Page 410 - Sholom_Aleyhem_Макет 1

Şolom Aleyxem

– Mәndәn nә istәyirsәn? – deyirәm. – O daha mәnim qızım
deyil! Çoxdan ölüb!
Seytl razılaşmır:
– Yox, ölmәyib, sәnin qızındır, çünki bizi sürgün etdiklәrini
eşidәndә deyib ki, bizim hamımızı sürgün edirlәr, yәni onu da.
Xava mәnә dedi ki, biz hara, o da ora! Bizim sürgünümüz hәm
dә onun sürgünüdür... Bax, hәtta pal-paltarını da bağlamaya
büküb göndәrib...
Bütün bunları mәnә tez-tәlәsik, birnәfәsә deyir, ağzımı açmağa
qoymur, qırmızı yaylıq sarınmış bağlamanı göstәrir... Dәrhal
ikinci otağın qapısını açıb çağırır: “Xava!” Vicdan haqqı, әziz
dost, bilmirәm nә deyim? Lap sizin kitablarda yazıldığı kimidir:
qapıda Xava görünür – әvvәlki kimi sağlam vә gözәl, heç
dәyişmәyib, qayğılı çöhrәsi var, gözlәrini qıyıb. Başını dik tutub
mәğrur dayanıb. Bir anlığa baxışlarımız toqquşur. Sonra hәr iki
әlini mәnә uzadır, ancaq danışa bilmir, nәhayәt, güclә eşidilәcәk
bir söz deyir:
– Ata!
Üzr istәyirәm, yadıma düşәndә gözlәrim yaşarır. Elә
düşünmәyin ki, Tevye, Allah elәmәmiş, ağlayıb gözünün qorasını
sıxır, boş söhbәtdir! Yәni hәmin anlarda nә çәkdiyim, hansı
hisslәr keçirdiyim öz yerindә... Axı siz dә atasınız, övlad sevgisinin,
ona rәhm etmәyin nә olduğunu mәndәn yaxşı bilirsiniz... Uşaq
nә qәdәr günah işlәtsә dә, boynunuzu qucaqlayıb “ata!” deyirsә,
onu necә itәlәmәk olar? Digәr tәrәfdәn, mәnә verdiyi әzabları
yada salanda adamın gözlәri qaralır... Fedka Qalaqan... Keşiş...
Göz yaşlarım... Qoldanın vәfatı... Yox! Mәgәr bunları unutmaq
mümkündürmü? Necә unudasan? Hәr halda, doğma balandır...
“Ata övladlarına rәhm edir”. Әgәr Allah deyirsә ki, hәr şeyi
bağışlayandır, insan necә amansız ola bilәr? Xüsusәn o zaman
ki, övladın peşman olub atasının, öz Allahının yanına qayıtmaq
istәyir? Siz nә fikirdәsiniz, pan Şolom Aleyxem? Axı kitab yazıb
dünyaya mәslәhәtlәr verәn adamsınız, – sizcә, Tevye necә hәrәkәt
etmәli idi? Doğma bala kimi onu qucaqlayıb öpmәli vә duada
deyildiyi kimi: “Sәni, sözünә görә bağışladım” – “yanıma gәl,
mәnim balam” demәli idi? Vә ya o vaxt, meşәdә, arabanın

410