Page 58 - "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" (Proza)
P. 58
Azÿrbaycan ÿdÿbiyyatû antologiyasû
oğurlasın... Xan, çox baş ağrısı verirәm, mәni bağışla, oğlana buyur, gәlsin
mәni yola salsın, bivaxtdı, gedib kәndә yetişә bilmәnәm.
– A kişi, hәlә hara qoyuram sәni gedәsәn. Nağıl elә görüm, sonra necә
oldu?
– Bәli, başına dolanım, xan, qurban olsun sәnә mәnim yetim-yesirim!
Sәnsiz mәnim bir günüm olmasın!.. Bәli, gördüm ki, hәrif utanmaz-utanmaz
kağızları qutudan ehmallıca çıxartdı, dәstәlәyib vurdu qoltuğuna! Qutunun
qapısını örtüb, istәdi düzәlsin yola. Mәn tez qaçıb yapışdım urusun qolun-
dan, qoymadım getsin. Dedim, ay aşna, hara aparırsan kağızları? Xalq
sәndәn ötrü kağızları bura salmıyıbdı ki! Dinmәz-söylәmәz üzünün suyun-
nan xalqın kağızlarını qoy yerinә! Dedim Noruzәli hәlә ölmüyübdü ki, sәn
onun ağasının kağızını aparasan. Belә işlәr yaxşı deyil, adam özgәnin malına
tamah salmaz. Mәgәr sizin şәriәtdә oğurluq günah yazılmayıbdı? Xan, mәni
58 çövür balalarının başına, mәni mürәxxәs elә, qoyun gedim: bivaxtdı, hava
qaranlıqlayır.
– Hәlә tәlәsmә, gedәrsәn... Sonra necә oldu?
– Qoy görüm harda qaldım... Әdә, qoyma-qoyma, ulağ tәnәklәri
sındıracaq.
Noruzәli istәdi qaçsın ulağın yanına, xan qoymadı.
– Noruzәli, getmә, hәlә getmә. De görüm, sonra necә oldu?
– Ta necә olacaq? Nә qәdәr yalvardım, yapışdım ki, mәnim xanım
mәni öldürәr. Dedim, barı mәnim xanımın kağızını ver; illah dedi ki,
vermәnәm. Gördüm, ki, hәrif istәyir qoya qaça. Vallah hirs vurdu tәpәmә,
ikiәlli yapışdım kafirin çiynindәn, bunu üzüüstә elә gәtirdim yerә ki,
heybәtdәn ağzı qanadı. Sonra nәçәrnik divanxanasından saldatlar tökülüb
mәni döyә-döyә aparıb atdılar dama. Sәnin qәdәmlәrinә belә mәn qurban
olum. Sәn olmasaydın, mәni indi çoxdan göndәrmişdilәr Sibirә; çünki dam-
da mәndәn savayı, bir neçә dustaq vardı, mәnә dedilәr ki, o urus qulluq ada-
mıdı. Ta... mәn neylәyim? Xan, başına dolanım, di gör günah kimdәdi?
Xan çox güldü, çox qah-qah çәkib güldü.
Hava qaranlıqlaşmışdı. Noruzәli boş un çuvallarını ac ulağın üstünә
salıb, ulağı qatdı qabağına vә zoğal ağacı ilә döyә-döyә getdi kәndinә.
Üç gündәn sonra xana İrәvandan teleqraf çıxdı ki, “kağızın yetişib vә
otaqlar hazırdı”. Xan yığışıb getdi İravana.
Ay yarımdan sonra Noruzәlini divana gәtirib “qulluqçunu bihörmәt
elәmәk barәsindә” üç ay navaxt kәsdilәr; amma Noruzәli günahını boynuna
almadı. Hәlә üç ay da keçdi ancaq bu xәbәr İrәvanda Vәli xana çatdı. Xan
bir qәdәr fikir elәdi.
oğurlasın... Xan, çox baş ağrısı verirәm, mәni bağışla, oğlana buyur, gәlsin
mәni yola salsın, bivaxtdı, gedib kәndә yetişә bilmәnәm.
– A kişi, hәlә hara qoyuram sәni gedәsәn. Nağıl elә görüm, sonra necә
oldu?
– Bәli, başına dolanım, xan, qurban olsun sәnә mәnim yetim-yesirim!
Sәnsiz mәnim bir günüm olmasın!.. Bәli, gördüm ki, hәrif utanmaz-utanmaz
kağızları qutudan ehmallıca çıxartdı, dәstәlәyib vurdu qoltuğuna! Qutunun
qapısını örtüb, istәdi düzәlsin yola. Mәn tez qaçıb yapışdım urusun qolun-
dan, qoymadım getsin. Dedim, ay aşna, hara aparırsan kağızları? Xalq
sәndәn ötrü kağızları bura salmıyıbdı ki! Dinmәz-söylәmәz üzünün suyun-
nan xalqın kağızlarını qoy yerinә! Dedim Noruzәli hәlә ölmüyübdü ki, sәn
onun ağasının kağızını aparasan. Belә işlәr yaxşı deyil, adam özgәnin malına
tamah salmaz. Mәgәr sizin şәriәtdә oğurluq günah yazılmayıbdı? Xan, mәni
58 çövür balalarının başına, mәni mürәxxәs elә, qoyun gedim: bivaxtdı, hava
qaranlıqlayır.
– Hәlә tәlәsmә, gedәrsәn... Sonra necә oldu?
– Qoy görüm harda qaldım... Әdә, qoyma-qoyma, ulağ tәnәklәri
sındıracaq.
Noruzәli istәdi qaçsın ulağın yanına, xan qoymadı.
– Noruzәli, getmә, hәlә getmә. De görüm, sonra necә oldu?
– Ta necә olacaq? Nә qәdәr yalvardım, yapışdım ki, mәnim xanım
mәni öldürәr. Dedim, barı mәnim xanımın kağızını ver; illah dedi ki,
vermәnәm. Gördüm, ki, hәrif istәyir qoya qaça. Vallah hirs vurdu tәpәmә,
ikiәlli yapışdım kafirin çiynindәn, bunu üzüüstә elә gәtirdim yerә ki,
heybәtdәn ağzı qanadı. Sonra nәçәrnik divanxanasından saldatlar tökülüb
mәni döyә-döyә aparıb atdılar dama. Sәnin qәdәmlәrinә belә mәn qurban
olum. Sәn olmasaydın, mәni indi çoxdan göndәrmişdilәr Sibirә; çünki dam-
da mәndәn savayı, bir neçә dustaq vardı, mәnә dedilәr ki, o urus qulluq ada-
mıdı. Ta... mәn neylәyim? Xan, başına dolanım, di gör günah kimdәdi?
Xan çox güldü, çox qah-qah çәkib güldü.
Hava qaranlıqlaşmışdı. Noruzәli boş un çuvallarını ac ulağın üstünә
salıb, ulağı qatdı qabağına vә zoğal ağacı ilә döyә-döyә getdi kәndinә.
Üç gündәn sonra xana İrәvandan teleqraf çıxdı ki, “kağızın yetişib vә
otaqlar hazırdı”. Xan yığışıb getdi İravana.
Ay yarımdan sonra Noruzәlini divana gәtirib “qulluqçunu bihörmәt
elәmәk barәsindә” üç ay navaxt kәsdilәr; amma Noruzәli günahını boynuna
almadı. Hәlә üç ay da keçdi ancaq bu xәbәr İrәvanda Vәli xana çatdı. Xan
bir qәdәr fikir elәdi.
