Page 34 - Peşəkar aktyorluq dərsləri
P. 34
Mixail Çexov
aktyor ağlamaq üçün ölüm yatağında olan atasını
xatırlamalı deyil. Sәbәbini bilmirәm, amma bunu qәbul
edirәm, baxmayaraq ki, deyilәnlәrin hamısını anla-
yıram, xüsusәn dә mәqsәdә çatmaq barәdә dedik-
lәrinizi. Lakin mәn, yәqin ki, arzu etdiyim mәqsәdә
çatmaqdan ötrü “ölüm yatağında olan atanın xatır-
lanması” fәndindәn yararlanmalı olacağam. Prob-
lemim onunla bağlıdır ki, başqa cür ağlaya bilmirәm.
Bәs başqa nәdәn istifadә edә bilәrәm?
– Bu fәndi iki şeylә әvәz etmәk mümkündür. Әvvәla,
dolğun, emosional hәyatla. Әgәr bu hәyat, hәqiqәtәn,
әtrafdakılar üçün açıq vә dolğundursa, orada dünyadakı
“ölüm yatağında olan ata”ların hamısının taleyi qırmızı
bir xәtt kimi keçir. Yәni normal hissiyyatlı insan hәyatı
boyu nә vaxtsa müxtәlif acılar yaşayıb, demәli, onun hәr
hansı konkret “canını tapşıran ata” obrazını tәsәvvüründә
canlandırmasına ehtiyac yoxdur. Fikrimi bir az da dәrin-
lәşdirim. Müdriklik sәviyyәsinә qalxmış aktyorun, ümu-
miyyәtlә, hәr bir insanın yaddaşında belә qәmli hadisәlәr
dәrin iz buraxır vә sәnәtçi lazımi anda hәmin “izlәr”lә
gedib mәqsәdә çatır – sәhnәdә ağlayır, nalә çәkir vә sair.
Fikir vә düşüncәlәri bir nöqtәyә yönәltmәyi öyrәn-
mәliyik. Emosional hәyat dolğundursa, orada hәmişә
“Kral Lir”lәr, “ölüm yatağında olan ata”lar, ümumiyyәtlә,
axtardığımız hәr şey var. Bu, bir. Başqa yol da mövcud-
34 dur vә mәncә, qismәn tәhlükәlidir. Әgәr aktyor öz
atasının real obrazını düşünsә, mәsәlә şәxsi anlama
gәlәcәk vә düzgün anlaşılmayacaq. Siz real ata obrazını
tәsәvvürdә canlandırmaqla müәyyәn güclü hisslәrinizi
yerindәn oynada bilәrsiniz, amma bu hisslәr aktyorun
qarşısında duran mәqsәddәn fәrqlәnәcәk – şәxsi hisslәri
gizlәtmәliyik, onları sәhnәdә göstәrә bilmәrik, bu, bizi
aktyor ağlamaq üçün ölüm yatağında olan atasını
xatırlamalı deyil. Sәbәbini bilmirәm, amma bunu qәbul
edirәm, baxmayaraq ki, deyilәnlәrin hamısını anla-
yıram, xüsusәn dә mәqsәdә çatmaq barәdә dedik-
lәrinizi. Lakin mәn, yәqin ki, arzu etdiyim mәqsәdә
çatmaqdan ötrü “ölüm yatağında olan atanın xatır-
lanması” fәndindәn yararlanmalı olacağam. Prob-
lemim onunla bağlıdır ki, başqa cür ağlaya bilmirәm.
Bәs başqa nәdәn istifadә edә bilәrәm?
– Bu fәndi iki şeylә әvәz etmәk mümkündür. Әvvәla,
dolğun, emosional hәyatla. Әgәr bu hәyat, hәqiqәtәn,
әtrafdakılar üçün açıq vә dolğundursa, orada dünyadakı
“ölüm yatağında olan ata”ların hamısının taleyi qırmızı
bir xәtt kimi keçir. Yәni normal hissiyyatlı insan hәyatı
boyu nә vaxtsa müxtәlif acılar yaşayıb, demәli, onun hәr
hansı konkret “canını tapşıran ata” obrazını tәsәvvüründә
canlandırmasına ehtiyac yoxdur. Fikrimi bir az da dәrin-
lәşdirim. Müdriklik sәviyyәsinә qalxmış aktyorun, ümu-
miyyәtlә, hәr bir insanın yaddaşında belә qәmli hadisәlәr
dәrin iz buraxır vә sәnәtçi lazımi anda hәmin “izlәr”lә
gedib mәqsәdә çatır – sәhnәdә ağlayır, nalә çәkir vә sair.
Fikir vә düşüncәlәri bir nöqtәyә yönәltmәyi öyrәn-
mәliyik. Emosional hәyat dolğundursa, orada hәmişә
“Kral Lir”lәr, “ölüm yatağında olan ata”lar, ümumiyyәtlә,
axtardığımız hәr şey var. Bu, bir. Başqa yol da mövcud-
34 dur vә mәncә, qismәn tәhlükәlidir. Әgәr aktyor öz
atasının real obrazını düşünsә, mәsәlә şәxsi anlama
gәlәcәk vә düzgün anlaşılmayacaq. Siz real ata obrazını
tәsәvvürdә canlandırmaqla müәyyәn güclü hisslәrinizi
yerindәn oynada bilәrsiniz, amma bu hisslәr aktyorun
qarşısında duran mәqsәddәn fәrqlәnәcәk – şәxsi hisslәri
gizlәtmәliyik, onları sәhnәdә göstәrә bilmәrik, bu, bizi
