Page 6 - Sela
P. 6
İLO XOSE SELA
ömrünün qara günlәrini, kasıb uşaqlığını, sevmәdiyi qadınla yelә
verdiyi cavanlığını, ilk uşağının ölümünü vә s. qәmli hadisәlәri
bir-bir yada salır. Bacısının vә qadınının namusuna sataşmış ada-
mı cәzalandırması, yenidәn hәbsә düşmәsi, kәndә qayıtması,
ikinci uğursuz evliliyi kino kadrları kimi gözünün qabağından
keçir. Ümidsizlik, dәrin depressiya onu ağır vә qanlı cinayәtә
sürüklәyir – hәtta öz anasını belә öldürür. Bütün başına gәlәnlәrә
görә anasını tәqsirli bilir. Bu azmış kimi, Paskualın atasını quduz
it dişlәyir. Kәnd camaatı bәdbәxti insanlardan tәcrid etmәk üçün
bir otağa salıb ağzını bağlayırlar ki, öz әcәli ilә gәbәrsin. Anasının
oynaşının hәmişә tәpiklәdiyi balaca qardaşı dәli Marian isә zey-
tun yağı ilә dolu su bardağında boğulub ölür...
Kәnddәki haqsızlığa, әdalәtsizliyә, zülmә sanki artıq hamı
alışıbdır. Burada uşaqların әylәncәlәrindәn biri dә yaxınlıqdakı
hәbsxanaya gedib mәhbuslara tamaşa etmәkdir.
Paskual, bәlkә, heç cinayәtkar da deyil. Cәmiyyәtin әdalәtsiz
qanunları onun içindәki olan-qalan işığı da boğub. Paskualın
cinayәtlәrini cәmiyyәtdәki әdalәtsizliklәrә qarşı kortәbii etiraz
kimi qәbul etsәk dә, bәzi qanlı әmәllәrinin sәbәbini (mәsәlәn,
yumşaq xarakterli qoca qrafın öldürülmәsini) anlamaq olmur.
Әslindә, cәmiyyәtin özü cinayәtkardır – yazıçının gәldiyi qәnaәt
budur.
Oxucular da, senzura da Paskualın hәyatının sosial-ictimai
mәnasını dәrhal anladılar vә romanın nәşrinә qadağa qoydular.
Senzuradan yayınmaq üçün bu romanı qarajda, qeyri-leqal şәkildә
nәşr etdilәr. Amma roman hakimiyyәt tәrәfindәn müsadirә edildi.
“İki ölü üçün mazurka” romanında hadisәlәr Qalisiyanın
ucqarlarında baş verir. Burada yaşayan sakinlәrin hәyatını don
Kamilo adında bir salnamәçi qәlәmә alır. Müәlliflә personajın –
söylәyicinin adlarında oxşarlığı sezmәk olar. Selanın әslәn
qalisiyalı olması, personajların bәzilәrinin Sela soyadını daşıması
vә s. maraqlı oxşarlıqlardır. Hәtta süjetin ortalarında Kamilo
adında bir personaj da “peyda olur”. K.X.Sela kimi, o da vaxtilә
orduda artilleriyaçı olub. Hәr ikisi 11 mayda doğulub vә s.
6
ömrünün qara günlәrini, kasıb uşaqlığını, sevmәdiyi qadınla yelә
verdiyi cavanlığını, ilk uşağının ölümünü vә s. qәmli hadisәlәri
bir-bir yada salır. Bacısının vә qadınının namusuna sataşmış ada-
mı cәzalandırması, yenidәn hәbsә düşmәsi, kәndә qayıtması,
ikinci uğursuz evliliyi kino kadrları kimi gözünün qabağından
keçir. Ümidsizlik, dәrin depressiya onu ağır vә qanlı cinayәtә
sürüklәyir – hәtta öz anasını belә öldürür. Bütün başına gәlәnlәrә
görә anasını tәqsirli bilir. Bu azmış kimi, Paskualın atasını quduz
it dişlәyir. Kәnd camaatı bәdbәxti insanlardan tәcrid etmәk üçün
bir otağa salıb ağzını bağlayırlar ki, öz әcәli ilә gәbәrsin. Anasının
oynaşının hәmişә tәpiklәdiyi balaca qardaşı dәli Marian isә zey-
tun yağı ilә dolu su bardağında boğulub ölür...
Kәnddәki haqsızlığa, әdalәtsizliyә, zülmә sanki artıq hamı
alışıbdır. Burada uşaqların әylәncәlәrindәn biri dә yaxınlıqdakı
hәbsxanaya gedib mәhbuslara tamaşa etmәkdir.
Paskual, bәlkә, heç cinayәtkar da deyil. Cәmiyyәtin әdalәtsiz
qanunları onun içindәki olan-qalan işığı da boğub. Paskualın
cinayәtlәrini cәmiyyәtdәki әdalәtsizliklәrә qarşı kortәbii etiraz
kimi qәbul etsәk dә, bәzi qanlı әmәllәrinin sәbәbini (mәsәlәn,
yumşaq xarakterli qoca qrafın öldürülmәsini) anlamaq olmur.
Әslindә, cәmiyyәtin özü cinayәtkardır – yazıçının gәldiyi qәnaәt
budur.
Oxucular da, senzura da Paskualın hәyatının sosial-ictimai
mәnasını dәrhal anladılar vә romanın nәşrinә qadağa qoydular.
Senzuradan yayınmaq üçün bu romanı qarajda, qeyri-leqal şәkildә
nәşr etdilәr. Amma roman hakimiyyәt tәrәfindәn müsadirә edildi.
“İki ölü üçün mazurka” romanında hadisәlәr Qalisiyanın
ucqarlarında baş verir. Burada yaşayan sakinlәrin hәyatını don
Kamilo adında bir salnamәçi qәlәmә alır. Müәlliflә personajın –
söylәyicinin adlarında oxşarlığı sezmәk olar. Selanın әslәn
qalisiyalı olması, personajların bәzilәrinin Sela soyadını daşıması
vә s. maraqlı oxşarlıqlardır. Hәtta süjetin ortalarında Kamilo
adında bir personaj da “peyda olur”. K.X.Sela kimi, o da vaxtilә
orduda artilleriyaçı olub. Hәr ikisi 11 mayda doğulub vә s.
6
