Page 79 - "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" (Proza)
P. 79
leyman Sani Axundov
– Xeyr, orada nә yazılmışdır? 79
– Orada bu yazılmışdır: “Çinlilәrә vә köpәklәrә daxil olmaq yasaqdır”.
– Mister, o qanunmu?
– Bәli, qanun.
– O qanunu әlahәzrәt Corcmu vermiş?
– Sus, qanmaz köpәk, onu mәn vermişәm, hәr bir ingilisin әmri siz
vәhşi çinlilәr üçün qanundur.
– Onları verәnlәri inqilabçı Kanton tezliklә mәhv edәcәk.
Bunu eşitdikdә qan mister Qreyin başına sıçradı vә elә bağırdı ki, bütün
xidmәtçilәr sәsinә töküldü.
– Bu köpәyi alın, o uzun saçından talvardan asın, mәn әmr etmәdikcә,
xilas etmәzsiniz, haydı!..
Zavallı Puan Qayı tutub talvarın altına gәtirdilәr. Mister Qrey dә
balkondan enib oraya gәldi.
– İndi ayı kimi bağırarsan, – deyә “mәdәni”, “nәcib” Qrey, Puan Qayı
söymәyә başladı.
Puan Qayı asarkәn, bozarmış dodaqlarından bir kәlmә belә buraxmadı.
Lakin qanlı gözlәrindәn qәzәb atәşi saçılırdı. Qrey cәnabları ingilis
“әdalәtini” icra etdikdәn sonra yenә balkona qalxıb qәzet oxumağa başladı.
Aradan xeyli keçmiş xidmәtçi çinli ona çay gәtirirkәn Puan Qayı azad
etmәyini yadına saldı. Mister saata baxıb dedi: “Hәlә iki dәqiqә qalmış”.
Sonra qәzeti masanın üstә qoyub çay içmәyә başladı. Hәrgah mister Qrey
o zaman dönüb xidmәtçinin üzünә baxsaydı, onun baxışında özünә qarşı
nifrәt әlamәtlәrini aydın oxuyardı.
Mister, Qrey çayını içib aşağı endi vә Puan Qayı xilas etmәyә әmr
verdi. Onu azad etdilәr. Sonra mister Qrey qayçı gәtirtdi vә öz әli ilә Puan
Qayın o uzun saçlarını kәsib ona uzatdı:
– Bunu al, saxla, ta ki tutduğun cinayәti unutmayasan.
Sonra әmr etdi ki, onun arxalığını versinlәr. Puan Qay illәrlә bәslәdiyi
saçını alıb:
– Mister, mәn and içirәm ki, heç bir an bu günü unutmayacağam, bu
günә kimi mәn inqilabçı deyildim, siz bu saçları kәsmәklә öz әlinizlә mәni
inqilabçı kantonçular sırasına göndәrirsiniz, sizә artıqca tәşәkkür edirәm, –
deyә Puan Qay götürüldü.
Altı aydan artıq idi ki, Puan Qay Kanton inqilabçı ordusunda şücaәtlә
dava edirdi. İmperialistlәrin ümidi olan Şimal ordusu Qızıl Kanton ordusu-
nun dәhşәtli hücumları qarşısında davam edә bilmәyib әllәrindә olan kәnd
vә şәhәrlәri boşaltmağa mәcbur olurdu.
– Xeyr, orada nә yazılmışdır? 79
– Orada bu yazılmışdır: “Çinlilәrә vә köpәklәrә daxil olmaq yasaqdır”.
– Mister, o qanunmu?
– Bәli, qanun.
– O qanunu әlahәzrәt Corcmu vermiş?
– Sus, qanmaz köpәk, onu mәn vermişәm, hәr bir ingilisin әmri siz
vәhşi çinlilәr üçün qanundur.
– Onları verәnlәri inqilabçı Kanton tezliklә mәhv edәcәk.
Bunu eşitdikdә qan mister Qreyin başına sıçradı vә elә bağırdı ki, bütün
xidmәtçilәr sәsinә töküldü.
– Bu köpәyi alın, o uzun saçından talvardan asın, mәn әmr etmәdikcә,
xilas etmәzsiniz, haydı!..
Zavallı Puan Qayı tutub talvarın altına gәtirdilәr. Mister Qrey dә
balkondan enib oraya gәldi.
– İndi ayı kimi bağırarsan, – deyә “mәdәni”, “nәcib” Qrey, Puan Qayı
söymәyә başladı.
Puan Qayı asarkәn, bozarmış dodaqlarından bir kәlmә belә buraxmadı.
Lakin qanlı gözlәrindәn qәzәb atәşi saçılırdı. Qrey cәnabları ingilis
“әdalәtini” icra etdikdәn sonra yenә balkona qalxıb qәzet oxumağa başladı.
Aradan xeyli keçmiş xidmәtçi çinli ona çay gәtirirkәn Puan Qayı azad
etmәyini yadına saldı. Mister saata baxıb dedi: “Hәlә iki dәqiqә qalmış”.
Sonra qәzeti masanın üstә qoyub çay içmәyә başladı. Hәrgah mister Qrey
o zaman dönüb xidmәtçinin üzünә baxsaydı, onun baxışında özünә qarşı
nifrәt әlamәtlәrini aydın oxuyardı.
Mister, Qrey çayını içib aşağı endi vә Puan Qayı xilas etmәyә әmr
verdi. Onu azad etdilәr. Sonra mister Qrey qayçı gәtirtdi vә öz әli ilә Puan
Qayın o uzun saçlarını kәsib ona uzatdı:
– Bunu al, saxla, ta ki tutduğun cinayәti unutmayasan.
Sonra әmr etdi ki, onun arxalığını versinlәr. Puan Qay illәrlә bәslәdiyi
saçını alıb:
– Mister, mәn and içirәm ki, heç bir an bu günü unutmayacağam, bu
günә kimi mәn inqilabçı deyildim, siz bu saçları kәsmәklә öz әlinizlә mәni
inqilabçı kantonçular sırasına göndәrirsiniz, sizә artıqca tәşәkkür edirәm, –
deyә Puan Qay götürüldü.
Altı aydan artıq idi ki, Puan Qay Kanton inqilabçı ordusunda şücaәtlә
dava edirdi. İmperialistlәrin ümidi olan Şimal ordusu Qızıl Kanton ordusu-
nun dәhşәtli hücumları qarşısında davam edә bilmәyib әllәrindә olan kәnd
vә şәhәrlәri boşaltmağa mәcbur olurdu.
