Page 131 - "Azərbaycanın enerji siyasəti Qərb mətbuatında"
P. 131
Àçÿðáàéúàíûí åíåðæè ñèéàñÿòè Ãÿðá ìÿòáóàòûíäà
terminalı) ilә birlәşmәk üçün, Gürcüstanın Supsa limanından
keçmәklә Novorossiyskdәn әlavә boru kәmәrinin inşa
edilmәsi tәklif olundu. Bu, әlverişsiz hava şәraitindә Rusiyaya
Türkiyә boğazları vasitәsilә özünün fasilәsiz neft ixracı
potensialını artırmağa imkan yaradardı. Eyni zamanda,
hәmin layihә münasibәtlәri yaxşılaşdırmaq mәqsәdilә hәm
gürcülәr, hәm dә ruslar üçün әlavә stimul gәtirәrdi. Lakin
neft nәqlinin artırılması, Türkiyәnin dәniz boğazlarının ensiz
olması sәbәbindәn hәmin әrazidә tәhlükәni xeyli artırırdı.
Bu layihәlәr üzәrindә beş ildәn artıq çalışmış şәxs –
Türkiyә Eneji Nazirinin müavini Yurdakul Yigitgüdәn dә
Nikson Mәrkәzindә Türkiyәnin bu layihәlәrdәki әsas
maraqlarından danışdı. O da, öz növbәsindә, boğazların
ensiz vә neft nәqlinin artımı üçün әlverişsiz olmasına diqqәt
çәkdi. Bu baxımdan, Türkiyә boğazlarından keçmәli olan
neftin miqdarının kәskin surәtdә azalmasını tәmin edәcәk
BTC-yә ümidlәr çox yüksәkdir. Lakin nәdәnsә BTC
kәmәrinin әleyhinә çıxan ekoloji QHT-lәrin çoxu konsor-
siumun belә bahalı boru kәmәri marşrutu seçmәsinin әsas
sәbәbini diqqәtә almır. BTC, sözün әsl mәnasında, düz İs-
tanbulun mәrkәzindә ekoloji fәlakәtin qarşısının alınması
üçün әn optimal layihәdir.
Xәzәrdәn, elәcә dә Rusiya vә Orta Asiyadan gәlәn bu
neft vә qaz layihәlәri ilә Türkiyә region üçün enerji qovşağına
çevrilmәkdәdir. Türkiyә bu layihәlәri tanıtmaq, ikitәrәfli
strateji tәrәfdaşlığı genişlәndirmәk, hәmçinin siyasi vә
iqtisadi amillәrә daha çox diqqәt cәlb etmәk üçün Birlәşmiş
Ştatlarla sıx әmәkdaşlıq edir. Türkiyә Cәnubi Qafqaz vә
Mәrkәzi Asiya ölkәlәrinә öz müstәqilliklәrini möhkәmlәn-
dirmәkdә yardım edәrkәn bu iki mәqsәdin bir-birini inkar
etmәdiyinә inanaraq, Rusiya ilә dә yaxından әmәkdaşlıq
edir. Rusiyadan Türkiyәyә uzanan mavi axın boru kәmәrinin
bu hәftә fәaliyyәtә başlaması bu әmәkdaşlığın әn bariz
nümunәsi hesab oluna bilәr.
131
terminalı) ilә birlәşmәk üçün, Gürcüstanın Supsa limanından
keçmәklә Novorossiyskdәn әlavә boru kәmәrinin inşa
edilmәsi tәklif olundu. Bu, әlverişsiz hava şәraitindә Rusiyaya
Türkiyә boğazları vasitәsilә özünün fasilәsiz neft ixracı
potensialını artırmağa imkan yaradardı. Eyni zamanda,
hәmin layihә münasibәtlәri yaxşılaşdırmaq mәqsәdilә hәm
gürcülәr, hәm dә ruslar üçün әlavә stimul gәtirәrdi. Lakin
neft nәqlinin artırılması, Türkiyәnin dәniz boğazlarının ensiz
olması sәbәbindәn hәmin әrazidә tәhlükәni xeyli artırırdı.
Bu layihәlәr üzәrindә beş ildәn artıq çalışmış şәxs –
Türkiyә Eneji Nazirinin müavini Yurdakul Yigitgüdәn dә
Nikson Mәrkәzindә Türkiyәnin bu layihәlәrdәki әsas
maraqlarından danışdı. O da, öz növbәsindә, boğazların
ensiz vә neft nәqlinin artımı üçün әlverişsiz olmasına diqqәt
çәkdi. Bu baxımdan, Türkiyә boğazlarından keçmәli olan
neftin miqdarının kәskin surәtdә azalmasını tәmin edәcәk
BTC-yә ümidlәr çox yüksәkdir. Lakin nәdәnsә BTC
kәmәrinin әleyhinә çıxan ekoloji QHT-lәrin çoxu konsor-
siumun belә bahalı boru kәmәri marşrutu seçmәsinin әsas
sәbәbini diqqәtә almır. BTC, sözün әsl mәnasında, düz İs-
tanbulun mәrkәzindә ekoloji fәlakәtin qarşısının alınması
üçün әn optimal layihәdir.
Xәzәrdәn, elәcә dә Rusiya vә Orta Asiyadan gәlәn bu
neft vә qaz layihәlәri ilә Türkiyә region üçün enerji qovşağına
çevrilmәkdәdir. Türkiyә bu layihәlәri tanıtmaq, ikitәrәfli
strateji tәrәfdaşlığı genişlәndirmәk, hәmçinin siyasi vә
iqtisadi amillәrә daha çox diqqәt cәlb etmәk üçün Birlәşmiş
Ştatlarla sıx әmәkdaşlıq edir. Türkiyә Cәnubi Qafqaz vә
Mәrkәzi Asiya ölkәlәrinә öz müstәqilliklәrini möhkәmlәn-
dirmәkdә yardım edәrkәn bu iki mәqsәdin bir-birini inkar
etmәdiyinә inanaraq, Rusiya ilә dә yaxından әmәkdaşlıq
edir. Rusiyadan Türkiyәyә uzanan mavi axın boru kәmәrinin
bu hәftә fәaliyyәtә başlaması bu әmәkdaşlığın әn bariz
nümunәsi hesab oluna bilәr.
131
