Page 282 - "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" (Proza)
P. 282
Azÿrbaycan ÿdÿbiyyatû antologiyasû
Şәppәli güzgüyә baxdı: ağzı qulağının dibindәn qayıdıb öz yerindә
durmuşdu. Tәkcә alt dodağı bir az sәyriyirdi. Şәppәli baxıb-baxıb, birdәn
güldü: “Ay molla, imanına qurban olum, otuz gün mәni şapalaqlayanacan
bircә kәrә o sudan içirdәmmirdinmi ki, bu zülmü çәkmiyәydim!”
Molla onu “naşükür bәndә” adlandırdı. Sonra isә Şәppәlinin üzündә
nә gördüsә, bığının altında qımışıb vә әyilib qulağına pıçıldadı: “Sәni otuz
gün şapalaqlamasaydım, dostun Oruc mәnә hәr gün bir toyuq gәtirәrdimi?
Düzünü de!” Şәppәli dedi: “Gәtirmәzdi”. Bu, mollanın xoşuna gәldi: “Bir
dә naxoşlasan birdәfәyә otuz toyuq gәtir, әlüstü sağaldım, çıx get”.
Şәppәli sevinclә qәhqәhә çәkdi: “Lotu loğmansan, xoşum gәldi
sәndәn!” – deyib çıxdı. “Bir dә naxoşlamaq” tәhlükәsi barәdә, әlbәttә, heç
fikirlәşmәdi dә. Lakin, demә, molla bu sözlәri zarafat xәtirinә demәyibmiş.
Bu hadisәdәn on il sonra, Şәppәli şәppәsini tamam unudandan sonra onu
282 yenә şәppә vurdu.
Bu, Oruca mәhkәmәdә on beş il hәbs cәzası kәsilәn günü baş verdi.
Orucla axırıncı dәfә öpüşüb ayrılanda, Şәppәli әtrafdakı adamların ona
qәribә, müәmmalı diqqәtlә baxdıqlarını hiss edir, amma buna әhәmiyyәt
vermirdi. Sonra adamların hara baxdıqlarını görüb, birdәn tәlaşla әlini üzünә
çәkdi vә dәrhal, illәrin uzaqlığında qalıb unudulmuş molla yadına düşdü.
Lakin molla çoxdan vәfat etmişdi.
Şәppәli, hәr ehtimala qarşı, bazardan bir neçә toyuq alıb, mollanın
mülkündә qalmış qoca bacısının yanına getdi. Qarı and-aman elәyib onu
inandırdı ki, Molla “şәppә suyunun” sirrini özü ilә o dünyaya aparıb.
Sakit, ilıq yaz sәhәri idi. Dağ әtәyindә yan-yanaşı tikilmiş daş kahaların
qarşısında cığırlarla, yollarla çal-çarpaz doğranmış geniş, yaşıl çәmәnlikdә,
iki cәrgә dayanmış adamların arasında quzular qaçışırdı. Döl qurtardıqdan
sonra sovxozun ayrı-ayrı sürülәrindә quzu sananırdı. Şәppәli dә burda idi.
Başqaları kimi, o da ovcunda xırdaca hesablayıcı cihaz tutmuşdu. Quyruq-
ları atıla-atıla qaçan quzular gәlib qarşısından keçdikcә, Şәppәlinin bar-
maqları cihazın düymәsini basır, çırıqqaçırıq sürәtlә artan rәqәmlәr
sovxozun tәzә ildә dövlәtini onun balaca ovcuna yığırdı. Bu dәqiqәlәr
Şәppәlinin elә vaxtı idi ki, necә deyәrlәr, top atılsaydı eşitmәzdi. Buna görә
dә cәmisi on addımlıqda dayanmış maşının siqnalı ona çatmırdı. Yalnız
Mursaqulu kişi dirsәyinә toxunub hesablayıcı cihazı әlindәn aldıqdan sonra
Şәppәli süd rәngli “Volqa”nı vә sükanın arxasında işarә ilә onu çağıran
ağbәniz oğlanı gördü.
Maşın, xüsusәn “Volqa” görәndә Şәppәli hәmişә xoşagәlmәz bir әh-
valatı xatırlayırdı.
