Page 284 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 284
Heyvanlar bir-birini anlayırmı?
Ə gәr biz heyvanların müәyyәn xud dırnağını yerә döyәndә, başqa hey-
siqnallar verәrәk, yaxud sәslәr vanlar bunu müәyyәn siqnal kimi
çıxararaq bir-biriylә ünsiyyәt qavrayırlar. Bәzi heyvanlar zorla sezilәn
saxlamasını nәzәrdә tuturuqsa, yәqin, başa işarәlәri, sәslәri belә başa düşürlәr. Quş
düşürlәr. Əgәr insan dilinә bәnzәr bir dillә әtrafına göz gәzdirmәk üçün budağa qonur-
ünsiyyәt nәzәrdә tutulursa, onda cavab sa, başqaları heç bir etiraz nümayiş etdirmir.
da tәbii ki, mәnfi olacaq. Lakin hәmin quşun orada qalmaq niyyәti
Hә a insanlar arasında belә, ünsiyyәt olsa, başqa quşlar ona mütlәq işarә verәcәk
hәmişә sözlәrlә olmur axı. Biz qәzәbimizi ki, tәhlükә var buradan getsә yaxşıdır vә
özünәmәxsus tәrzdә anladırıq; çiyinlәrimizi quş da çox güman bu mәslәhәtә riayәt
çәkәndә, nәyәsә biganәlik nümayiş et- edәcәk.
diririk; razılıq vә narazılığımızı başımızı
tәrpәtmәklә, sәrt baxışla bildiririk. Heyvan- İtlәr müxtәlif vasitәlәrlә bir-biriylә
ların çoxu da müәyyәn şeylәri elә işarәlәrlә ünsiyyәt saxlayır. Onlar tәkcә hürmür,
anladır. hәm dә ulayır, zingildәyir, nәrildәyir,
Toyuq bәm sәslәr çıxarıb yerә әyilәndә, pәncәlәrini qaldırır, yaxud dişlәrini qıca-
cücәlәrin hamısı başa düşür ki, bu tәhlükә yırlar. Özü dә әtrafdakı başqa itlәr bütün
barәdә xәbәrdarlıqdır. At kişnәyәndә, ya- bunların nә demәk olduğunu gözәl başa
düşür.
Heyvanlar bir-birini yalnız sәslәr vә
hәrәkәtlәr vasitәsiylә yox, hәm dә qoxularla
başa salır. Bu, mәsәlәn, sürü şәklindә
yaşayan heyvanların dağılışmamasını, bir
yerdә qalmasını tәmin edir. İtlәr vә pişiklәr
üçün bunun әhәmiyyәti çox böyükdür.
Meymun әn ağıllı heyvan sayılır, amma
tәәssüf ki, onların ünsiyyәt dili heç dә
başqalarınınkından zәngin deyil. Onlar da
qәzәblәrini, aclıqlarını, mәmnuniyyәtlәrini
bildirmәk üçün sәslәrdәn, mimikadan
istifadә edirlәr. Onların ünsiyyәt dilindә
dә insanlarınkına bәnzәr heç nә yoxdur.
Danışmağı tәdricәn öyrәnәn insandan
fәrqli olaraq, meymunlar vә başqa hey-
vanlar öz “dillәrini” artıq anadan olanda
bilirlәr. Heyvanlar özlәrinә bәnzәr başqa
fәrdlәrlә rastlaşmasalar belә, öz növlәrinә
xas siqnallar, işarәlәr verәcәklәr.
Lakin quşlar oxumağı tәdricәn öyrәnir.
Bax elә buna görә dә sarıköynәklәrin
arasında qalan sәrçә onlar kimi oxumağa
cәhd göstәrir. O, sanki “xarici dil” öyrәnir!
Ə gәr biz heyvanların müәyyәn xud dırnağını yerә döyәndә, başqa hey-
siqnallar verәrәk, yaxud sәslәr vanlar bunu müәyyәn siqnal kimi
çıxararaq bir-biriylә ünsiyyәt qavrayırlar. Bәzi heyvanlar zorla sezilәn
saxlamasını nәzәrdә tuturuqsa, yәqin, başa işarәlәri, sәslәri belә başa düşürlәr. Quş
düşürlәr. Əgәr insan dilinә bәnzәr bir dillә әtrafına göz gәzdirmәk üçün budağa qonur-
ünsiyyәt nәzәrdә tutulursa, onda cavab sa, başqaları heç bir etiraz nümayiş etdirmir.
da tәbii ki, mәnfi olacaq. Lakin hәmin quşun orada qalmaq niyyәti
Hә a insanlar arasında belә, ünsiyyәt olsa, başqa quşlar ona mütlәq işarә verәcәk
hәmişә sözlәrlә olmur axı. Biz qәzәbimizi ki, tәhlükә var buradan getsә yaxşıdır vә
özünәmәxsus tәrzdә anladırıq; çiyinlәrimizi quş da çox güman bu mәslәhәtә riayәt
çәkәndә, nәyәsә biganәlik nümayiş et- edәcәk.
diririk; razılıq vә narazılığımızı başımızı
tәrpәtmәklә, sәrt baxışla bildiririk. Heyvan- İtlәr müxtәlif vasitәlәrlә bir-biriylә
ların çoxu da müәyyәn şeylәri elә işarәlәrlә ünsiyyәt saxlayır. Onlar tәkcә hürmür,
anladır. hәm dә ulayır, zingildәyir, nәrildәyir,
Toyuq bәm sәslәr çıxarıb yerә әyilәndә, pәncәlәrini qaldırır, yaxud dişlәrini qıca-
cücәlәrin hamısı başa düşür ki, bu tәhlükә yırlar. Özü dә әtrafdakı başqa itlәr bütün
barәdә xәbәrdarlıqdır. At kişnәyәndә, ya- bunların nә demәk olduğunu gözәl başa
düşür.
Heyvanlar bir-birini yalnız sәslәr vә
hәrәkәtlәr vasitәsiylә yox, hәm dә qoxularla
başa salır. Bu, mәsәlәn, sürü şәklindә
yaşayan heyvanların dağılışmamasını, bir
yerdә qalmasını tәmin edir. İtlәr vә pişiklәr
üçün bunun әhәmiyyәti çox böyükdür.
Meymun әn ağıllı heyvan sayılır, amma
tәәssüf ki, onların ünsiyyәt dili heç dә
başqalarınınkından zәngin deyil. Onlar da
qәzәblәrini, aclıqlarını, mәmnuniyyәtlәrini
bildirmәk üçün sәslәrdәn, mimikadan
istifadә edirlәr. Onların ünsiyyәt dilindә
dә insanlarınkına bәnzәr heç nә yoxdur.
Danışmağı tәdricәn öyrәnәn insandan
fәrqli olaraq, meymunlar vә başqa hey-
vanlar öz “dillәrini” artıq anadan olanda
bilirlәr. Heyvanlar özlәrinә bәnzәr başqa
fәrdlәrlә rastlaşmasalar belә, öz növlәrinә
xas siqnallar, işarәlәr verәcәklәr.
Lakin quşlar oxumağı tәdricәn öyrәnir.
Bax elә buna görә dә sarıköynәklәrin
arasında qalan sәrçә onlar kimi oxumağa
cәhd göstәrir. O, sanki “xarici dil” öyrәnir!
