Page 298 - "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" (Proza)
P. 298
Azÿrbaycan ÿdÿbiyyatû antologiyasû
Deyәsәn, dalandardı:
– Әt?!. İti-pişiyi bura yığmaq istәyirsәn?! Çuma yaymaq istәyirsәn?!
Bu sayaq sözlәrә ara vermәdәn, cәmdәyin qıçından yapışıb, dartıb,
oradakı kağız-kuğuzla, zir-zibillә bir yerdә çıxarıb, şappıltı ilә Şәppәlinin
belinә yüklәdi, sonra kişinin yaxasından bәrk-bәrk tutub qaranlıq bir yerә
apardı.
Qadın hey ötürdü, ütülü, sәliqәli parusin kostyumda, boğazı qalstuklu,
gözlәri gözlüklü kişinin heç dә kәndliyә oxşamadığına baxmayaraq, hansı
bir әlamәtindәnsә onun mәhz “kәnddәn gәldiyini” müәyyәnlәşdirib, “qan-
maz, nadan kәndçilәrә” vur-hay söyüş yağdırırdı.
Әvvәllәr Şәppәlini “ayağı yerә dәymәyә qoymayan” Şәppәli mәnzilә
gәlәn kimi onu “vannaya basıb”, “yoldan gәlmisәn, çim rahatlan”, – deyә
nәzakәtlә qayğı göstәrәn, Şәppәli yuyunub çıxana qәdәr çay dәmlәyәn,
298 “stoliçnı” araq, yanında da “balans stәkanı” qoyub öz әli ilә süfrә hazırlayan
Mәmmә, indi, Şәppәlinin cәmdәyi çiyninә alıb çıxdığını elә bil heç
görmәmişdi. Parusin pencәyin yaxasını qalstukla birgә ovcuna yığışdırıb
çәkәn qadının ardınca qaranlığa gedәndә dә, cәmdәyi quyutәk gumbultu ilә
udan dәrinliyә atıb hәyәtә qayıdanda da, o, kürsüdә hәrәkәtsiz oturub
siqaret çәkәn Mәmmәni görür, “nadanlar, eşşәklәr!” – deyә ötәn qadın onun
qulaqlarında milçәk vızıltısıtәk sәslәnirdi. Gör bir Mәmmәnin çiynindә necә
dәrd yükü vardı ki, yol yorğunu kişinin üstәlik dә burda zәhmәt çәkdiyinә
diqqәt yetirmirdi!
– Ey, sәn kimin adamısan?!
Şәppәli bayaqdan bәri, burda birinci dәfә bu qadının üzünә baxdı vә
qәribәdir ki, onun sualı әvәzindә, gözlәrinin altından asılmış tuluqlara diqqәt
verdi: “Hә, bildim, böyrәklәri zaydı, onçun belә zәhәr tuluğudur”. Sonra
yenә tamam ayrı fikir: “Bu böyrәk naxoşluğu gör nә bәladı ki, bizim şәrti
dost kimi adamın da xasiyyәtini zay elәyib. Bu sәhәr necә qışqırdı üstümә!
Ömrümdә birinci dәfәdi mәnә qışqırırlar, bircә bu gün. Sәhәr Mursaqulu,
indi dә bu heyvәrә! Nә istәyir bu mәndәn? Cәmdәyi o yana at dedi, atdım...”
– A kişi, karsan, lalsan, nәmәnәsәn?! A kişi!.. – Qadın pencәkdәn necә
dartdısa, Şәppәli daha dözә bilmәdi:
– Nә istәyirsәn, ay arvad?!
– Dilin varmış... Mәnә de görüm, hansı mәrtәbәyә çıxırsan?
– Tutaq ki, ikiyә. Sonra?
– İkidә kimin kvartirasına?
– Sәnә nә var, nә zәhlәmi tökürsәn, arvad?!
– Bilmәk istәyirәm: rüşvәti kimә gәtirmisәn?
Deyәsәn, dalandardı:
– Әt?!. İti-pişiyi bura yığmaq istәyirsәn?! Çuma yaymaq istәyirsәn?!
Bu sayaq sözlәrә ara vermәdәn, cәmdәyin qıçından yapışıb, dartıb,
oradakı kağız-kuğuzla, zir-zibillә bir yerdә çıxarıb, şappıltı ilә Şәppәlinin
belinә yüklәdi, sonra kişinin yaxasından bәrk-bәrk tutub qaranlıq bir yerә
apardı.
Qadın hey ötürdü, ütülü, sәliqәli parusin kostyumda, boğazı qalstuklu,
gözlәri gözlüklü kişinin heç dә kәndliyә oxşamadığına baxmayaraq, hansı
bir әlamәtindәnsә onun mәhz “kәnddәn gәldiyini” müәyyәnlәşdirib, “qan-
maz, nadan kәndçilәrә” vur-hay söyüş yağdırırdı.
Әvvәllәr Şәppәlini “ayağı yerә dәymәyә qoymayan” Şәppәli mәnzilә
gәlәn kimi onu “vannaya basıb”, “yoldan gәlmisәn, çim rahatlan”, – deyә
nәzakәtlә qayğı göstәrәn, Şәppәli yuyunub çıxana qәdәr çay dәmlәyәn,
298 “stoliçnı” araq, yanında da “balans stәkanı” qoyub öz әli ilә süfrә hazırlayan
Mәmmә, indi, Şәppәlinin cәmdәyi çiyninә alıb çıxdığını elә bil heç
görmәmişdi. Parusin pencәyin yaxasını qalstukla birgә ovcuna yığışdırıb
çәkәn qadının ardınca qaranlığa gedәndә dә, cәmdәyi quyutәk gumbultu ilә
udan dәrinliyә atıb hәyәtә qayıdanda da, o, kürsüdә hәrәkәtsiz oturub
siqaret çәkәn Mәmmәni görür, “nadanlar, eşşәklәr!” – deyә ötәn qadın onun
qulaqlarında milçәk vızıltısıtәk sәslәnirdi. Gör bir Mәmmәnin çiynindә necә
dәrd yükü vardı ki, yol yorğunu kişinin üstәlik dә burda zәhmәt çәkdiyinә
diqqәt yetirmirdi!
– Ey, sәn kimin adamısan?!
Şәppәli bayaqdan bәri, burda birinci dәfә bu qadının üzünә baxdı vә
qәribәdir ki, onun sualı әvәzindә, gözlәrinin altından asılmış tuluqlara diqqәt
verdi: “Hә, bildim, böyrәklәri zaydı, onçun belә zәhәr tuluğudur”. Sonra
yenә tamam ayrı fikir: “Bu böyrәk naxoşluğu gör nә bәladı ki, bizim şәrti
dost kimi adamın da xasiyyәtini zay elәyib. Bu sәhәr necә qışqırdı üstümә!
Ömrümdә birinci dәfәdi mәnә qışqırırlar, bircә bu gün. Sәhәr Mursaqulu,
indi dә bu heyvәrә! Nә istәyir bu mәndәn? Cәmdәyi o yana at dedi, atdım...”
– A kişi, karsan, lalsan, nәmәnәsәn?! A kişi!.. – Qadın pencәkdәn necә
dartdısa, Şәppәli daha dözә bilmәdi:
– Nә istәyirsәn, ay arvad?!
– Dilin varmış... Mәnә de görüm, hansı mәrtәbәyә çıxırsan?
– Tutaq ki, ikiyә. Sonra?
– İkidә kimin kvartirasına?
– Sәnә nә var, nә zәhlәmi tökürsәn, arvad?!
– Bilmәk istәyirәm: rüşvәti kimә gәtirmisәn?