Şәppәli güzgüyә baxdı: ağzı qulağının dibindәn qayıdıb öz yerindә
durmuşdu. Tәkcә alt dodağı bir az sәyriyirdi. Şәppәli baxıb-baxıb, birdәn
güldü: “Ay molla, imanına qurban olum, otuz gün mәni şapalaqlayanacan
bircә kәrә o sudan içirdәmmirdinmi ki, bu zülmü çәkmiyәydim!”
Molla onu “naşükür bәndә” adlandırdı. Sonra isә Şәppәlinin üzündә
nә gördüsә, bığının altında qımışıb vә әyilib qulağına pıçıldadı: “Sәni otuz
gün şapalaqlamasaydım, dostun Oruc mәnә hәr gün bir toyuq gәtirәrdimi?
Düzünü de!” Şәppәli dedi: “Gәtirmәzdi”. Bu, mollanın xoşuna gәldi: “Bir
dә naxoşlasan birdәfәyә otuz toyuq gәtir, әlüstü sağaldım, çıx get”.
Şәppәli sevinclә qәhqәhә çәkdi: “Lotu loğmansan, xoşum gәldi
sәndәn!” – deyib çıxdı. “Bir dә naxoşlamaq” tәhlükәsi barәdә, әlbәttә, heç
fikirlәşmәdi dә. Lakin, demә, molla bu sözlәri zarafat xәtirinә demәyibmiş.
Bu hadisәdәn on il sonra, Şәppәli şәppәsini tamam unudandan sonra onu
282 yenә şәppә vurdu.
Bu, Oruca mәhkәmәdә on beş il hәbs cәzası kәsilәn günü baş verdi.
Orucla axırıncı dәfә öpüşüb ayrılanda, Şәppәli әtrafdakı adamların ona
qәribә, müәmmalı diqqәtlә baxdıqlarını hiss edir, amma buna әhәmiyyәt
vermirdi. Sonra adamların hara baxdıqlarını görüb, birdәn tәlaşla әlini üzünә
çәkdi vә dәrhal, illәrin uzaqlığında qalıb unudulmuş molla yadına düşdü.
Lakin molla çoxdan vәfat etmişdi.
Şәppәli, hәr ehtimala qarşı, bazardan bir neçә toyuq alıb, mollanın
mülkündә qalmış qoca bacısının yanına getdi. Qarı and-aman elәyib onu
inandırdı ki, Molla “şәppә suyunun” sirrini özü ilә o dünyaya aparıb.
Sakit, ilıq yaz sәhәri idi. Dağ әtәyindә yan-yanaşı tikilmiş daş kahaların
qarşısında cığırlarla, yollarla çal-çarpaz doğranmış geniş, yaşıl çәmәnlikdә,
iki cәrgә dayanmış adamların arasında quzular qaçışırdı. Döl qurtardıqdan
sonra sovxozun ayrı-ayrı sürülәrindә quzu sananırdı. Şәppәli dә burda idi.
Başqaları kimi, o da ovcunda xırdaca hesablayıcı cihaz tutmuşdu. Quyruq-
ları atıla-atıla qaçan quzular gәlib qarşısından keçdikcә, Şәppәlinin bar-
maqları cihazın düymәsini basır, çırıqqaçırıq sürәtlә artan rәqәmlәr
sovxozun tәzә ildә dövlәtini onun balaca ovcuna yığırdı. Bu dәqiqәlәr
Şәppәlinin elә vaxtı idi ki, necә deyәrlәr, top atılsaydı eşitmәzdi. Buna görә
dә cәmisi on addımlıqda dayanmış maşının siqnalı ona çatmırdı. Yalnız
Mursaqulu kişi dirsәyinә toxunub hesablayıcı cihazı әlindәn aldıqdan sonra
Şәppәli süd rәngli “Volqa”nı vә sükanın arxasında işarә ilә onu çağıran
ağbәniz oğlanı gördü.
Maşın, xüsusәn “Volqa” görәndә Şәppәli hәmişә xoşagәlmәz bir әh-
valatı xatırlayırdı.
