Page 158 - Peşəkar aktyorluq dərsləri

Mixail Çexov

İtaliyalılarda da oxşar jestlәr var... Mәn psixologiya baxı-
mından psixoloji jestә inanmıram. Aktyor istәyi, arzusu
yalnız ideya tәrәnnüm etmәkdәn daha zәngin vә emo-
sionaldır. Psixoloji jestlә bağlı elә bir jest seçә bilәrsiniz
ki, aktyora daha doğma olsun, personajın psixoloji
jestindәn yüksәkdә dayansın. Jest barәdә mәlumatı rejis-
sorla aktyor öz aralarında razılaşdıra bilәr. Onda şüuraltı
qüvvә elә bir jest seçәcәk ki, bu, hәm rejissoru, hәm dә
aktyoru razı salacaq. Söhbәtimiz buna әyani sübutdur.

P.Frey: Özüm üçün tam fәrqli jest tapmışam, görü-
nür, bu jestә çox vurğunam. Mәn söylәnilәn tәnqidi fikir-
lәrlә razıyam. Aktyorun seçiminә tәnqidi yanaşıram.

M.Çexov: Әgәr rejissorsunuzsa, gәrәk tәnqid etmәk-
dәn çәkinmәyәsiniz. İndi isә psixoloji jestdәn doğan ak-
tyor jestinin fәrqini izah etmәk istәrdim. Mәsәlәn,
“Lilioma” pyesindәki Yuli rolunda әn böyük hisslәrin
harada gizlәndiyini müәyyәn etmәyә çalışırdım. Lakin
sintezin bәzi keyfiyyәtlәri barәdә danışmaq mümkün
deyil. Belә başa düşürәm ki, jest yalnız rolu, personajın
bütün hәrәkәtlәrini anlamaq üçün mövcuddur. Bundan
sәhnәdә istifadә etmәk mümkün deyil, digәr tәrәfdәn, rol
elә ifa olunmalıdır ki, personaj psixoloji jestdәn kifayәt
qәdәr bәhrәlәnә bilsin. Belәliklә, jest daha çox rolun
özündәn asılı vәziyyәtdәdir. Bәzәn jest hәrәkәtlә birlәşә
bilәr, ancaq jest, әsasәn, aktyorun sәhnәdә yaşadığı vә
158 yaddaşına hәkk olunmuş hisslәri tәzahür etdirir. Mәsәlәn,
Don Kixotun güclü jesti ola bilәr, çünki bәsit personajdır,
onun xarakter cizgilәrini anlamaq üçün jestlәrdәn istifadә
edilmәlidir, başqa sözlәrlә desәk, aktyor elә oynamalıdır
ki, bu personaj kәnardan “saqqallı uşaq” kimi görünsün.
Etiraf edim ki, bu, personajın xüsusiyyәtlәrindәn asılıdır.