Page 687 - design_Topcubashov_Full_Layout 1

İzahlar və şərhlər

keçirilmәsi vasitәsi kimi müharibәdәn imtinanı әsaslandıran Kelloq-
Brian paktının hәmmüәllifidir. Bu tәşәbbüsünә görә 1929-cu ildә
Nobel Sülh mükafatına layiq görülmüşdü.
654
Dördlәr Komitәsi – Azәrbaycan, Gürcüstan, Ermәnistan vә Şimali
Qafqaz Dağlı Respublikasının Paris sülh konfransındakı nümayәndә
heyәtlәrinin başçılarından ibarәt mәşvәrәtçi mәclis.
655 S.D.N. – Millәtlәr Liqasının tәrksilahla mәşğul olan komitәsi.
656 Rıza Nur (1879–1942) – türk siyasәtçisi, dövlәt adamı, yazıçı-
tarixçi vә hәkim. I vә II Türkiyә Böyük Millәt Mәclisinin üzvü,
TBMM hökumәtinin ilk maarif naziri olmuşdu. Moskva vә Lozanna
anlaşmalarının hazırlanmasında iştirak etmişdi. İzmir sui-qәsdindәn
sonra Atatürkә müxalifәt mövqeyindә dayandığı üçün 1926-cı ildә
Türkiyәni tәrk etmiş, 1938-ci ilә qәdәr Fransa vә Misirdә mühacir
kimi yaşamışdı. “Moskva-Sakarya” adlı xatirәlәrindә bolşevik
Azәrbaycanının ilk illәrindәn dә bәhs olunur.
657
Zәki Vәlidi Toğan (1890–1970) – başqırd ictimai-siyasi xadimi,
başqırd milli hәrәkatının (1917–1920) vә Türküstanda bolşeviklәrә
qarşı basmaçı (1920–1922) dirәnişinin liderlәrindәn biri. 1925-ci
ildәn Türkiyәdә yaşamış, dünya miqyasında tanınmış türkoloq-alim
kimi şöhrәt qazanmışdı. İstanbul vә Vyana universitetlәrinin professoru 687
idi. Azәrbaycan toponimikasına vә tarixinә dair bir sıra araşdırmaların
müәllifidir.
658
Damman Raymon (Damman Raymond, 1890–1939) – fransız
hәrbçisi vә iş adamı. 1920-ci illәrdәn başlayaraq fransız hökumәtindә
xarici ticarәt üzrә ekspert kimi çalışmışdı. 1928–1931-ci illәrdә
Fransa gömrük xidmәtinin eksperti idi. Parisdә fәaliyyәt göstәrәn
Azәrbaycan Neft Sәnayeçilәri İttifaqı 1926-cı ilin noyabrında ona
Bakının Sabunçu rayonunda 25 desyatin neftli әrazi üçün konsessiya
vermişdi. Anlaşmanı Azәrbaycan milli hökumәtinin qanuni tәmsilçisi
kimi Ә.Topçubaşov imzalamışdı. Әldә olunan razılığa әsasәn, Damman
Azәrbaycan Neft Sәnayeçilәri İttifaqına bir milyon fransız frankı
ödәmişdi. Hәmin mәblәğin 20 faizi isә komisyon kimi nümayәndә
heyәtinә çatmışdı. Ә.Topçubaşov Dammandan alınan cüzi mәblәğ
dedikdә bu pulu nәzәrdә tuturdu.
659
Rauf Xasmehmet (1919–1931) – Xәlil bәy Xasmәmmәdovun
oğlu. Ailәnin yeganә övladı olduğu üçün Rauf Yekta adlandırılırdı.
Qalatasaray liseyindә tәhsil alırdı. İstanbulda vәfat etmişdi.
660 Suad xanım – Xәlil bәy Xasmәmmәdovun hәyat yoldaşı.