Page 314 - "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" (Proza)
P. 314
Azÿrbaycan ÿdÿbiyyatû antologiyasû
içәrisindә görmәdiyi neçә-neçә darvazalardan keçib, görmәdiyi keşikçilәrin
xısın danışıqlarının müşayiәti altında tövşüyә-tövşüyә lap yuxarı qalxmışdı,
nәһayәt, sonuncu darvaza bağlanıb onu qaranlığın ixtiyarına vermişdi. Gecә
taksi fırlanıb gedәndәn sonra o, gözlәrinin işartısından ayaqları altına düşәn
işığa baxa-baxa ürәyinin döyüntüsünә qulaq asmışdı, ürәyinin sıxıntısını
anlamağa çalışmışdı. Qaranlıq yalnız qaranlıq deyil, dәrdi-sәr dolu nәһәng
bir daş parçasıdır ki, mәqam axtarır, әlinә keçәnin çiyinlәrinә salsın özünü.
Hünәrin var, yatma!.. Gecә taksi fırlanıb gedәndәn sonra, çamadanı açıb
әlini içinә salmışdı: ordaydı. İki-üç dәnә buterbrod, bir termos adi kran suyu,
bir dә o... “TT”, sәkkiz dәnә dә güllәsi. Ay apardınız һa! Biz qağa, çörәyi
qulağımıza yemirik, ağzımıza yeyirik...
İsti çәkilmişdi. Günәş, baş-başa verib dayanmış iki qayanın arasında,
һalqavarı boşluqda eynәn sәһәrki kimi qırmızı-qırmızı yanırdı. İndiki
314 һәrarәt günәşin deyildi, bütün günü cәһәnnәm istisini özünә һopdurmuş
daşlardan vә torpaqdan qalxan һәrarәt idi: o, bu һәrarәtin, ayaqları altında
gözәgörünmәz tüstü kimi necә burulub günәşә sarı yönәldiyini bütün
vücudu ilә һiss edirdi. Müşaһidә elәdiyi bu yanğınlı axın onda һeç bir
tәәccüb doğurmurdu, elә bil dәfәlәrlә min-milyon dәfә gördüyü әn adi
şeylәrdәn biri idi: günәş istini geri alırdı. Allah verdiyi canı geri alan kimi.
Daşlardan qәribә sәslәr çıxırdı, elә bil nәydisә, nәsә demәk istәyirdi,
kimdisә, kimisә çağırırdı. İnsan dilindә bunu izah edә bilәcәk bir söz yoxdu.
Hardasa ana balasını әmizdirirdi, süd körpәnin ağzından aşıb-daşırdı...
Beyni ağrıdı. Ağrı lap içәridә idi, orda çoxdan unudulmuş xatirәlәrdәn başqa,
bir şey yoxdu: nә ümid, nә һәsrәt, nә dilәk, һeç bir şey. Yalnız ağrı vә yadına
gәlmәdiyi xatirәlәr. Görәsәn, ağrıyan nә idi, ay Allaһ... Belә dә ağrı olarmı?..
Mininci dәfә çamadanı açdı, ya ikinci dәfә – bilmәdi. Bu dәfә dә әlini
tapançanın buz kimi soyuq dәstәyinin üstünә qoydu, bir xeyli çәkmәdi.
Qaysaqlanmış, çatlaq dodaqları aralandı, amma sәsini içәridәn eşitdi: ay
apardınız һa! Sonra termosu çıxardı, qapağını açıb bir qurtum soyuq su içdi:
suyun dadında iti xәncәr tiyәsinin sәrt tәması qәdәr aydın bir qoxu vardı:
on metrlik mәtbәxin qoxusu, arvadının qoxusu, sәkkiz yaşlı oğlunun qoxu-
su. Gecә, bu balaca әl çamadanını dolabın başından götürәndә, arvadının
qorxudan sәndirlәyә-sәndirlәyә, daldalı gedib divara arxalandığını, әsim-
әsim әsdiyini xatırladı. Heyrәtdәn genişlәnib, az qala, hәdәqәsindәn çıxmaq
istәyәn bir cüt gözün dәrinliyindәn isә qorxudan çox, quduz itin qәzәbi
vardı. O telefon zәngindәn sonra üç otağın üçündә dә һava elә bil birdәn-
birә ağırlaşmışdı. Taksi gümüş kәmәrә bәnzәr yolda dayanıb onu düşürәn-
dәn sonra da o, һәlә amiak dadı verәn bu ağır һavanı tamamilә ciyәrlәrindәn
içәrisindә görmәdiyi neçә-neçә darvazalardan keçib, görmәdiyi keşikçilәrin
xısın danışıqlarının müşayiәti altında tövşüyә-tövşüyә lap yuxarı qalxmışdı,
nәһayәt, sonuncu darvaza bağlanıb onu qaranlığın ixtiyarına vermişdi. Gecә
taksi fırlanıb gedәndәn sonra o, gözlәrinin işartısından ayaqları altına düşәn
işığa baxa-baxa ürәyinin döyüntüsünә qulaq asmışdı, ürәyinin sıxıntısını
anlamağa çalışmışdı. Qaranlıq yalnız qaranlıq deyil, dәrdi-sәr dolu nәһәng
bir daş parçasıdır ki, mәqam axtarır, әlinә keçәnin çiyinlәrinә salsın özünü.
