Page 133 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 133
Bu ? 133
Tәqvimi necә fikirlәşiblәr?
İ nsan taxıl әkib mәhsulu yığanda hәrәsindәki dörddә bir günün әvәzinә,
fikir verib ki, әkin mövsümü hәmişә 366 gün hesablansın.
eyni zamana tәsadüf edir. Odur ki,
adamlar builki әkinlә, növbәti ilin әkin Lakin zaman keçdikcә, gördülәr ki, dini
vaxtını hesablamağa başlayırlar. Bu, bir bayramlar (Pasxa vә sairә) bütün illәrdә
ildәki günlәrin sayını öyrәnmәk üçün eyni günә düşmür, belәliklә, bir neçә artıq
insanın ilk cәhdi idi! gün bir-birinin üstünә gәlirdi. 1582-ci ildә
İlk dәfә ilin uzunluğunu qәdim misirlilәr Roma Papası 13-cü Qriqori bir qanun
yüksәk dәqiqliklә tәyin edә bilmişdilәr. çıxardı ki, ona әsasәn, 1582-ci ildәki günlәrin
Onlar bilirdi ki, әkin üçün әn yaxşı vaxt sayı on gün azaldılırdı. İllәri daha dәqiq
Nil çayında hәr il baş verәn daşqınlar hesablamaq üçün Qriqori gәlәcәkdә hәr
zamanıdır. Kahinlәr diqqәt yetirir ki, iki әsrin sonuncu ilinә düşmәli olan uzun ili,
daşqın arasında bәdirlәnmiş ay göydә yalnız 400-ә bölmәk mümkün olan illәrә
cәmi 12 dәfә görünür. Belәliklә, 12 “ayı” artırmağı nәzәrdә tuturdu. Ona görә dә
saymaqla daşqın mövsümünü müәyyәn 1700, 1800 vә 1900-cü illәr uzun il olmaya-
etmәk mümkün olurdu. caq, 2000-ci il isә uzun il olacaqdı!
Amma bu kifayәt qәdәr dәqiq deyildi.
Kahinlәr hәm dә buna diqqәt yetirmişdilәr Sonralar bu sistem “Qriqori tәqvimi”
ki, hәr il tәxminәn daşqın mövsümündә adlanır vә indi dә demәk olar ki, bütün
göy qübbәsindә Günәş çıxmamışdan, par- dünyada gündәlik istifadәdәdir. Amma
laq bir ulduz gözә dәyir. Bu hadisәlәr hәlә dә bir çox dinlәr öz mәqsәdlәri üçün
arasındakı günlәri sayanda, görürlәr ki, başqa tәqvimlәrdәn istifadә edirlәr!
365 gün alınır. Misirlilәr ili, hәrәsi 30 gün
olmaqla, 12 aya bölürlәr vә ilin axırına Qәdim Misir tәqvimi
daha 5 gün әlavә edirlәr. Belәliklә, ilk
tәqvim yaranır.
Zaman keçdikcә, tәqvimin әsasını
bәdirlәnmiş Ayın (Ay tәqvimi, “Qәmәri
il”) deyil, Yer kürәsinin Günәş әtrafına
(Günәş tәqvimi, “Şәmsi il”) tam dövrә
vurduğu müddәt 365,25 gün tәşkil etdi.
Artıq gәlәn dörddәbir gün isә getdikcә,
adamlara daha çox mane olmağa başladı.
Nәhayәt, Yuli Sezar bunu tәnzimlәmәk
qәrarına gәldi. O, әmr etdi ki, eramızdan
әvvәl 46-cı ili 445 gün hesab etsinlәr ki,
real zamana uyğun olsun; hәr dördüncü
il istisna olmaqla, illәrin hamısı 365 gündәn
ibarәt olsun; dördüncü il isә üç ötәn ilin
Tәqvimi necә fikirlәşiblәr?
İ nsan taxıl әkib mәhsulu yığanda hәrәsindәki dörddә bir günün әvәzinә,
fikir verib ki, әkin mövsümü hәmişә 366 gün hesablansın.
eyni zamana tәsadüf edir. Odur ki,
adamlar builki әkinlә, növbәti ilin әkin Lakin zaman keçdikcә, gördülәr ki, dini
vaxtını hesablamağa başlayırlar. Bu, bir bayramlar (Pasxa vә sairә) bütün illәrdә
ildәki günlәrin sayını öyrәnmәk üçün eyni günә düşmür, belәliklә, bir neçә artıq
insanın ilk cәhdi idi! gün bir-birinin üstünә gәlirdi. 1582-ci ildә
İlk dәfә ilin uzunluğunu qәdim misirlilәr Roma Papası 13-cü Qriqori bir qanun
yüksәk dәqiqliklә tәyin edә bilmişdilәr. çıxardı ki, ona әsasәn, 1582-ci ildәki günlәrin
Onlar bilirdi ki, әkin üçün әn yaxşı vaxt sayı on gün azaldılırdı. İllәri daha dәqiq
Nil çayında hәr il baş verәn daşqınlar hesablamaq üçün Qriqori gәlәcәkdә hәr
zamanıdır. Kahinlәr diqqәt yetirir ki, iki әsrin sonuncu ilinә düşmәli olan uzun ili,
daşqın arasında bәdirlәnmiş ay göydә yalnız 400-ә bölmәk mümkün olan illәrә
cәmi 12 dәfә görünür. Belәliklә, 12 “ayı” artırmağı nәzәrdә tuturdu. Ona görә dә
saymaqla daşqın mövsümünü müәyyәn 1700, 1800 vә 1900-cü illәr uzun il olmaya-
etmәk mümkün olurdu. caq, 2000-ci il isә uzun il olacaqdı!
Amma bu kifayәt qәdәr dәqiq deyildi.
Kahinlәr hәm dә buna diqqәt yetirmişdilәr Sonralar bu sistem “Qriqori tәqvimi”
ki, hәr il tәxminәn daşqın mövsümündә adlanır vә indi dә demәk olar ki, bütün
göy qübbәsindә Günәş çıxmamışdan, par- dünyada gündәlik istifadәdәdir. Amma
laq bir ulduz gözә dәyir. Bu hadisәlәr hәlә dә bir çox dinlәr öz mәqsәdlәri üçün
arasındakı günlәri sayanda, görürlәr ki, başqa tәqvimlәrdәn istifadә edirlәr!
365 gün alınır. Misirlilәr ili, hәrәsi 30 gün
olmaqla, 12 aya bölürlәr vә ilin axırına Qәdim Misir tәqvimi
daha 5 gün әlavә edirlәr. Belәliklә, ilk
tәqvim yaranır.
Zaman keçdikcә, tәqvimin әsasını
bәdirlәnmiş Ayın (Ay tәqvimi, “Qәmәri
il”) deyil, Yer kürәsinin Günәş әtrafına
(Günәş tәqvimi, “Şәmsi il”) tam dövrә
vurduğu müddәt 365,25 gün tәşkil etdi.
Artıq gәlәn dörddәbir gün isә getdikcә,
adamlara daha çox mane olmağa başladı.
Nәhayәt, Yuli Sezar bunu tәnzimlәmәk
qәrarına gәldi. O, әmr etdi ki, eramızdan
әvvәl 46-cı ili 445 gün hesab etsinlәr ki,
real zamana uyğun olsun; hәr dördüncü
il istisna olmaqla, illәrin hamısı 365 gündәn
ibarәt olsun; dördüncü il isә üç ötәn ilin
