Page 211 - "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" (Proza)
P. 211
Èñmayûl Øûõëû
Namus qaçağı
Odayandı. Nәfәsini dәrib şaxtadan qıpqırmızı olmuş әllәrini hov- 211
xurdu. Ağzından, burnundan çıxan isti nәfәs dağ çәni kimi
әtrafa yayıldı. Dönüb aşağı, dәrәdәki kәndә baxdı. Yastı-ya-
palaq evlәr qarın altında qalmışdı. Bacalardan qalxan şәffaf maviyә çalan
tüstülәr havada laylanmışdı. Hәr yer ağ örtüyә bürünmüşdü. Yol-iz çoxdan
itmişdi. Dağlara bu il yaman qar düşmüşdü.
Onun toyu idi. Bu axşam mağar başlamalı idi. Samanlığı süpürüb
tәmizlәmişdilәr. Döşәmәyә ot sәrib üstünә kilim salmışdılar. Pәrdilәrdәn
otuzluq lampalar asılmışdı. Bacaları basdırıb peçlәri qalamışdılar ki, içәri
isti olsun.
Zurnaçılar çoxdan hazır idilәr. Dәfçi dәfini qurudur, zurnaçı ilә züyçü
zurnaları qoşalaşdırırdılar. O bılirdi ki, kәndin qız-gәlinlәri boğçadakı
paltarlarını çıxardıb ora-burasını sığallayır, donların, koftaların qırışını açır,
bәzәnib-düzәnir, qaşlarına, gözlәrinә sığal verib, tellәrini bururdular. Qış
aylarında sәhәrәcәn toyda qoşa-qoşa oynamaq bu kәndin adәti idi. Göyә
fişәng atar, gecә lopa işığında gәlin gәtirәrdilәr.
O sevinirdi. Sәhәr-sәhәr sulamağa apardığı at da yәhәrin altında
oynayır, yüyәni çeynәyib boynunu sağa-sola әyir vә qar basmış yollarda
cığır açırdı. Elә bil başa düşürdü ki, sahibi böyütdüyü, gözünün ağı-qarası
tәkcә balası İlyasın әlini başına yığacaqdı. Onun da evinә gәlni gәlәcәk,
onun da qara damı silinib-süpürülәcәk, taxtın üstündә gәrdәk qurulacaq,
qapısında şax bәzәdilib lopa yandırılacaqdı.
Kәndin kәnarındakı balaca çayın suyu gecәnin şaxtasından sırsıra
bağlayıb donmuşdu. Buz layları yatağını aşıb әtrafa yayılmışdı. At yelini
saxlamadı. Sahibinin yüyәnini çәkmәsinә fikir vermәdәn özünü suya saldı.
Buz layları çat-çat olub çiliklәndi. Hardasa lap yaxında at kişnәdi. İlyas
qanrılıb baxdı. Gәlәn koxalıların Rәşidi idi.
O, İlyasın bәrabәrindә atın başını çәkdi. Hәr ikisi bir-birini süzdü. İlyas
onun uca boyuna, vәznәli çuxasına, buxara papağına, gümüş toqqalı
sallamalı kәmәrinә, belindәki xәncәrinә baxdı, o da İlyasın mәxmәrdәn
tikilmiş qalife şalvarına, zәr baftalı nişan dolağına, çәkmәlәrinә, nimdaş
pencәyinә vә papağına.
– Deyәsәn, toy elәyirsәn?
– Bәli.
– Mәnim qabağıma keçirsәn?
İlyas diksindi. Elә bil güllә kimi açılan bu sәrt sözdәn at da diksindi.
Başını qaldırıb fınxırdı. Onun burnundan fısqıran nәfәs zolaqlanıb havanı
yardı.
Namus qaçağı
Odayandı. Nәfәsini dәrib şaxtadan qıpqırmızı olmuş әllәrini hov- 211
xurdu. Ağzından, burnundan çıxan isti nәfәs dağ çәni kimi
әtrafa yayıldı. Dönüb aşağı, dәrәdәki kәndә baxdı. Yastı-ya-
palaq evlәr qarın altında qalmışdı. Bacalardan qalxan şәffaf maviyә çalan
tüstülәr havada laylanmışdı. Hәr yer ağ örtüyә bürünmüşdü. Yol-iz çoxdan
itmişdi. Dağlara bu il yaman qar düşmüşdü.
Onun toyu idi. Bu axşam mağar başlamalı idi. Samanlığı süpürüb
tәmizlәmişdilәr. Döşәmәyә ot sәrib üstünә kilim salmışdılar. Pәrdilәrdәn
otuzluq lampalar asılmışdı. Bacaları basdırıb peçlәri qalamışdılar ki, içәri
isti olsun.
Zurnaçılar çoxdan hazır idilәr. Dәfçi dәfini qurudur, zurnaçı ilә züyçü
zurnaları qoşalaşdırırdılar. O bılirdi ki, kәndin qız-gәlinlәri boğçadakı
paltarlarını çıxardıb ora-burasını sığallayır, donların, koftaların qırışını açır,
bәzәnib-düzәnir, qaşlarına, gözlәrinә sığal verib, tellәrini bururdular. Qış
aylarında sәhәrәcәn toyda qoşa-qoşa oynamaq bu kәndin adәti idi. Göyә
fişәng atar, gecә lopa işığında gәlin gәtirәrdilәr.
O sevinirdi. Sәhәr-sәhәr sulamağa apardığı at da yәhәrin altında
oynayır, yüyәni çeynәyib boynunu sağa-sola әyir vә qar basmış yollarda
cığır açırdı. Elә bil başa düşürdü ki, sahibi böyütdüyü, gözünün ağı-qarası
tәkcә balası İlyasın әlini başına yığacaqdı. Onun da evinә gәlni gәlәcәk,
onun da qara damı silinib-süpürülәcәk, taxtın üstündә gәrdәk qurulacaq,
qapısında şax bәzәdilib lopa yandırılacaqdı.
Kәndin kәnarındakı balaca çayın suyu gecәnin şaxtasından sırsıra
bağlayıb donmuşdu. Buz layları yatağını aşıb әtrafa yayılmışdı. At yelini
saxlamadı. Sahibinin yüyәnini çәkmәsinә fikir vermәdәn özünü suya saldı.
Buz layları çat-çat olub çiliklәndi. Hardasa lap yaxında at kişnәdi. İlyas
qanrılıb baxdı. Gәlәn koxalıların Rәşidi idi.
O, İlyasın bәrabәrindә atın başını çәkdi. Hәr ikisi bir-birini süzdü. İlyas
onun uca boyuna, vәznәli çuxasına, buxara papağına, gümüş toqqalı
sallamalı kәmәrinә, belindәki xәncәrinә baxdı, o da İlyasın mәxmәrdәn
tikilmiş qalife şalvarına, zәr baftalı nişan dolağına, çәkmәlәrinә, nimdaş
pencәyinә vә papağına.
– Deyәsәn, toy elәyirsәn?
– Bәli.
– Mәnim qabağıma keçirsәn?
İlyas diksindi. Elә bil güllә kimi açılan bu sәrt sözdәn at da diksindi.
Başını qaldırıb fınxırdı. Onun burnundan fısqıran nәfәs zolaqlanıb havanı
yardı.
