Page 238 - "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" (Proza)
P. 238
Azÿrbaycan ÿdÿbiyyatû antologiyasû
Vәtәnim haqqında fikirlәşirdim, çünki vәtәn şәrti coğrafi territoriya deyil,
bu insan idrakı ilә ürәyin ayrılmaz vәhdәtidir. Vәtәndәn ayrılmaq, vәtәni
unutmaq bu mümkün olan şey deyil. Vәtәn sәnin nәfәsindә, ürәyindәdir.
Yalnız hәyatın qurtaranda, kәsilәndә o sәninlә ölә bilәr.
Müsahibim nәfәsini dәrdi, şampan butulkasını kraxmallı salfetlә
bürüyüb qәdәhlәrә şәrab süzmәyә başladı.
– Bilirsinizmi, Hollandiyada becәrilәn qızıl lalәlәrin toxumu
haradandır?
Butulkanı süfrәnin üstünә qoydu. Çatma qaşları yuxarı dartıldı,
dinmәzcә üzümә baxdı.
– İndi bütün dünyada mәşhur olan Hollandiya qızıl lalәlәrinin toxumu
Azәrbaycandadır. Bu toxumları ora keçәn әsrdә sovqat göndәriblәr.
– Çox qәribәdir. Burasını bilmirdim.
238 – Belәdir, dost, Azәrbaycan da çiçәklәr ölkәsidir. Siz Tokiodan,
Parisdәn, Çikaqodan danışırsınız. Mәn o şәhәrlәri görmәmişәm. Ancaq
mәnim üçün Azәrbaycan o yerlәrin hamısından gözәldir. Ona görә ki, o
mәnimdir. Deyirsiniz ki, atanız Şuşadandı, heç bilirsiniz Şuşa necә gözәldir?
Burada lalә becәrmirlәr. Ancaq bir dә görürsәn ki, yamaclar, dağların döşü
göz işlәdikcә qızıl lalәdir. Baxırsan, gözün qamaşır. Mәnә elә gәlir ki, tәbiәt
dünyanın bütün şux rәnglәrini, gözәlliklәrini bu şәhәrdә cәmlәşdirib.
Şuşanın havası vә suyu o qәdәr şәffaf, otları o qәdәr şux, lalәlәri o qәdәr
al-qırmızı, günәşi o qәdәr parlaqdır ki... Mәncә, şuşalıyam deyib, Şuşanı
görmәmәk qәbahәtdir.
– Әlbәttә, getmәk, görmәk lazımdır.
– Bilirsiniz, bu torpağın bir xüsusiyyәti dә var. Azәrbaycanın bütün
mәşhur müğәnnilәri Şuşadandır. Şuşalılar uşaqdan-böyüyә hamısı musiqi
pәrәstişkarıdır. Hamı da nәfәslidir, gözәl sәslәri olur. Nәdәndir bu? Bәlkә,
suyunda, ya havasında bir hikmәt var, ya torpağında...
Tәzә tanışım gülümsәdi:
– Atam da oxuyardı hәmişә bir mahnı oxuyardı. Biz onun dilini
bilmirdik. Onun mahnısı hәlә dә qulağımda sәslәnir, ancaq yada sala
bilmirәm. Çünki bu mahnının ahәngi bizim mahnıların ahәngindәn tamam
fәrqlәnirdi. Özü dә qanıqara, kәdәrli olanda oxuyardı. Onun mahnısında nә
isә vüsala çatmayan, qırıq bir mәhәbbәt tәşnәsi vardı.
Ata vәtәni qorumaq üçün vuruşmuşdu. Oğul isә onun doğma diyarı
olan mәhәbbәtini hansı bir nәğmәdәsә yaddaşının dәrinliklәrindә qoruyub-
saxlamışdı.
O nә isә xatırlamış kimi gülümsәdi:
Vәtәnim haqqında fikirlәşirdim, çünki vәtәn şәrti coğrafi territoriya deyil,
bu insan idrakı ilә ürәyin ayrılmaz vәhdәtidir. Vәtәndәn ayrılmaq, vәtәni
unutmaq bu mümkün olan şey deyil. Vәtәn sәnin nәfәsindә, ürәyindәdir.
Yalnız hәyatın qurtaranda, kәsilәndә o sәninlә ölә bilәr.
Müsahibim nәfәsini dәrdi, şampan butulkasını kraxmallı salfetlә
bürüyüb qәdәhlәrә şәrab süzmәyә başladı.
– Bilirsinizmi, Hollandiyada becәrilәn qızıl lalәlәrin toxumu
haradandır?
Butulkanı süfrәnin üstünә qoydu. Çatma qaşları yuxarı dartıldı,
dinmәzcә üzümә baxdı.
– İndi bütün dünyada mәşhur olan Hollandiya qızıl lalәlәrinin toxumu
Azәrbaycandadır. Bu toxumları ora keçәn әsrdә sovqat göndәriblәr.
– Çox qәribәdir. Burasını bilmirdim.
238 – Belәdir, dost, Azәrbaycan da çiçәklәr ölkәsidir. Siz Tokiodan,
Parisdәn, Çikaqodan danışırsınız. Mәn o şәhәrlәri görmәmişәm. Ancaq
mәnim üçün Azәrbaycan o yerlәrin hamısından gözәldir. Ona görә ki, o
mәnimdir. Deyirsiniz ki, atanız Şuşadandı, heç bilirsiniz Şuşa necә gözәldir?
Burada lalә becәrmirlәr. Ancaq bir dә görürsәn ki, yamaclar, dağların döşü
göz işlәdikcә qızıl lalәdir. Baxırsan, gözün qamaşır. Mәnә elә gәlir ki, tәbiәt
dünyanın bütün şux rәnglәrini, gözәlliklәrini bu şәhәrdә cәmlәşdirib.
Şuşanın havası vә suyu o qәdәr şәffaf, otları o qәdәr şux, lalәlәri o qәdәr
al-qırmızı, günәşi o qәdәr parlaqdır ki... Mәncә, şuşalıyam deyib, Şuşanı
görmәmәk qәbahәtdir.
– Әlbәttә, getmәk, görmәk lazımdır.
– Bilirsiniz, bu torpağın bir xüsusiyyәti dә var. Azәrbaycanın bütün
mәşhur müğәnnilәri Şuşadandır. Şuşalılar uşaqdan-böyüyә hamısı musiqi
pәrәstişkarıdır. Hamı da nәfәslidir, gözәl sәslәri olur. Nәdәndir bu? Bәlkә,
suyunda, ya havasında bir hikmәt var, ya torpağında...
Tәzә tanışım gülümsәdi:
– Atam da oxuyardı hәmişә bir mahnı oxuyardı. Biz onun dilini
bilmirdik. Onun mahnısı hәlә dә qulağımda sәslәnir, ancaq yada sala
bilmirәm. Çünki bu mahnının ahәngi bizim mahnıların ahәngindәn tamam
fәrqlәnirdi. Özü dә qanıqara, kәdәrli olanda oxuyardı. Onun mahnısında nә
isә vüsala çatmayan, qırıq bir mәhәbbәt tәşnәsi vardı.
Ata vәtәni qorumaq üçün vuruşmuşdu. Oğul isә onun doğma diyarı
olan mәhәbbәtini hansı bir nәğmәdәsә yaddaşının dәrinliklәrindә qoruyub-
saxlamışdı.
O nә isә xatırlamış kimi gülümsәdi:
