Page 614 - "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" (Proza)
P. 614
Azÿrbaycan ÿdÿbiyyatû antologiyasû
baxardı, şәhәrdәn gәlәn oğlanlarını qarşılamaq ümüdi ilә... Tәzә getsәlәr dә
elә bilirdi ki, sabah açılacaq vә kimsә dәmiryolla evә gәlәcәk, o isә uşaq
kimi sevinәcәk. Biz ona әl edәrdik, ancaq o bizi görmәzdi vә mәyus-mәyus
hәyәtә girәrdi. Elә bilәrdi ki, bu gün bizdәn gәlәn olmadı. Nәnәmin
gözlәrindә hәmişә bir qayğı, nisgil vardı. Bәlkә dә, ona görә ki, qardaşları
lap uşaqlıqdan ölmüşdülәr. Bizi hәm oğul, hәm dә qardaş әvәzi hesab edirdi.
Bacının ürәyi qırıq olar – nәnәm deyәrdi vә bizi bacılarımıza qarşı soyuq
olmaqda qınayardı.
Danışdıqca kövrәlirәm.
– Sәnin nәnәn yoxdu axı? – Orxan deyir.
Mәn әhәmiyyәt vermirәm. Çünki mәnimçün indi hәr şey keçmiş
zaman şәklindәdir.
Bir qәdәr dinmәzcә gedirik.
614 Orxan:
– Ata, danış da, bәs sonra nә olar, qabağımıza nә çıxar?
– Bu dәfә nәnәm bizi qarşılmayacaq – deyirәm, – heç olmasa, Sona
xala, Tamaşa xala qarşılayardı. Sona xala rәhmәtә getdi, xәbәrim dә olmadı
ki, gedәm halallaşam. Axırda Tahiri, Bәxtiyarı, Xaqinini sәslәyәrdim,
deyәrdim ki, qarmaqları hazırlayın, balığa gedәcәyik.
– Top gәtirmisәn? – soruşardılar.
– Bәs necә, onsuz şey olar?
Sәhәr yemәyi yemәmiş Arazın qırağına qaçıb balıq tutardım. Heç
acmazdım da.
Nәnәm:
– Ay bala, heç olmasa ağzına bircә loxma al, – deyәrdi. Ancaq
sevindiyimdәn ona fikir vermәzdim. Özümü suya buraxılan balıq kimi hiss
edәrdim. Sonra sizinlә Yal obaya çıxardıq. Әmimgilin bağından keçәrdik.
Simuzәr bulağından sopsoyuq su içәrdik. Yarğanın başında durub, sizә
Güneyi göstәrәrdim vә deyәrdim, – “ora İrandır, ata-babamızın ana vәtәni
ordadır. Aslandüzdә. Bir zamanlar Şahsevәnlәr tayfasına qoşulub, 20 il
Nikolay hökumәtinin qaçağı olub. Axırda Güneydәn dә qaçaq düşüb vә
sәrhәdi qoruyan kazaklarla atışmada öldürülüb. Hәmin gün dayısı Fәrhad
Şuşa qalasından ona bәraәt kağızı gәtirib,” – sonra rәhmәtlik Tapdığın
yarğanının başında atılıb qalmış DT-75 traktorun yanına gәlәrdik. Bir za-
manlar ona minmәk üçün növbәyә durardıq. Tısbağa yerişli traktorun
üstündә oturub, lәzzәtlә yer şumlayardıq. Mahmudlu bağına gedәrdik. Ot
biçdiyim yerlәri sizә göstәrәrdim. Kәndçilәrimizdәn kim qabağıma çıxsaydı
– Xoş gәlmisәn – deyәrdi – bunlar sәninkidilәrmi? – soruşardılar. Mәn
hәvәslә başımı tәrpәdәrdim. Onlar әyilib sizin üzünüzdәn öpәrdilәr. Payız
baxardı, şәhәrdәn gәlәn oğlanlarını qarşılamaq ümüdi ilә... Tәzә getsәlәr dә
elә bilirdi ki, sabah açılacaq vә kimsә dәmiryolla evә gәlәcәk, o isә uşaq
kimi sevinәcәk. Biz ona әl edәrdik, ancaq o bizi görmәzdi vә mәyus-mәyus
hәyәtә girәrdi. Elә bilәrdi ki, bu gün bizdәn gәlәn olmadı. Nәnәmin
gözlәrindә hәmişә bir qayğı, nisgil vardı. Bәlkә dә, ona görә ki, qardaşları
lap uşaqlıqdan ölmüşdülәr. Bizi hәm oğul, hәm dә qardaş әvәzi hesab edirdi.
Bacının ürәyi qırıq olar – nәnәm deyәrdi vә bizi bacılarımıza qarşı soyuq
olmaqda qınayardı.
Danışdıqca kövrәlirәm.
– Sәnin nәnәn yoxdu axı? – Orxan deyir.
Mәn әhәmiyyәt vermirәm. Çünki mәnimçün indi hәr şey keçmiş
zaman şәklindәdir.
Bir qәdәr dinmәzcә gedirik.
614 Orxan:
– Ata, danış da, bәs sonra nә olar, qabağımıza nә çıxar?
– Bu dәfә nәnәm bizi qarşılmayacaq – deyirәm, – heç olmasa, Sona
xala, Tamaşa xala qarşılayardı. Sona xala rәhmәtә getdi, xәbәrim dә olmadı
ki, gedәm halallaşam. Axırda Tahiri, Bәxtiyarı, Xaqinini sәslәyәrdim,
deyәrdim ki, qarmaqları hazırlayın, balığa gedәcәyik.
– Top gәtirmisәn? – soruşardılar.
– Bәs necә, onsuz şey olar?
Sәhәr yemәyi yemәmiş Arazın qırağına qaçıb balıq tutardım. Heç
acmazdım da.
Nәnәm:
– Ay bala, heç olmasa ağzına bircә loxma al, – deyәrdi. Ancaq
sevindiyimdәn ona fikir vermәzdim. Özümü suya buraxılan balıq kimi hiss
edәrdim. Sonra sizinlә Yal obaya çıxardıq. Әmimgilin bağından keçәrdik.
Simuzәr bulağından sopsoyuq su içәrdik. Yarğanın başında durub, sizә
Güneyi göstәrәrdim vә deyәrdim, – “ora İrandır, ata-babamızın ana vәtәni
ordadır. Aslandüzdә. Bir zamanlar Şahsevәnlәr tayfasına qoşulub, 20 il
Nikolay hökumәtinin qaçağı olub. Axırda Güneydәn dә qaçaq düşüb vә
sәrhәdi qoruyan kazaklarla atışmada öldürülüb. Hәmin gün dayısı Fәrhad
Şuşa qalasından ona bәraәt kağızı gәtirib,” – sonra rәhmәtlik Tapdığın
yarğanının başında atılıb qalmış DT-75 traktorun yanına gәlәrdik. Bir za-
manlar ona minmәk üçün növbәyә durardıq. Tısbağa yerişli traktorun
üstündә oturub, lәzzәtlә yer şumlayardıq. Mahmudlu bağına gedәrdik. Ot
biçdiyim yerlәri sizә göstәrәrdim. Kәndçilәrimizdәn kim qabağıma çıxsaydı
– Xoş gәlmisәn – deyәrdi – bunlar sәninkidilәrmi? – soruşardılar. Mәn
hәvәslә başımı tәrpәdәrdim. Onlar әyilib sizin üzünüzdәn öpәrdilәr. Payız
