Page 327 - "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" (Proza)
P. 327
ibala Hacûzadÿ
Qara yun 327
I
Ayazlı bir gecә idi. Göy elә bil yerә yaxınlaşmışdı, ulduzlar iri
vә parlaq görünürdü. Nәdәnsә adama elә gәlirdi ki, yerdәki bu
dodaq çatladan ayaz, qulaq qızardan soyuq o sarı ulduzlardan
axıb-tökülürdü. Bu axşam sakitliyindә çölün düzündә qıy vursaydın, qulaq
tutulardı. Hәr yanda bir qәrib axşam sәssizliyi vardı.
Lakin çox keçmәdi, çölün lal sükutu pozuldu, kәnddәn xeyli aralı,
köhnә әkin yerindә bir traktor nәrilti ilә işlәmәyә başladı. İki gur işıq yanır,
traktorun sәsi gah yaxınlaşır, gah da uzaqlaşırdı. Sükanın arxasında oturan
adam, әyninә geydiyi qalın, mazutlu-nöyütlü sırıqlının içinә bağa qınına
çәkilәn kimi çәkilmiş, qulaqlı papağını başına bәrk-bәrk basıb boynunu azca
yana әymişdi. Әlcәyi tәk olduğundan sol әlini yan cibinә qoymuşdu, sağ
әliylә sükandan yapışıb qabağa baxırdı.
Hәrdәnbir qanrılıb dalda kotana fikir verir, gavahının ağzına ilişib
qalan çör-çöpü görüncә tәnbәl-tәnbәl yerә düşüb tәmizlәyir, kәndә,
nәnәsinin yanına qaçan bir kotançının qarasınca söylәnir, tәzәdәn qayıdıb
maşına minir, işinә davam elәyirdi. Üşüdüyündәn gah fit çalır, gah da ki,
bildiyi mahnıların qol-qabırğasını qıra-qıra kal sәslә oxuyurdu. Bәzәn
şumun qırağında işığa düşüb ürkәk-ürkәk dayanaraq, gözlәrini par-par
parıldadan tülkü, çaqqal, alamça dovşan görәndә boğazını arıdıb dikәlir, uca
sәslә “ay kafir” deyib gülürdü.
Traktor xәndәyin yanına çataçatda әyninә gödәkcә geymiş, uzun
dimdikli kepka qoymuş arıq bir oğlan arxı adlayıb bu yana keçdi. Traktor
fәnәrinin güclü işığından gözlәrini qıydı, papağını gözünün üstünә endirdi,
әlindә tutduğu neft qabını yerә qoyub şırımın qırağında dayandı. Oğlan әl
qaldırmamış, bir söz demәmiş traktor onun tuşuna çatıb dayandı.
Traktoru sürәn kişi boynunu irәli uzatdı:
– Nә var, ә, Xuduş? – dedi. – Yenә şorcüllütü kimi boğazını nә uza-
dıbsan belә, xeyir ola?
Oğlan bir az irәli gәldi, uca sәslә dillәndi:
– Nәnәm dedi ki, get nöyütçü Әliyә deginәn bir az nöyüt versin.
Әli ürәyindә dedi: “Әcәb mәnә ad qoyublar, nöyütçü Әli. Atalar yaxşı
deyiblәr ki, yaxşılıq elәyәn öz evindә ölmür. Mәn yaxşılıq elәdim – nöyüt
üçün yanıma gәlәni boş geri qaytarmadım. Bir dә necә qaytarım axı? Biri
qohumdu, әqrәbәdi, biri dostdu, tanışdı. Gәlir, boynunu bükür. Vermirsәn
olmur, verirsәn dә ki, belә. Adımı qoyurlar nöyütçü Әli. Müharibә qoymadı,
Qara yun 327
I
Ayazlı bir gecә idi. Göy elә bil yerә yaxınlaşmışdı, ulduzlar iri
vә parlaq görünürdü. Nәdәnsә adama elә gәlirdi ki, yerdәki bu
dodaq çatladan ayaz, qulaq qızardan soyuq o sarı ulduzlardan
axıb-tökülürdü. Bu axşam sakitliyindә çölün düzündә qıy vursaydın, qulaq
tutulardı. Hәr yanda bir qәrib axşam sәssizliyi vardı.
Lakin çox keçmәdi, çölün lal sükutu pozuldu, kәnddәn xeyli aralı,
köhnә әkin yerindә bir traktor nәrilti ilә işlәmәyә başladı. İki gur işıq yanır,
traktorun sәsi gah yaxınlaşır, gah da uzaqlaşırdı. Sükanın arxasında oturan
adam, әyninә geydiyi qalın, mazutlu-nöyütlü sırıqlının içinә bağa qınına
çәkilәn kimi çәkilmiş, qulaqlı papağını başına bәrk-bәrk basıb boynunu azca
yana әymişdi. Әlcәyi tәk olduğundan sol әlini yan cibinә qoymuşdu, sağ
әliylә sükandan yapışıb qabağa baxırdı.
Hәrdәnbir qanrılıb dalda kotana fikir verir, gavahının ağzına ilişib
qalan çör-çöpü görüncә tәnbәl-tәnbәl yerә düşüb tәmizlәyir, kәndә,
nәnәsinin yanına qaçan bir kotançının qarasınca söylәnir, tәzәdәn qayıdıb
maşına minir, işinә davam elәyirdi. Üşüdüyündәn gah fit çalır, gah da ki,
bildiyi mahnıların qol-qabırğasını qıra-qıra kal sәslә oxuyurdu. Bәzәn
şumun qırağında işığa düşüb ürkәk-ürkәk dayanaraq, gözlәrini par-par
parıldadan tülkü, çaqqal, alamça dovşan görәndә boğazını arıdıb dikәlir, uca
sәslә “ay kafir” deyib gülürdü.
Traktor xәndәyin yanına çataçatda әyninә gödәkcә geymiş, uzun
dimdikli kepka qoymuş arıq bir oğlan arxı adlayıb bu yana keçdi. Traktor
fәnәrinin güclü işığından gözlәrini qıydı, papağını gözünün üstünә endirdi,
әlindә tutduğu neft qabını yerә qoyub şırımın qırağında dayandı. Oğlan әl
qaldırmamış, bir söz demәmiş traktor onun tuşuna çatıb dayandı.
Traktoru sürәn kişi boynunu irәli uzatdı:
– Nә var, ә, Xuduş? – dedi. – Yenә şorcüllütü kimi boğazını nә uza-
dıbsan belә, xeyir ola?
Oğlan bir az irәli gәldi, uca sәslә dillәndi:
– Nәnәm dedi ki, get nöyütçü Әliyә deginәn bir az nöyüt versin.
Әli ürәyindә dedi: “Әcәb mәnә ad qoyublar, nöyütçü Әli. Atalar yaxşı
deyiblәr ki, yaxşılıq elәyәn öz evindә ölmür. Mәn yaxşılıq elәdim – nöyüt
üçün yanıma gәlәni boş geri qaytarmadım. Bir dә necә qaytarım axı? Biri
qohumdu, әqrәbәdi, biri dostdu, tanışdı. Gәlir, boynunu bükür. Vermirsәn
olmur, verirsәn dә ki, belә. Adımı qoyurlar nöyütçü Әli. Müharibә qoymadı,
