Page 5 - heynrix
P. 5
nrix Böllün insana hәmdәrd
olan sәnәti
XX әsrdә üç böyük dramatik hadisә Almaniyanın taleyini vә 5
onun әdәbiyyatının yolunu, ruhunu müәyyәnlәşdirdi: I Dünya
müharibәsi, faşist diktaturası illәri (1933–1945), ölkәnin iki
dövlәtә bölünmәsi. Alman әdәbiyyatı XIX–XX әsrlәrin bütün
üslub palitrasından (naturalizm poetikasından tutmuş, simvol,
abstraksiya, forma avtonomluğu vasitәsilә dünyanın tәsvirinә
qәdәr) istifadә etmәklә hәmin hadisәlәrin geniş vә dürüst
salnamәsini yaratmışdır. Belә müdrik salnamәçilәrdәn biri dә
Haynrix Bölldür. Nobel mükafatı laureatı Haynrix Böll yalnız
әsәrlәri ilә dünya şöhrәti qazanmayıb, hәm dә “millәtinin
vicdanı” adı ilә alman әdәbiyyatının şәrәfli tarixinә düşüb.
Yazıçı “alman günahları” fonunda keşmәkeşli hәyat
tәcrübәsini bәdii nәsrin tәcrübәsinә çevirir. O, Kölndә qatı ka-
tolik, oyma ustası Robert Böllün böyük ailәsindә dünyaya
gәlib. Köln Universitetinin germanistika vә klassik filologiya
fakültәsindә cәmi bir semestr oxuya bilib. II Dünya savaşı
başlayandan sonra ömrünün altı ilini müxtәlif cәbhәlәrdә,
qanlı savaşlarda keçirib, dörd dәfә ağır yaralanıb, amerikalı-
lara әsir düşüb...
H.Böll ilk әsәrlәrindә müharibәnin absurdluğunu, insan
psixikasına vurduğu ağır sarsıntıları, acı travmaları qabardır.
O, müharibәni vә müharibә iştirakçılarını ideallaşdırmağın
әleyhinә çıxış edir. Onları qurbanlıq kimi, itirilmiş nәsil kimi
tәqdim edir. Әllәri, ayaqları, gözlәri şikәst, әlil, vicdansız,
yaddaşsız, gәncliyi mәhv olunmuş әsgәrlәrin cәbhәdәn evә
qayıdışı alman әdәbiyyatının әn işlәk vә tәsirli mövzularından
biridir. Keçmişin günahları onlar üçün ağır bir yükdür, ona
görә dә keçmişdәn danışmağı sevmәzlәr.
H.Böll mәhz hәmin Almaniyanı yaddaşında saxlayıb bәdii
sәnәtin dilinә çevirir. Alman insanının ağrısı, mәğlubiyyәt
olan sәnәti
XX әsrdә üç böyük dramatik hadisә Almaniyanın taleyini vә 5
onun әdәbiyyatının yolunu, ruhunu müәyyәnlәşdirdi: I Dünya
müharibәsi, faşist diktaturası illәri (1933–1945), ölkәnin iki
dövlәtә bölünmәsi. Alman әdәbiyyatı XIX–XX әsrlәrin bütün
üslub palitrasından (naturalizm poetikasından tutmuş, simvol,
abstraksiya, forma avtonomluğu vasitәsilә dünyanın tәsvirinә
qәdәr) istifadә etmәklә hәmin hadisәlәrin geniş vә dürüst
salnamәsini yaratmışdır. Belә müdrik salnamәçilәrdәn biri dә
Haynrix Bölldür. Nobel mükafatı laureatı Haynrix Böll yalnız
әsәrlәri ilә dünya şöhrәti qazanmayıb, hәm dә “millәtinin
vicdanı” adı ilә alman әdәbiyyatının şәrәfli tarixinә düşüb.
Yazıçı “alman günahları” fonunda keşmәkeşli hәyat
tәcrübәsini bәdii nәsrin tәcrübәsinә çevirir. O, Kölndә qatı ka-
tolik, oyma ustası Robert Böllün böyük ailәsindә dünyaya
gәlib. Köln Universitetinin germanistika vә klassik filologiya
fakültәsindә cәmi bir semestr oxuya bilib. II Dünya savaşı
başlayandan sonra ömrünün altı ilini müxtәlif cәbhәlәrdә,
qanlı savaşlarda keçirib, dörd dәfә ağır yaralanıb, amerikalı-
lara әsir düşüb...
H.Böll ilk әsәrlәrindә müharibәnin absurdluğunu, insan
psixikasına vurduğu ağır sarsıntıları, acı travmaları qabardır.
O, müharibәni vә müharibә iştirakçılarını ideallaşdırmağın
әleyhinә çıxış edir. Onları qurbanlıq kimi, itirilmiş nәsil kimi
tәqdim edir. Әllәri, ayaqları, gözlәri şikәst, әlil, vicdansız,
yaddaşsız, gәncliyi mәhv olunmuş әsgәrlәrin cәbhәdәn evә
qayıdışı alman әdәbiyyatının әn işlәk vә tәsirli mövzularından
biridir. Keçmişin günahları onlar üçün ağır bir yükdür, ona
görә dә keçmişdәn danışmağı sevmәzlәr.
H.Böll mәhz hәmin Almaniyanı yaddaşında saxlayıb bәdii
sәnәtin dilinә çevirir. Alman insanının ağrısı, mәğlubiyyәt
