә rütubәt alır, ilә seçilirmiş!
onlar ölmüş bitkilәrin, heyvanların
parçalanmasına, çürüntüyә çevrilmәsinә Torpaqda soxulcan o qәdәr çoxdur ki,
sәbәb olur, bitki toxumlarını torpağın altına әgәr Birlәşmiş Ştatlar әrazisindәn bütün
aparıb әkirlәr. Bu o vaxt baş verir ki, so- soxulcanları toplasan, onların çәkisi bütün
xulcanlar öz yuvalarına yarpaq daşıyarkәn, әhalinin çәkisindәn 10 dәfә çox olacaq.
Soxulcanın bәdәni bir-birinin içinә girәn
iki borudan ibarәtdir. Daxili boru hәzm
sistemidir. Soxulcan yemәk istәyәndә
udlağını açıb xırda torpaq parçaları götürür.
Sonra onları xüsusi әzәlәlәri vasitәsiylә
içәri itәlәyir. Torpaq әvvәlcә zob adlanan
anbara, oradan da ikinci mәdәyә düşür.
Qum soxulcanın torpağı xırdalamasına
kömәk edir. Sonra o hәzm olunur vә
orqanizmdәn tullantı kimi çıxır.
Soxulcanın gözü yoxdur, lakin onun
bәdәni üzәrindә çox hәssas hüceyrәlәri
var. Bu ona imkan verir ki, işığı qaranlıqdan
seçsin vә lap yüngül toxunuşları hiss etdin.
Soxulcan nәfәsi dәrisindәn alır.
Soxulcanlar yaxşı, rütubәtli torpaqda
yaşayırlar. Onlar qumda yaşaya bilmir.
Yerin üzünә yalnız gecәnin qaranlığında
çıxırlar. Qışda soxulcanlar yumağa çevrilib
yatırlar. Siz soxulcanı yerin üstündә
görәndә, bu o demәkdir ki, heyvan özünә
ya tәzә ev, ya da daha münbit torpaq
axtarır. Soxulcanlar günәş işığı altında
yaşaya bilmir.
Torpaq soxulcanını tәbii ki, onunla bir yerdә toxumları da dartıb
insanların gözündә, onların aparırlar.
nöqteyi-nәzәrindә yer üzünün
әn mühüm canlısı adlandırmaq olar. Çünki Soxulcanların istehsal etdiyi tәbii
bu canlıların fәaliyyәti torpağı bütün hәyat gübrәnin tәrkibindә torpağı zәnginlәşdirәn
üçün zәruri olan әkin mövsümünә hazır- әhәng dә var. Onun mühümlüyünü bir
layır. nümunәdә görmәk olar. Alimlәr son dәrәcә
Soxulcanlar qidalanma zamanı torpağı mәhsuldar olan bir torpaq sahәsi aşkar
yumşaldır, xırdalayırlar. Yarım hektar ediblәr. Onlar hesablayıblar ki, orada
sahәsi olan bağda soxulcanlar öz torpağın yarım hektarına 108 ton soxulcan
orqanizmlәrindәn ildә 16 ton torpaq ifrazatı düşür. Bax elә ona görә dә, bu
keçirirlәr. Onların kömәyi ilә bitkilәrin sahә yüz ildәn bәri özünün mәhsuldarlığı
kökü kifayәt qәdәr hava vә rütubәt alır, ilә seçilirmiş!
onlar ölmüş bitkilәrin, heyvanların
parçalanmasına, çürüntüyә çevrilmәsinә Torpaqda soxulcan o qәdәr çoxdur ki,
sәbәb olur, bitki toxumlarını torpağın altına әgәr Birlәşmiş Ştatlar әrazisindәn bütün
aparıb әkirlәr. Bu o vaxt baş verir ki, so- soxulcanları toplasan, onların çәkisi bütün
xulcanlar öz yuvalarına yarpaq daşıyarkәn, әhalinin çәkisindәn 10 dәfә çox olacaq.
Soxulcanın bәdәni bir-birinin içinә girәn
iki borudan ibarәtdir. Daxili boru hәzm
sistemidir. Soxulcan yemәk istәyәndә
udlağını açıb xırda torpaq parçaları götürür.
Sonra onları xüsusi әzәlәlәri vasitәsiylә
içәri itәlәyir. Torpaq әvvәlcә zob adlanan
anbara, oradan da ikinci mәdәyә düşür.
Qum soxulcanın torpağı xırdalamasına
kömәk edir. Sonra o hәzm olunur vә
orqanizmdәn tullantı kimi çıxır.
Soxulcanın gözü yoxdur, lakin onun
bәdәni üzәrindә çox hәssas hüceyrәlәri
var. Bu ona imkan verir ki, işığı qaranlıqdan
seçsin vә lap yüngül toxunuşları hiss etdin.
Soxulcan nәfәsi dәrisindәn alır.
Soxulcanlar yaxşı, rütubәtli torpaqda
yaşayırlar. Onlar qumda yaşaya bilmir.
Yerin üzünә yalnız gecәnin qaranlığında
çıxırlar. Qışda soxulcanlar yumağa çevrilib
yatırlar. Siz soxulcanı yerin üstündә
görәndә, bu o demәkdir ki, heyvan özünә
ya tәzә ev, ya da daha münbit torpaq
axtarır. Soxulcanlar günәş işığı altında
yaşaya bilmir.
