Page 331 - "Hər suala bir cavab" (I cild)

? 331

Arı balı necә düzәldir?

A rılar balı ona görә düzәldir ki, maddәlәr, cürbәcür fermentlәr, az miq-
özlәri dә balla qidalanırlar. darda vitaminlәr, lap azacıq protein vә
Demәli, bu mәhsulun hazırlan- turşular olur.
ması prosesi arı koloniyası üçün yem
ehtiyatı yaratmaq üsuludur. Balın dadı vә rәngi dә fәrqli olur – hәr
İlk növbәdә arı, çiçәklәri axtarıb tapır, şey bayaq dediyimiz kimi, nektarın mәnbәyi
onların nektarını toplayır. Sonra onu olan bitkilәrdәn asılıdır. Bal istehsal olunan
özünün xüsusi bal kisәsindә daşıyıb yuvaya nahiyәlәrdә adәtәn, nektar toplamaq üçün
gәtirir. Bu bal kisәsi arının qarnının altında yararlı sayılan cәmi bir neçә bitki olur.
cibәbәnzәr bir yerdir. Bu bölmәni qarından Mәsәlәn, Birlәşmiş Ştatların şimal-şәrqindә
ayıran xüsusi klapan da var. bu yonca, qәrbdә qarayonca, Avropada
Balın hazırlanmasında birinci mәrhәlә süpürgә koludur.
arının öz içindә başlanır. Nektardakı şәkәr
kimyәvi reaksiyaya mәruz qalır. Növbәti
addım nektardan artıq suyun çıxarılmasıdır.
Buna yuvadakı istilik vә ventilyasiya
nәticәsindә, buxarlanma ilә nail olurlar.
Şanlardakı balda arıların gәtirdiyi, tәbii
nektarın tәrkibindәki sudan var ki, o prak-
tiki olaraq әbәdi qoruna bilәr! Onu şanlara
yetişmәk üçün qoyurlar ki, gәlәcәkdә arılar
ondan yem kimi istifadә etsinlәr.
Yeri gәlmişkәn, arılar nektar tapa
bilmәyәndә cürbәcür şirin mayelәr
toplayırlar. Bu mayelәr müxtәlif böcәklәrin
ifraz etdiyi, bitkilәrdәn çıxan mayelәr ola
bilәr.
Balı şanlardan müxtәlif üsullarla
çıxarırlar. Lakin balın әsas qismi şanlardan,
balçıxaran adlanan qurğu vasitәsiylә
çıxarılır. Mәrkәzәqaçma qüvvәsindәn
istifadә edәn bu maşın, balı şandan çıxmağa
mәcbur edir.
Balın tәrkibi pәtәyin olduğu yerdәn,
nektarın hansı çiçәklәrdәn toplanmasından
çox asılıdır. Balın tәrkibindә çoxlu maddәlәr
var. Onların әsas hissәsini fruktoza vә
qlükoza kimi tanınan şәkәr tәşkil edir.
Onda hәm dә kiçik miqdarda saxaroza
(qamış şәkәri), maltoza, dekstrin, mineral