Page 426 - "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" (Proza)
P. 426
Azÿrbaycan ÿdÿbiyyatû antologiyasû
“QARABAĞ ŞİKӘSTӘSİ”
(Fransız әtri vә Ağadadaş ilә Balacaxanımgilin Qırmızı
xoruzunun bәy axtarışı haqqında)
I
...sonra uzaqdan elektrik qatarının çarxlarının sәsi eşidildi...
Bakıdan gәlәn elektrik qatarı Buzovnadan keçib Mәrdәkana, Şüvәlana,
oradan da Hidro-Elektrik Stansiyası qәsәbәsinә gedib, eyni marşrutla da
geri qayıdırdı vә hәr dәfә Buzovnadakı fәhlә yataqxanasında o elektrik
qatarının uzaqdan gәlәn sәsi eşidilәndә hәyatında birinci dәfә Bakıya
426 gәlmәyi Cümünün yadına düşürdü vә içmiş vaxtı olanda bir loxma qәhәr
onun boğazında tıxanıb qalırdı, içmәmiş vaxtı olanda isә durub gedib
haradansa araq tapıb içmәk istәyirdi.
O vaxt – söhbәt it әyyamında qalmış o gözәl illәrdәn gedir – Cümü
Şuşada orta mәktәbi bitirib, anasının yığıb qabladığı balaca çamadanı da
götürüb hәyatında ilk dәfә sәfәrә çıxdı, avtobusa minib Şuşa dağlarından
endi, bu ilk sәfәrin möcüzәsi içindә Xankәndinin böyründәn ötüb
Ağdamdan, Bәrdәdәn keçdi, iyul günәşi altında od tutub yanan Yevlaxa
gәldi, orada da qatara minib ümumi vaqonda qatar çarxlarının heç vaxt
yadından çıxarmayacağı tuqqa-tuku ilә Bakıya – universitetә imtahan
vermәyә getdi.
Onda Cümüyә elә gәlirdi ki, o dәmir çarxların sәsini sәdası Şuşa
dağlarından gәlәn bir “Qarabağ şikәstәsi” müşayiәt edir vә o şikәstә
müşayiәtli tuqqa-tuk Cümünü tәkcә universitet imtahanlarına yox, başqa
bir dünyaya aparırdı vә o başqa dünya coğrafiya xәritәlәrindә deyildi,
Cümünün fikrindә, xәyalında idi, o başqa dünya – işıqlı, hәrarәtli, sirli-
sevincli bir gәlәcәk idi vә әlbәttә, o zaman Cümü hardan bilәydi ki, hәmin
gәlәcәk lax yumurta kimi bu qәdәr iyli-üfunәtli olacaq...
II
İzabel Xanukoff bilәndә ki Azәrbaycana gedәcәk, elә hәmin an anası
gözlәrinin qabağına gәldi vә elә hәmin anda da ürәyindәn bir sızıltı keçdi,
elә bil içindә sәssiz-sәmirsiz, yumşaq bir şimşәk çaxdı vә o sәssiz şimşәyin
İzabelin bütün bәdәninә yayılan әyri-üyrü xәtlәri elәcә әyri-üyrü xәtlәr
“QARABAĞ ŞİKӘSTӘSİ”
(Fransız әtri vә Ağadadaş ilә Balacaxanımgilin Qırmızı
xoruzunun bәy axtarışı haqqında)
I
...sonra uzaqdan elektrik qatarının çarxlarının sәsi eşidildi...
Bakıdan gәlәn elektrik qatarı Buzovnadan keçib Mәrdәkana, Şüvәlana,
oradan da Hidro-Elektrik Stansiyası qәsәbәsinә gedib, eyni marşrutla da
geri qayıdırdı vә hәr dәfә Buzovnadakı fәhlә yataqxanasında o elektrik
qatarının uzaqdan gәlәn sәsi eşidilәndә hәyatında birinci dәfә Bakıya
426 gәlmәyi Cümünün yadına düşürdü vә içmiş vaxtı olanda bir loxma qәhәr
onun boğazında tıxanıb qalırdı, içmәmiş vaxtı olanda isә durub gedib
haradansa araq tapıb içmәk istәyirdi.
O vaxt – söhbәt it әyyamında qalmış o gözәl illәrdәn gedir – Cümü
Şuşada orta mәktәbi bitirib, anasının yığıb qabladığı balaca çamadanı da
götürüb hәyatında ilk dәfә sәfәrә çıxdı, avtobusa minib Şuşa dağlarından
endi, bu ilk sәfәrin möcüzәsi içindә Xankәndinin böyründәn ötüb
Ağdamdan, Bәrdәdәn keçdi, iyul günәşi altında od tutub yanan Yevlaxa
gәldi, orada da qatara minib ümumi vaqonda qatar çarxlarının heç vaxt
yadından çıxarmayacağı tuqqa-tuku ilә Bakıya – universitetә imtahan
vermәyә getdi.
Onda Cümüyә elә gәlirdi ki, o dәmir çarxların sәsini sәdası Şuşa
dağlarından gәlәn bir “Qarabağ şikәstәsi” müşayiәt edir vә o şikәstә
müşayiәtli tuqqa-tuk Cümünü tәkcә universitet imtahanlarına yox, başqa
bir dünyaya aparırdı vә o başqa dünya coğrafiya xәritәlәrindә deyildi,
Cümünün fikrindә, xәyalında idi, o başqa dünya – işıqlı, hәrarәtli, sirli-
sevincli bir gәlәcәk idi vә әlbәttә, o zaman Cümü hardan bilәydi ki, hәmin
gәlәcәk lax yumurta kimi bu qәdәr iyli-üfunәtli olacaq...
II
İzabel Xanukoff bilәndә ki Azәrbaycana gedәcәk, elә hәmin an anası
gözlәrinin qabağına gәldi vә elә hәmin anda da ürәyindәn bir sızıltı keçdi,
elә bil içindә sәssiz-sәmirsiz, yumşaq bir şimşәk çaxdı vә o sәssiz şimşәyin
İzabelin bütün bәdәninә yayılan әyri-üyrü xәtlәri elәcә әyri-üyrü xәtlәr
