Page 290 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 290
Heyvanlar niyә qış yuxusuna gedir?
G әlin, qış yuxusuna gedәn hey- elә enir ki, heyvanın hәrarәti әtrafdakı
vanlardan danışaq. Dәlәlәrdәn havadan azacıq isti olur.
fәrqli olaraq, onların heç biri
özü üçün qışa azuqә toplamır. Belә hey- Elә buna görә dә heyvanlar bәdәnlә-
vanlar daha çox otyeyәn olurlar vә qışın rindә topladıqları enerjidәn çox az istifadә
gәlişi ilә yaşıllıq tükәnir deyә, qida da әrşә edirlәr. Yanacaqdan az istifadә etdiklәrin-
çәkilir, yatmaqdan başqa çarә qalmır. Lakin dәn, oksigenә ehtiyacları da az olur vә
heyvanlar ilin isti mövsümlәrindә öz nәticәdә onların tәnәffüsü zәiflәyir, ürәklәri
bәdәnlәrindә piy yığırlar. Odur ki, uzun zorla vurur. Yuvada temperatur çox aşağı
müddәt özlәrinә yem tapa bilmәyәndә, düşәrsә, qış yuxusuna getmiş heyvan
yuvalarına çәkilib yuxuya gedirlәr. Belәcә, oyanır, özünü torpağın içindә bir az da
bütün qışı yuxuda keçirir, yalnız topla- dәrinә basdırıb tәkrar yuxuya gedir.
dıqları piyin hesabına dolanırlar.
Ayı kimi bir çox mәmәlilәr, әslindә qış Bahar gәlәndә isә heyvanlar tempera-
yuxusuna getmirlәr. Sadәcә, onlar qış turun, rütubәtin dәyişmәsindәn vә aclıq
aylarında yayda olduğundan daha artıq hissindәn oyanırlar. Bax onda yuvalarını
yatırlar, amma bu heç dә qış yuxusuna tәrk edib çölә çıxırlar.
xas olan dәrin yuxu deyil. İlıq, günәşli
günlәrdә ayı, dәlә, burunduk yuxudan Bәs siz soyuqqanlı heyvanların çoxunun
oyanır, çölә çıxır. qış yuxusuna getdiyini bilirsiniz? Soxul-
Əsl qış yuxusu isә ölümә bәnzәr bir canlar torpağın donmuş üst qatlarından
şeydir vә adi yuxuya heç oxşamır. Hey- aşağıda gizlәnirlәr; qurbağalar su hövzәlә-
vanlar qış yuxusunda olanda, onların hәyat rinin lilli dibinә sığınırlar; ilanlar qayaların
aktivliyi sıfıra düşür. Bәdәnin temperaturu çatlarına, yaxud torpaq yuvalara doluşur;
bәzi balıqlar suyun dibindә yatırlar.
Hәşәratlar isә torpaqdakı ağacların, daşların
altında gizlәnirlәr.
G әlin, qış yuxusuna gedәn hey- elә enir ki, heyvanın hәrarәti әtrafdakı
vanlardan danışaq. Dәlәlәrdәn havadan azacıq isti olur.
fәrqli olaraq, onların heç biri
özü üçün qışa azuqә toplamır. Belә hey- Elә buna görә dә heyvanlar bәdәnlә-
vanlar daha çox otyeyәn olurlar vә qışın rindә topladıqları enerjidәn çox az istifadә
gәlişi ilә yaşıllıq tükәnir deyә, qida da әrşә edirlәr. Yanacaqdan az istifadә etdiklәrin-
çәkilir, yatmaqdan başqa çarә qalmır. Lakin dәn, oksigenә ehtiyacları da az olur vә
heyvanlar ilin isti mövsümlәrindә öz nәticәdә onların tәnәffüsü zәiflәyir, ürәklәri
bәdәnlәrindә piy yığırlar. Odur ki, uzun zorla vurur. Yuvada temperatur çox aşağı
müddәt özlәrinә yem tapa bilmәyәndә, düşәrsә, qış yuxusuna getmiş heyvan
yuvalarına çәkilib yuxuya gedirlәr. Belәcә, oyanır, özünü torpağın içindә bir az da
bütün qışı yuxuda keçirir, yalnız topla- dәrinә basdırıb tәkrar yuxuya gedir.
dıqları piyin hesabına dolanırlar.
Ayı kimi bir çox mәmәlilәr, әslindә qış Bahar gәlәndә isә heyvanlar tempera-
yuxusuna getmirlәr. Sadәcә, onlar qış turun, rütubәtin dәyişmәsindәn vә aclıq
aylarında yayda olduğundan daha artıq hissindәn oyanırlar. Bax onda yuvalarını
yatırlar, amma bu heç dә qış yuxusuna tәrk edib çölә çıxırlar.
xas olan dәrin yuxu deyil. İlıq, günәşli
günlәrdә ayı, dәlә, burunduk yuxudan Bәs siz soyuqqanlı heyvanların çoxunun
oyanır, çölә çıxır. qış yuxusuna getdiyini bilirsiniz? Soxul-
Əsl qış yuxusu isә ölümә bәnzәr bir canlar torpağın donmuş üst qatlarından
şeydir vә adi yuxuya heç oxşamır. Hey- aşağıda gizlәnirlәr; qurbağalar su hövzәlә-
vanlar qış yuxusunda olanda, onların hәyat rinin lilli dibinә sığınırlar; ilanlar qayaların
aktivliyi sıfıra düşür. Bәdәnin temperaturu çatlarına, yaxud torpaq yuvalara doluşur;
bәzi balıqlar suyun dibindә yatırlar.
Hәşәratlar isә torpaqdakı ağacların, daşların
altında gizlәnirlәr.
