Page 6 - Tarey Vesos_Макет 1

böyümüş, ardınca anasını da itirmiş, yeni tapdığı dostunun
yolunda ölümә belә hazır olan Unn isә sadiqlik mücәssәmәsidir.
Burada bir şәxsiyyәt kimi Unna xas olan ciddi mәsuliyyәt hissiylә
yanaşı, bir uşaq maksimalizmi dә var. Vә onun kövrәk uşaq ruhu
bu hisslәrә tab gәtirә bilmir. İkinci görüşlәrindә bu iki qız tam
doğmalaşacaq. Bir-birlәrinә demәyә o qәdәr sözlәri var ki…
Amma Unnun ürәyinә nәsә damıb vә o, rәfiqәsiylә ikinci görüşdәn
ehtiyatlanır. Unn, az qala, onu boğan bu hisslәr axınının qarşısında
acizdir. Odur ki, Sisslә görüşü uzatmaq üçün mәktәbә getmәmәk
qәrarına gәlir... Vesosun bu romanını haradasa böyüklәr üçün
yazılmış nağıl kimi dә oxumaq olur.
Vesos yaradıcılığının özünәmәxsusluğu usta yazıçının “Quşlar”
(1957) romanında daha qabarıq görünür. Bu әsәrdә әsas diqqәt
insana vә onun tәbiәtlә tәmasına yönәlib. Tәbiәtlә ayrılmaz
vәhdәtdә olan insanın obrazı yazıçını hәmişә düşündürüb.
İlk baxışdan Mattis heç bir iş bacarmayan, ağıldankәm
birisidir vә onun bütün yükünü uzun illәrdir bacısı Xeqe daşıyır.
O özü dә bunu başa düşür vә әzab çәkir.
Bәlkә dә, Mattis, adi insanın nәzәrlәriylә baxsaq, gülmәli,
yöndәmsiz bir adamdır, amma dәrinә varanda mәlum olur ki, o,
bәzәn “normal insana” xas olmayan müdrikliyә malikdir. Bu
mәnada onun tez-tez ünvanladığı “Niyә axı hәr şey olduğu kimi
qalır?” sualı hәqiqәtәnmi mәnasız sualdır? Mattisin tәbiәtә qarşı
hәssaslığı, tәbiәtin ruhunu duymaq qabiliyyәti hәr insanda yoxdur.
Onun tәsәvvüründә ağcaqovaqları kәsmәk “onları öldürmәk”
anlamındadır. Valdşnepin uçuşu, Mattisә görә, onunla Xeqenin
hәyatında nәyinsә dәyişәcәyinә bir işarәdir. Mattis hәmin quşun
caynaq vә dimdik izlәrini yalnız ona ünvanlanmış sirli mәktub
kimi qәbul edir.
Mattisin tәsadüfәn göldә tanış olduğu qızlarla söhbәti onları
çox tәsirlәndirir. Gәnc İnger vә Anna Mattisin acizliyi ilә yanaşı,
mәrhәmәtini, onlara qarşı hәmişә arzusunda olduqları nәcib
münasibәti hiss edib tәsirlәnirlәr.
Mattis başqalarının heç vaxt dilinә gәtirmәk istәmәdiyi sözlәri
uşaq sadәlövhlüyü ilә hәr an hamıya deyә bilir. Meşәqıran Yörgen
onların hәyatına daxil olanda Mattis bacısı Xeqeyә, bәlkә dә,
dünyanın әn adi sözlәriylә: “Bircә mәni atma” – deyir. Vә hәmişә
onun qayğısına qalmış bacısına minnәtdarlıqla, ona ürәkdәn
6