Page 216 - "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" (Proza)
P. 216
Azÿrbaycan ÿdÿbiyyatû antologiyasû
– Yәni deyirsәn, namusumuzu ayaqlar altına ataq?
– Kim deyir onu, a bala, namussuz yaşamaqdan ölmәk yaxşıdır.
Qaçaq Süleyman inadından dönmәk istәmәdi. Amma kәnd camaatı
ondan әl çәkmәdi. Әl-ayağına düşdülәr, yalvar-yaxar edib qaçağı
yumşaltdılar.
– Yaxşı, anan namaz üstündәymiş, qurban ol bunlara. Sәni buraxıram,
amma burdan elә әkilәrsәn ki, heç izin-tozun da qalmaz. Bir dә gözümә
dәysәn böyük tikәni qulağın boyda elәyәcәm.
Müәllimin boynundan kәndiri açdılar. Paltosunu verdilәr vә dağlardan
arana enәn cığırla yola saldılar.
Qaçaq Süleyman kәnddәn getmәzdәn әvvәl atının cilovunu çәkdi.
– Camaat, – dedi – yadınızda saxlayın, mәni çöllәrә salan elin na-
musudur.
Nә qәdәr sağam, qoymaram bu mahalda bir adamın namusuna toxun-
216 sunlar!
İlyas sәhәr çay kәnarında Rәşidlә sözlәşәndәn sonra bunları yadına
saldı vә dağlara üz tutdu. Onun gözünә heç nә görünmürdü. Nә şaxtanı hiss
edir, nә dә qaranlığa düşüb qurd-quşa yem ola bilәcәyini ağlına gәtirirdi.
Onun beynindә bircә fikir dolaşırdı: harda olsa, Qaçaq Süleymanı tapmaq,
ürәyindәn keçәnlәri düz gözünün içinә demәk.
O bilirdi ki, qaçaq öz adamlarına tapşırıb onu tikә-tikә doğratdıra bilәr,
ya da özü әli titrәmәdәn onaçılanın tәtiyini sıxar vә hәddini aşmış bu cavanı
bir andaca yox edәr. İlyas bunların hamısını ürәyindә ölçüb-biçmişdi vә
necә deyәrlәr, kәfәni boynuna dolamışdı. Yәqin etmişdi ki, bu yoldan sağ-
salamat qayıtmayacaq, amma fikrindәn dönmәmişdi.
– Dayan, kimsәn?
İlyas fikirdәn ayılanda sinәsinә tuşlamnış lülәni gördü vә anladı ki,
qaçaqlara rast gәlib. Sevindi.
– Mәni Qaçaq Süleymanın yanına aparın.
– Aldatdım demәzsәn ki?
– Doğru sözümdür. Vacib işim var.
– Ә, sәnin onnan nә işin ola bilәr?
– Olmasa, bu boranda, qarda bәlәnlәr aşıb buraya gәlmәzdim ki?
İlyasın sәrt cavabı qaçağı bir az çaşdırdı. Tüfәngi aşağı salıb ona
yaxınlaşdı.
Diqqәtlә üst-başını süzdü vә arxaya keçdi.
– Düş qabağıma! Onsuz da buradan salamat qayıtmayacaqsan.
– Qayıtmayanda da qayıtmaram, mәni niyә qorxudursan?
– Yekә-yekә danışma, düş qabağıma.
O, içәri girәndә Qaçaq Süleyman qara damın küncündә, peçin yanına
qoyulmuş taxtın üstündә, mütәkkәyә dirsәklәnәrәk uzanmışdı. Çәkmәlәrini
– Yәni deyirsәn, namusumuzu ayaqlar altına ataq?
– Kim deyir onu, a bala, namussuz yaşamaqdan ölmәk yaxşıdır.
Qaçaq Süleyman inadından dönmәk istәmәdi. Amma kәnd camaatı
ondan әl çәkmәdi. Әl-ayağına düşdülәr, yalvar-yaxar edib qaçağı
yumşaltdılar.
– Yaxşı, anan namaz üstündәymiş, qurban ol bunlara. Sәni buraxıram,
amma burdan elә әkilәrsәn ki, heç izin-tozun da qalmaz. Bir dә gözümә
dәysәn böyük tikәni qulağın boyda elәyәcәm.
Müәllimin boynundan kәndiri açdılar. Paltosunu verdilәr vә dağlardan
arana enәn cığırla yola saldılar.
Qaçaq Süleyman kәnddәn getmәzdәn әvvәl atının cilovunu çәkdi.
– Camaat, – dedi – yadınızda saxlayın, mәni çöllәrә salan elin na-
musudur.
Nә qәdәr sağam, qoymaram bu mahalda bir adamın namusuna toxun-
216 sunlar!
İlyas sәhәr çay kәnarında Rәşidlә sözlәşәndәn sonra bunları yadına
saldı vә dağlara üz tutdu. Onun gözünә heç nә görünmürdü. Nә şaxtanı hiss
edir, nә dә qaranlığa düşüb qurd-quşa yem ola bilәcәyini ağlına gәtirirdi.
Onun beynindә bircә fikir dolaşırdı: harda olsa, Qaçaq Süleymanı tapmaq,
ürәyindәn keçәnlәri düz gözünün içinә demәk.
O bilirdi ki, qaçaq öz adamlarına tapşırıb onu tikә-tikә doğratdıra bilәr,
ya da özü әli titrәmәdәn onaçılanın tәtiyini sıxar vә hәddini aşmış bu cavanı
bir andaca yox edәr. İlyas bunların hamısını ürәyindә ölçüb-biçmişdi vә
necә deyәrlәr, kәfәni boynuna dolamışdı. Yәqin etmişdi ki, bu yoldan sağ-
salamat qayıtmayacaq, amma fikrindәn dönmәmişdi.
– Dayan, kimsәn?
İlyas fikirdәn ayılanda sinәsinә tuşlamnış lülәni gördü vә anladı ki,
qaçaqlara rast gәlib. Sevindi.
– Mәni Qaçaq Süleymanın yanına aparın.
– Aldatdım demәzsәn ki?
– Doğru sözümdür. Vacib işim var.
– Ә, sәnin onnan nә işin ola bilәr?
– Olmasa, bu boranda, qarda bәlәnlәr aşıb buraya gәlmәzdim ki?
İlyasın sәrt cavabı qaçağı bir az çaşdırdı. Tüfәngi aşağı salıb ona
yaxınlaşdı.
Diqqәtlә üst-başını süzdü vә arxaya keçdi.
– Düş qabağıma! Onsuz da buradan salamat qayıtmayacaqsan.
– Qayıtmayanda da qayıtmaram, mәni niyә qorxudursan?
– Yekә-yekә danışma, düş qabağıma.
O, içәri girәndә Qaçaq Süleyman qara damın küncündә, peçin yanına
qoyulmuş taxtın üstündә, mütәkkәyә dirsәklәnәrәk uzanmışdı. Çәkmәlәrini
