Page 446 - "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" (Proza)
P. 446
Azÿrbaycan ÿdÿbiyyatû antologiyasû
Yarmarkasına sarı sürdüyü motoroller az qaldı yolundan çıxıb özünü qarşı
tәrәfdәn gәlәn vә içi sәrnişinlә dolu mikroavtobusa çırpsın.
Sonuncu anda qәzadan qurtaran mikroavtobusun sürücüsü barmağı ilә
Cümünü hәdәlәdi vә hiddәtlә nәsә dedi, Allah bilir, nә söyüş söydü, amma
Cümü bunun fәrqindә deyildi, içindәn qopub gәlәn bir “niyә?” onun bütün
sısqa vücudunu, elә bil bir çәkisizlik içinә soxmuşdu: gözünün qabağındakı
Sona niyә o paslı güzgüdәn ona baxmalı idi, fransız әtri nә zibil bir şeydi
ki, Sona onu öz boynuna, sinәsinә vurmasın vә niyә, niyә, niyә axı hansı
bir oynaşsa bunu alıb öz qәhbәsinә verә bilәr, amma Cümü hәmin pula Sona-
ya don almalıdı ki, әynindәki süzülüb didilmiş dondan canı qurtarsın?
Niyә?
Niyә?
Niyә axı?
446 Vә elә bil o tır-tır öz-özünә dövrә vurub geri qayıtdı vә hәmin sentyabr
gününün o axşamçağında Cümünü yenә dә Buzovna ilә Zuğulba arasındakı
o sahilә – qayalığa gәtirib çıxardı.
Yüngül bir xәzri әsdiyi üçün dәnizin lәpәlәri qayalığa çırpılır,
köpüklәnә-köpüklәnә geri çәkilirdi vә elә bil lәpәlәrin o ardıcıllığı hәmin
axşam bu yerlәrә çökmüş havasızlığı tәsdiq edirdi. Cümü birinci dәfә idi
ki, bu qayalığa tamam ayıq gәlmişdi vә elә bil dәniz dә, bu qayalar da
әvvәlkindәn dә qat-qat artıq dәrәcәdә yad bir yer idi vә qayalıqda oturmuş
Cümü bir dә onu gördü ki, zır-zır ağlayır, elә ağlaya-ağlaya da әlindәki
fransız әtrinin bantını dartıb açmaq, kağızını cırıb tullamaq, şüşәni qutusun-
dan çıxarıb әtirlә bәrabәr qayalığa çırpmaq istәdi vә öz-özünә:
– Nә zırıldayırsan, ә, әclaf oğlu әclaf?! – dedi.
Görünür, bir az әvvәl bu yerlәrdәn mal-qara keçmişdi, çünki dәnizin
iyinә bir tәzәk iyi dә qarışmışdı. Cümü burnunun suyunu çәkә-çәkә әlindә
tutduğu әtir qutusuna baxırdı vә hәmin sentyabr gününün axşamı qәribә bir
hadisә oldu: birdәn-birә, elә bil o dәniz vә tәzәk iyinә fransız әtrinin dә iyi
qarışdı (elә bil Cümü, doğrudan da, o әtri qayaya çırpmışdı) vә güman ki,
dünya yaranandan bәri indiyәdәk Abşeronda heç kimin heç vaxt hiss
etmәdiyi qarışıq vә iyrәnc bir qoxu Cümünün burnuna gәldi...
Bu vaxt yüngül xәzrinin qayalığa çırpdığı o yeknәsәq lәpә ardıcıllığı
içindә qart vә hirsli bir qaqqıltı eşidildi – hoppanıb qayalığa çıxmış bir xoruz
(Qırmızı xoruz!), ardıyca da iki anac toyuq, elә bil bu kimsәsiz sahildә çox-
dan bәri adam görmәdiyi üçün düz Cümünün üstünә gәlirdi. Cümü ayağa
qalxıb fransız әtrini pencәyinin cibinә qoydu, әli ilә burnunun pәrәlәrini
Yarmarkasına sarı sürdüyü motoroller az qaldı yolundan çıxıb özünü qarşı
tәrәfdәn gәlәn vә içi sәrnişinlә dolu mikroavtobusa çırpsın.
