Page 303 - "Hər suala bir cavab" (I cild)

? 303

Quşlar niyә oxuyur?

Q uşların oxuması tәbiәtdәki әn Bәs quşların özlәrinin şivәsi olduğunu
gözәl sәslәrdәndir. Hәrdәn necә, heç bilirsiniz? Sәn demә, eyni növdәn
şәhәr kәnarına çıxanda quşların olan, amma dünyanın fәrqli yerlәrindә
cәh-cәhini eşidirik vә bizә elә gәlir ki, yaşayan quşların oxuması fәrqli olur. Bu
onlar bir-biriylә söhbәt edirlәr. ona dәlalәt edir ki, quşların oxumasına
Hәqiqәtәn dә, quşlar başqa heyvanlar anadangәlmә instinktlә yanaşı, hәyatları
kimi bir-biriylә bu yolla ünsiyyәt saxlayırlar. da tәsir edir.
Tәbii ki, quşların da insanlar kimi heyranlıq,
kәdәr, mәmnuniyyәt bildirәn nidaları olur.
Toyuq, cücәlәrini yaxınlaşan tәhlükәdәn
sәsiylә xәbәrdar edir, cücәlәr qaçıb gizlәnir.
Sonra ana toyuq başqa bir siqnal verir,
cücәlәr hәrәsi bir yandan çıxıb onun әtrafına
toplaşır. Vәhşi quşlar gecәlәr uçanda
çığırışırlar. Bu sәslәri onlara imkan verir
ki, bir yerdә, dәstә şәklindә qalsınlar,
pәrәn-pәrәn düşmәsinlәr.
Lakin quşların dili bizimkindәn fәrqlә-
nir. Biz fikirlәrimizi ifadә edәn müәyyәn
sözlәrdәn istifadә edirik vә bu sözlәri
öyrәnәnә kimi illәr keçir. Quşlar isә öz
dillәrini öyrәnmirlәr. Bu onlarda anadan-
gәlmә istinktdir. Bir tәcrübәdә xoruzlar,
cücәni toyuqlardan elә tәcrid edirlәr ki,
sәslәrini dә eşidә bilmir. Buna baxmayaraq,
böyüyәndәn sonra elә quş damında
yaşamış hәmcinslәri ilә eyni sәslәri çıxarır.
Lakin bu heç dә o demәk deyil ki,
quşlar oxumağı ümumiyyәtlә öyrәnmir.
Əslindә, bәzi quşlar başqalarının sәsini
tәqlid etmәyi öyrәnir. Əgәr sәrçә
sarıbülbüllәrin arasına düşürsә, onlar kimi
oxumağa sәy göstәrir. Əgәr sarıbülbüllәr
әsl bülbüllәrlә tәmasda olursa, onlardan
oxumaq öyrәnir. Bәs, tutuquşu? Onun
eşitdiyi sәslәri ustalıqla tәqlid etmәk
bacarığını bilmәyәn yoxdur. Odur ki,
quşlarda oxumaq bacarığı anadangәlmә
olsa da, burada müәyyәn dәrәcәdә öyrәn-
mәk faktı da var.