Page 281 - "Hər suala bir cavab" (I cild)

nsan orqanizmi 281

Keyidici vasitәlәr nәdir?

İ stәnilәn keyidici vasitәnin vәzifәsi Doğuş vaxtı daha bir üsul geniş yayılıb.
ağrını nәzarәtә götürmәkdir. İnsan Dәrman bütün beyin mayesinә deyil, fәqәrә
ta qәdim zamanlardan bunun sütunundan әlaqәdar sinirlәr çıxan nöqtәyә
yollarını axtarıb. yeridilir.
Eramızdan әvvәl 1-ci әsrdә yazılan tibb
kitabı insanı yatıran dәrman vasitәlәrinin Yerli anesteziya vasitәlәri arasında
şәrhini verirdi, amma bu qәbil dәrmanlar kokain vә novokain dә var. Bu narkotiklәr-
Şәrqdә çox әvvәllәr dә bәlli imiş. Bunun dәn dişlәrin müalicәsi zamanı da istifadә
üçün cürbәcür otlardan, yağlardan, qaz- olunur.
lardan, hә a hipnozdan belә istifadә
edirmişlәr.
Müasir ağrıkәsicilәrdәn istifadәyә qәdәr
hәr bir cәrrahiyyә әmәliyyatı xәstәnin az
qala canını alır, ağrıdan yaranan şok onun
ölümünә sәbәb olurdu. Müasir tibb, әslindә
ağrını kәsmәk vә xәstәni sakitlәşdirmәk
üzәrindә qurulub.
Buna nail olmaq üçün iki üsul var.
Birincisi – pasienti huşsuz vәziyyәtә
salmaqdır ki, buna ümumi anesteziya deyi-
lir. Digәri cәrrahi müdaxilә tәlәb edәn
sinirlәrdәn impulsun keçmәsinә mane
olmaqdır. Buna isә yerli anesteziya deyirlәr.
Ağrıkәsici vasitәlәrin әksәriyyәti qaz-
şәkilli olur. Bu qazlarla nәfәs alan insan
huşunu itirir. Nümunә azot turşusunun
qazı, xloroform, efir vә etilendir. Lakin elә
ağrıkәsicilәr dә var ki, birbaşa qana daxil
edilir. Onlardan daha çox xәstәnin huşunun
tam itmәsinә ehtiyac olmayan hallarda,
yaxud işi asanlaşdırmaq mәqsәdiylә ilkin
anesteziya kimi istifadә edirlәr. Sonra
qazların vasitәsiylә vәziyyәti nәzarәt altına
alırlar.
Yerli anesteziyada narkotik dәrman
iynәsini әmәliyyat edilәn nahiyәyә vur-
maqla hәssas sinirlәri yatırırlar. Bәzәn isә
bu iynәni onurğanın fәrqli yerlәrindә olan
beyin mayesinә vururlar. Sonuncu üsuldan
bәzәn doğuş zamanı da istifadә edilir.