Page 249 - Patriarxın payızı

PATRİARXIN PAYIZI

oldum. Оnun ölüm xәbәrini eşidәnәcәn – bütün hәyatım
boyu, uzun-uzadı darıxdırıcı, miskin illәr ağuşunu xatır -
ladıqca gündә yüz dәfә ölüb-dirilmәyimdәn – bu dünyada
ondan yaxşı kişinin оlub-olmadığını sınаyıb hәr qarşıma
çıxanla yata-yata bir insan kimi hamıdan üz çevir -
mәyimdәn xәbәrsiz öldüyünü eşidәn günәcәn elә orаda
da qaldım. Vәtәnә qocalıb-qartımış vәziyyәtdә, müxtәlif
kişilәrdәn doğduğum bir düjün uşaqla, onun ölüm
ayağında dumanlı xatirәlәrlә dә olsa mәni xatırlayacağı
ümidi ilә qayıtdım...” Lakin general onu fermanın pәn -
cәrәsindә görmәdiyi günün sәhәrisi unudub ayrı birisini,
sonra daha bir ayrısını әlә keçirdi... belәliklә, hәr axşam
bir-birindәn seçilmәyәn, eyni formalı mәktәbli qızlarla
әylәndi. Qızlar bir-birinә bәnzәyirdi, böyründәn mavi
sürüylә ötüşәndә ona iti dillәrini göstәrir, sәfir Rim -
pelmeyerin hәdiyyә verdiyi nabat bankasına әyri-әyri
baxıb: “Qoca kaftar!” – qışqırır, şәn-şәn gülüşürdülәrsә
dә, o, işindәn qalmırdı, qızları tоvlаyıb bir-bir pәncәrәyә
çağırır, әlinә keçәnin dünәnki, yaxud tәzәsi olduğunun
fәrqinә vаrmır, hamısını dәnizçi yaxalıqlı, mavi paltarlı
vahid canlı şәklindә görürdü; bu tәsәvvür günü-gündәn
artıb-çoxalan borcunun әvәzinә әrazi sularının verilmәsi
tәlәbini eşitmәk üçün оnа qrammofon ruporu bağışlayan
sәfir Ştreymberqin zәhlәtökәn, yeknәsәq mülahizәlәrini
mürgülәyә-mürgülәyә qulaqardına vurduğu dәqiqәlәrdә
ruhunu şirin-şirin oxşayırdı. O bu tәlәbin mаhiyyәtini vә
böyür-başındakıları әzbәr bilsә dә, yenә melanxolik bir
yeknәsәqliklә: “Qәtiyyәn, әzizim Stivenson! Dәnizdәn
başqa, nә istәyirsәn, götür!” – deyir vә güclәndiricini
söndürürdü ki, bu metal sәs iqtisadiyyatdan az-çox başı
çıxan iqtisadçılarının bir vахt dediyi: “Biz lütük, mәnim
generalım, qәpiyimiz belә yoxdur”, – sözlәrini bir dә
tәkrar elәmәsin. Amma özü dә, onsuz da, bilirdi ki,
xәzinә bomboşdu, bilirdi ki, ehtiyatlar çoxdan dağıdılıb, 249
ölkә borcun hesabına yaşayır, о dа yaxşı yadındaydı ki,
müstәqillik uğrunda müharibәlәr dövründәn bu yana