Page 262 - "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" (Proza)
P. 262
Azÿrbaycan ÿdÿbiyyatû antologiyasû
– Arvad axşam bir yanımı çürütdü ki, qonşulardan istәmәkdәn üzümün
suyu tökülüb – dedi. – Get, çәrçidәn mәnә bir baş darağı al. Hәyәtinizә
girәndә gördüm işığınız gәlmir. Dala qayıdırdım ki, qulağıma sәs dәydi. Elә
bildim yerin içindә ağızgapı elәyirsiniz. Bacadan baxanda ayağımın altında
yer-yurd qaçdı. Kәndin adamlarının bir yarısı sizdә idi. Ocağın qırağında
halay mәrәkә qurmuşdunuz. Çәrçinin dә ağzından od tökülürdü. Sinәsi
qalxa-qalxa bolşovoydan-molşovoydan danışırdı.
Hәtәm o qәdәr dә qorxulu adam deyildi. O, heç kimә yamanlıq
elәmәmişdi. Öz tükünün üstündә dolanan füqarәnin biri idi. Mәdәt, Hәtәmә
ona görә arxa çevirmir, bel bağlamırdı ki, onun bir az ağızdan boşluğu vardı.
Arada olan xәlvәt söhbәti bilәrәkdәn xәbәrçilik yolu ilә deyil, özünü
unutduğundan bәyin, yaxud xanımın yanında ağzından qaçırırdı.
– Nöyütümüz qurtarmışdı, qaranlıqda qalmışdıq. Sәn dә lap uşaq kimi
262 danışırsan. Çәrçinin yanına şey-şüy almağa gәlәrlәr dә. Bolşovoydan-
molşovoydan kim danışmır ki? Çәrçinin peşәsi kәndbәkәnd gәzmәkdir.
Hәrәnin ağzından bir söz eşidir. O da eşitdiklәrini deyir. Münәccim deyil
ki, yerdә durub, yeddinci göydәn xәbәr verә.
Hәr ikisi susdu. Mәdәt atın quyruğunu düymәyә, Hәtәm isә peyini
kürәklәyib bacadan çölә atmağa başladı. Aradan bir-iki dәqiqә keçdikdәn
sonra:
– Mәnim ağzımı boza vermә, – deyә Hәtәm burnunu çәkdi.
– Deyirdi ki, kәndlәrdә düzәltdiyimiz özәklәrin hamısı birdәn şaban
ayında ayağa qalxacaq. Sәn niyә mәnim başımı aldadırsan? Hәlә sizә
başının tükü getmiş bir kişi şәkli dә göstәrib deyirdi Lenindir. Bu kişi
çıxaracaq xilqәti ağ günә.
Mәdәt dәrk etdi ki, Hәtәm söhbәtә әvvәldәn axıracan qulaq asıb.
Eşitdiklәrini onun hafizәsindәn asanlıqla silә bilmәyәcәk. O, yәhәri atın
belinә qoydu. Quşqunu keçirtdi. Qantarqanı bәrkidә-bәrkidә atılan daş onun
diriliyinә düşmәyirmiş kimi sәslәndi:
– Şәkil?!
– Hә.
Mәdәt әlini-әlinә vurub elә güldü ki, yalnız yaşından yekә danışan
uşağa elә gülәrlәr.
– O, on ikinci imam Sahibi Zamanın şәklidir. Canım fәda olmuş zühr
eylәyәn kimi әdalәt divanını urusetdә qurub. Uruslar onun adını Lenin
qoyublar. Lenin dediklәri o sahibi zaman elbәel gәzәcәk, bütün günahkarlara
divan elәyәcәk.
Hәtәm xeyli fikirlәşdi... Gah küncә tıxanıb qalan peyini әli ilә kürәyin
üstünә yığdı, gah da şübhә ilә qanrılıb Mәdәtin üzünә baxdı.
– Arvad axşam bir yanımı çürütdü ki, qonşulardan istәmәkdәn üzümün
suyu tökülüb – dedi. – Get, çәrçidәn mәnә bir baş darağı al. Hәyәtinizә
girәndә gördüm işığınız gәlmir. Dala qayıdırdım ki, qulağıma sәs dәydi. Elә
bildim yerin içindә ağızgapı elәyirsiniz. Bacadan baxanda ayağımın altında
yer-yurd qaçdı. Kәndin adamlarının bir yarısı sizdә idi. Ocağın qırağında
halay mәrәkә qurmuşdunuz. Çәrçinin dә ağzından od tökülürdü. Sinәsi
qalxa-qalxa bolşovoydan-molşovoydan danışırdı.
Hәtәm o qәdәr dә qorxulu adam deyildi. O, heç kimә yamanlıq
elәmәmişdi. Öz tükünün üstündә dolanan füqarәnin biri idi. Mәdәt, Hәtәmә
ona görә arxa çevirmir, bel bağlamırdı ki, onun bir az ağızdan boşluğu vardı.
Arada olan xәlvәt söhbәti bilәrәkdәn xәbәrçilik yolu ilә deyil, özünü
unutduğundan bәyin, yaxud xanımın yanında ağzından qaçırırdı.
– Nöyütümüz qurtarmışdı, qaranlıqda qalmışdıq. Sәn dә lap uşaq kimi
262 danışırsan. Çәrçinin yanına şey-şüy almağa gәlәrlәr dә. Bolşovoydan-
molşovoydan kim danışmır ki? Çәrçinin peşәsi kәndbәkәnd gәzmәkdir.
Hәrәnin ağzından bir söz eşidir. O da eşitdiklәrini deyir. Münәccim deyil
ki, yerdә durub, yeddinci göydәn xәbәr verә.
Hәr ikisi susdu. Mәdәt atın quyruğunu düymәyә, Hәtәm isә peyini
kürәklәyib bacadan çölә atmağa başladı. Aradan bir-iki dәqiqә keçdikdәn
sonra:
– Mәnim ağzımı boza vermә, – deyә Hәtәm burnunu çәkdi.
– Deyirdi ki, kәndlәrdә düzәltdiyimiz özәklәrin hamısı birdәn şaban
ayında ayağa qalxacaq. Sәn niyә mәnim başımı aldadırsan? Hәlә sizә
başının tükü getmiş bir kişi şәkli dә göstәrib deyirdi Lenindir. Bu kişi
çıxaracaq xilqәti ağ günә.
Mәdәt dәrk etdi ki, Hәtәm söhbәtә әvvәldәn axıracan qulaq asıb.
Eşitdiklәrini onun hafizәsindәn asanlıqla silә bilmәyәcәk. O, yәhәri atın
belinә qoydu. Quşqunu keçirtdi. Qantarqanı bәrkidә-bәrkidә atılan daş onun
diriliyinә düşmәyirmiş kimi sәslәndi:
– Şәkil?!
– Hә.
Mәdәt әlini-әlinә vurub elә güldü ki, yalnız yaşından yekә danışan
uşağa elә gülәrlәr.
– O, on ikinci imam Sahibi Zamanın şәklidir. Canım fәda olmuş zühr
eylәyәn kimi әdalәt divanını urusetdә qurub. Uruslar onun adını Lenin
qoyublar. Lenin dediklәri o sahibi zaman elbәel gәzәcәk, bütün günahkarlara
divan elәyәcәk.
Hәtәm xeyli fikirlәşdi... Gah küncә tıxanıb qalan peyini әli ilә kürәyin
üstünә yığdı, gah da şübhә ilә qanrılıb Mәdәtin üzünә baxdı.