Sonuncu anda qәzadan qurtaran mikroavtobusun sürücüsü barmağı ilә
Cümünü hәdәlәdi vә hiddәtlә nәsә dedi, Allah bilir, nә söyüş söydü, amma
Cümü bunun fәrqindә deyildi, içindәn qopub gәlәn bir “niyә?” onun bütün
sısqa vücudunu, elә bil bir çәkisizlik içinә soxmuşdu: gözünün qabağındakı
Sona niyә o paslı güzgüdәn ona baxmalı idi, fransız әtri nә zibil bir şeydi
ki, Sona onu öz boynuna, sinәsinә vurmasın vә niyә, niyә, niyә axı hansı
bir oynaşsa bunu alıb öz qәhbәsinә verә bilәr, amma Cümü hәmin pula Sona-
ya don almalıdı ki, әynindәki süzülüb didilmiş dondan canı qurtarsın?
Niyә?
Niyә?
Niyә axı?
446 Vә elә bil o tır-tır öz-özünә dövrә vurub geri qayıtdı vә hәmin sentyabr
gününün o axşamçağında Cümünü yenә dә Buzovna ilә Zuğulba arasındakı
o sahilә – qayalığa gәtirib çıxardı.
Yüngül bir xәzri әsdiyi üçün dәnizin lәpәlәri qayalığa çırpılır,
köpüklәnә-köpüklәnә geri çәkilirdi vә elә bil lәpәlәrin o ardıcıllığı hәmin
axşam bu yerlәrә çökmüş havasızlığı tәsdiq edirdi. Cümü birinci dәfә idi
ki, bu qayalığa tamam ayıq gәlmişdi vә elә bil dәniz dә, bu qayalar da
әvvәlkindәn dә qat-qat artıq dәrәcәdә yad bir yer idi vә qayalıqda oturmuş
Cümü bir dә onu gördü ki, zır-zır ağlayır, elә ağlaya-ağlaya da әlindәki
fransız әtrinin bantını dartıb açmaq, kağızını cırıb tullamaq, şüşәni qutusun-
dan çıxarıb әtirlә bәrabәr qayalığa çırpmaq istәdi vә öz-özünә:
– Nә zırıldayırsan, ә, әclaf oğlu әclaf?! – dedi.
Görünür, bir az әvvәl bu yerlәrdәn mal-qara keçmişdi, çünki dәnizin
iyinә bir tәzәk iyi dә qarışmışdı. Cümü burnunun suyunu çәkә-çәkә әlindә
tutduğu әtir qutusuna baxırdı vә hәmin sentyabr gününün axşamı qәribә bir
hadisә oldu: birdәn-birә, elә bil o dәniz vә tәzәk iyinә fransız әtrinin dә iyi
qarışdı (elә bil Cümü, doğrudan da, o әtri qayaya çırpmışdı) vә güman ki,
dünya yaranandan bәri indiyәdәk Abşeronda heç kimin heç vaxt hiss
etmәdiyi qarışıq vә iyrәnc bir qoxu Cümünün burnuna gәldi...
Bu vaxt yüngül xәzrinin qayalığa çırpdığı o yeknәsәq lәpә ardıcıllığı
içindә qart vә hirsli bir qaqqıltı eşidildi – hoppanıb qayalığa çıxmış bir xoruz
(Qırmızı xoruz!), ardıyca da iki anac toyuq, elә bil bu kimsәsiz sahildә çox-
dan bәri adam görmәdiyi üçün düz Cümünün üstünә gәlirdi. Cümü ayağa
qalxıb fransız әtrini pencәyinin cibinә qoydu, әli ilә burnunun pәrәlәrini
