Page 335 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 335
? 335

Baramaqurdu ipәyi necә әyirir?

M in illәr qabaq çinlilәr mәxsusi Bir neçә baramanın sapını birlәşdirirәrәk
bir tırtıl tәrәfindәn barama onu makaraya dolayırlar. Bundan sonra
kimi sarınmış incә sapdan növbәti mәrhәlә – xam ipәyin burularaq
toxuduqları nәfis parçalardan gözәl pal- ipliyә çevrilmәsi gәlir. 10-12 baramanın
tarlar istehsal etmәyi artıq bilirdilәr. Bu liflәrindәn әyrilәn ipәk sapa tәkqat sap
sirr son dәrәcә mәxfi saxlanırdı vә әgәr deyirlәr.
Çindәn kimsә tut tırtılını, yaxud onun
baramasını çıxarmaq istәsә, onu ölüm Biz ipәk mallar alanda onların üzәrindә
cәzası gözlәyirdi. mütlәq ikiqat, yoxsa üçqat ipәkdәn
İndi tәbii ki, tut tırtılları yalnız Çindә hazırlandıqları qeyd olunur. Bizim zaman-
deyil, Yaponiyada, Hindistanda, Fransada, larda neylon o qәdәr populyar vә ucuz
İspaniyada, İtaliyada, Azәrbaycanda vә olub ki, az qala ipәyi tam әvәz edir. Amma
bir çox başqa ölkәlәrdә geniş yayılıb. Ən bütün bunlara baxmayaraq, tәbii ipәk
yaxşı ipәyi ağ tut ağacının yarpaqları ilә özünün gözәlliyi, zәrifliyi vә dözümlü
qidalanan xırda, bozumtul-ağ pәrvanәnin olmasıyla hәmişә diqqәti cәlb edәcәk.
tırtılı istehsal edir.
Yayın әvvәlindә hәr dişi 500, yaxud
daha çox yumurta qoyur. Onlar bir vәrәq
parçasının, yaxud paltarın üzәrindә gәlәn
bahara kimi – tut ağacının yarpaq açdığı
zamana kimi qalırlar. İnkubatora qoyulmuş
yumurtalardan xırdaca qara qurdlar çıxır.
Onları tәzә tut yarpaqları döşәnmiş sininin
içindә saxlayırlar vә qurdlar orada altı
hәftә әrzindә qidalanırlar.
Qurdlar başlarını artıq zorla çevirәndә
bәllidir ki, onlar öz baramalarını toxumağa
hazırdırlar. Bu zaman onların sinisinә xırda
budaqlar qoyulur. Qurdlar öz bәdәnlәrinә,
az qala gözlә görmәk mümkün olmayan
nazik sap dolayırlar – bu sap onların
çәnәsindәki xırdaca deşikdәn çıxır. 460-
1100 metr uzunluğunda sapı olan barama
tәxminәn 72 saat әrzindә tam hazır olur.
Baramanın içindә qırışıb büzüşmüş
tırtıl qalır ki, o da 12 gündәn sonra
pәrvanәyә çevrilir. Baramaları içindә ilıq
su olan qablara qoyurlar vә su bütün
sapları müәyyәn formada saxlayan ipәk
yapışqanını әridir.
   330   331   332   333   334   335   336   337   338   339   340