Page 5 - talesiz

ir düşәrgәsindәn Nobelә qәdәr yol gәlәn
yazıçı taleyi

Görkәmli macar yazıçısı, Nobel mükafatı laureatı İmre 5
Kertes 1929-cu ildә Budapeştdә, sadә yәhudi ailәsindә anadan
olub.

O, 1944-cü ildә, 15 yaşında olarkәn faşistlәr tәrәfindәn
hәbs edilәrәk әvvәlcә Osvensim, sonra isә Buhenvalddakı
hәrbi әsir düşәrgәsinә göndәrilib. Düşәrgәdәn azad olunduq-
dan sonra Macarıstana qayıdıb vә “Vilagossag” qәzetindә
müxbir işlәyib. Ölkәdә kommunistlәrin hakimiyyәtә gәlişindәn
sonra iş yerini itirәn gәlәcәyin mәşhur yazıçısı zavodda fәhlә
kimi çalışmalı olub. Bir müddәt kiçikhәcmli pyeslәr yazıb.
1989-cu ildә ölkәdә kommunist rejiminin süqutundan sonra
bәdii yaradıcılıqla daha ciddi mәşğul olmağa başlayıb.

İmre Kertesin 1975-ci ildә qәlәmә aldığı “Talesiz” ro-
manı çox keçmәdәn tәnqidçilәrin diqqәtini cәlb edib vә onu
macar әdәbiyyatının nadir söz ustası kimi tanıdıb. Roman
yazıçının öz taleyindәn bәhs edәrәk, hәbs düşәrgәsindә ağır
günlәr keçirmiş, mәşәqqәtlәrә mәruz qalmış gәncin dilindәn
nәql olunur. Bu gәnc faşist düşәrgәsindә insanın deqrada-
siyaya uğramasının bütün dәhşәtlәrinin şahidi olur vә gör-
düklәrini qәlәmә alır.

Yazıçı öz әsәri üçün qeyri-adi üslub seçәrәk dәhşәtli dü-
şәrgә hәyatını adi reallıq kimi tәsvir edir, işgәncәlәrә baxma-
yaraq, ölüm düşәrgәsindә dә müәyyәn xoşbәxt anların
olduğunu göstәrir. Әsәrin yeniyetmә qәhrәmanı hadisәlәrin
mәğzini anlamadan baş verәnlәri sanki uşaq ağlıyla qәbul
edib, uşaq gözüylә tәsvir edir ki, bu da romana özünәmәxsus