Hünәrin var, yatma!.. Gecә taksi fırlanıb gedәndәn sonra, çamadanı açıb
әlini içinә salmışdı: ordaydı. İki-üç dәnә buterbrod, bir termos adi kran suyu,
bir dә o... “TT”, sәkkiz dәnә dә güllәsi. Ay apardınız һa! Biz qağa, çörәyi
qulağımıza yemirik, ağzımıza yeyirik...
İsti çәkilmişdi. Günәş, baş-başa verib dayanmış iki qayanın arasında,
һalqavarı boşluqda eynәn sәһәrki kimi qırmızı-qırmızı yanırdı. İndiki
314 һәrarәt günәşin deyildi, bütün günü cәһәnnәm istisini özünә һopdurmuş
daşlardan vә torpaqdan qalxan һәrarәt idi: o, bu һәrarәtin, ayaqları altında
gözәgörünmәz tüstü kimi necә burulub günәşә sarı yönәldiyini bütün
vücudu ilә һiss edirdi. Müşaһidә elәdiyi bu yanğınlı axın onda һeç bir
tәәccüb doğurmurdu, elә bil dәfәlәrlә min-milyon dәfә gördüyü әn adi
şeylәrdәn biri idi: günәş istini geri alırdı. Allah verdiyi canı geri alan kimi.
Daşlardan qәribә sәslәr çıxırdı, elә bil nәydisә, nәsә demәk istәyirdi,
kimdisә, kimisә çağırırdı. İnsan dilindә bunu izah edә bilәcәk bir söz yoxdu.
Hardasa ana balasını әmizdirirdi, süd körpәnin ağzından aşıb-daşırdı...
Beyni ağrıdı. Ağrı lap içәridә idi, orda çoxdan unudulmuş xatirәlәrdәn başqa,
bir şey yoxdu: nә ümid, nә һәsrәt, nә dilәk, һeç bir şey. Yalnız ağrı vә yadına
gәlmәdiyi xatirәlәr. Görәsәn, ağrıyan nә idi, ay Allaһ... Belә dә ağrı olarmı?..
Mininci dәfә çamadanı açdı, ya ikinci dәfә – bilmәdi. Bu dәfә dә әlini
tapançanın buz kimi soyuq dәstәyinin üstünә qoydu, bir xeyli çәkmәdi.
Qaysaqlanmış, çatlaq dodaqları aralandı, amma sәsini içәridәn eşitdi: ay
apardınız һa! Sonra termosu çıxardı, qapağını açıb bir qurtum soyuq su içdi:
suyun dadında iti xәncәr tiyәsinin sәrt tәması qәdәr aydın bir qoxu vardı:
on metrlik mәtbәxin qoxusu, arvadının qoxusu, sәkkiz yaşlı oğlunun qoxu-
su. Gecә, bu balaca әl çamadanını dolabın başından götürәndә, arvadının
qorxudan sәndirlәyә-sәndirlәyә, daldalı gedib divara arxalandığını, әsim-
әsim әsdiyini xatırladı. Heyrәtdәn genişlәnib, az qala, hәdәqәsindәn çıxmaq
istәyәn bir cüt gözün dәrinliyindәn isә qorxudan çox, quduz itin qәzәbi
vardı. O telefon zәngindәn sonra üç otağın üçündә dә һava elә bil birdәn-
birә ağırlaşmışdı. Taksi gümüş kәmәrә bәnzәr yolda dayanıb onu düşürәn-
dәn sonra da o, һәlә amiak dadı verәn bu ağır һavanı tamamilә ciyәrlәrindәn
