Page 35 - orfoqrafiya_lugeti

7. Əksər hallarda əmr, göstəriş kimi məcburi xarakter daşıyan bir çox
feillər neytral variantları ilə əvəz edilmişdir.
Məsələn, aldırtma – aldırılma, apartdırma – aparılma, azdırtma –
azdırılma, güləşdirtmə – güləşdirilmə, kürütdürmə – kürüdülmə,
yığdırtma – yığdırılma və s.
8. İctimai-siyasi, fərdi-psixoloji mənalar kəsb edən bir qisim feillər
inkar versiyaları ilə təqdim edilmişdir.
Məsələn, anlanma – anlanmama, anlaşma – anlaşmama, barışma –
barışmama, eşidilmə – eşidilməmə, duyulma – duyulmama, qoşulma
– qoşulmama, razılaşma – razılaşmama, unudulma – unudulmama,
yenilmə – yenilməmə və s.
9. Əksər hallarda ölkə adlarına əlavə edilən “-ca”, “-cə” şəkilçiləri
ilə az sayda təqdim olunan dünya xalqları dilləri, əhatəliliyi artırılaraq
mənsub olduqları xalqın adı və ada əlavə olun muş “dili” izahı ilə təqdim
edilmişdir.
Məsələn, “makedoniyaca” – makedonca, makedon dili; “moldavca”
– moldavanca, moldavan dili; “ukraynaca” – ukraincə, ukrain dili
(estonca, eston dili; fincə, fin dili; flamandca, flamand dili; indonezcə,
indonez dili) və s.
10. Oxşarköklü söz və terminlər fərqləndirilməsi məqsədi ilə izahlarla
verilmişdir.
Məsələn, ictimaiyyat (elm) – ictimaiyyət (cəmiyyət), breket (stom.) – AZƏRBAYCAN DİLİNİN ORFOQRAFİYA LÜĞƏTİ
briket (tex.), kapitul (xris.) – kapitulə (siy.), katet (riy.) – kateter
(tibb), mizrab (mus.) – mizraq (nizə), monax (xris.) – monarx (siy.),
morfem (dil.) – morfin (far.) – morfinq (kom.), mumiya (tar.) – mumya
(bio.), toqqa (qayış) – toqqac (alət) və s.
11. Türk xalqlarının əzəli qədimliyinin və ərazi arealı hüdudlarının
müəyyən edilməsi məqsədi ilə qədim türk tayfa və qəbilə adları türk
tayfası anlamını verən izahlarla təqdim edilmişdir.
Məsələn, alanlar (türk t.), alpautlar (türk t.), arnautlar (türk t.),
baharlar (türk t.), baranilər (türk t.), buntürklər (türk t.), kayılar (türk t.),
kəngərlər (türk t.), küngütlər (türk t.), qaraqalpaqlar (türk t.),
qaraqıpçaqlar (türk t.), qaraqırğızlar (türk t.), qaşqaylar (türk t.),
qumuqlar (türk t.), moğollar (türk t.), muğlar (türk t.), saxalar (türk t.),
salarlar (türk t.), saraqurlar (türk t.), sarmatlar (türk t.), şorlar (türk t.),
təklələr (türk t.), təkə-türkmənlər (türk t.), urumlar (türk t.), yay cılar
(türk t.) və s.

35