Page 13 - "Bildirçin və payız"
P. 13
әllifin özünün faktlara verәcәyi qiymәtin mәsuliyyәti
bir çoxlarını bu mövzuya müraciәt etmәkdәn daim
çәkindirir. Lakin Nәcib Mәhfuz tarixi hadisәlәrә qәrәz-
siz yanaşma mövqeyi ilә seçilәn azsaylı yazıçılardandır.
Bir çox әrәb tәnqidçilәri onu müasir Misir tarixini
bәdii şәkildә qәlәmә alan salnamәçi kimi xarakterizә
edir. Misir xalqı üçün hәyati әhәmiyyәt kәsb edәn
1952-ci il inqilabından bәhs edәn “Bildirçin vә payız”
(1962) romanı da bu qәbildәn olan әsәrlәr sırasına
daxildir; bir vaxtlar milli-azadlıq hәrәkatının fәal
iştirakçılarından vә “Vәfd” partiyasının liderlәrindәn
olan İsa yüksәk mәnsәbә çatsa da, siyasi böhran onu
vә partiyasını uçuruma doğru yuvarlayır. Cәmiyyәtdә
әvvәlki mövqeyini qorumaq üçün yeganә yolu sәrfәli
evlilikdә görәn qәhrәmanın bu niyyәti dә alt-üst olur.
Belәliklә, uzunmüddәtli uçuşdan sonra әldәn düşәn
bildirçintәk İsa da öz acizliyini qәbul edir, iradәsi
zәiflәyir, hamıdan uzaqlaşıb yad bir şәhәrә üz tutur.
“Əlbә ә, yalnızlıq insan üçün bir tәcrübәdir, digәr
tәrәfdәn dә ağır bir sınaqdır, lakin o, çox vaxt, özündә
narahatlıq, hәyәcan, kәdәr, yuxusuz günlәr ehtiva
edәn xoşagәlmәz görüşlәrdәn uzaq durmaq,
istәmәdiyin kәslәrlә üz-üzә gәlmәmәk üçün bir zәrurәtә
çevrilir. Hәmçinin bu yalnızlıq sәnә keçmiş arzularının,
ümidlәrinin üstündәn xә çәkmәyә yardım edir.
Özünü yalnızlıqla sınağa çәk! Qoy bu yalnızlıqda sәnә
hәmdәm stolun üstündәki radio, hәrdәn açıb
vәrәqlәdiyin kitab vә yuxuların olsun! – deyә özünә
tәskinlik vermәyә çalışan İsa sonda baş verәn inqilabi
dәyişikliklәrin qanunauyğunluğunu dәrk vә qәbul
13
bir çoxlarını bu mövzuya müraciәt etmәkdәn daim
çәkindirir. Lakin Nәcib Mәhfuz tarixi hadisәlәrә qәrәz-
siz yanaşma mövqeyi ilә seçilәn azsaylı yazıçılardandır.
Bir çox әrәb tәnqidçilәri onu müasir Misir tarixini
bәdii şәkildә qәlәmә alan salnamәçi kimi xarakterizә
edir. Misir xalqı üçün hәyati әhәmiyyәt kәsb edәn
1952-ci il inqilabından bәhs edәn “Bildirçin vә payız”
(1962) romanı da bu qәbildәn olan әsәrlәr sırasına
daxildir; bir vaxtlar milli-azadlıq hәrәkatının fәal
iştirakçılarından vә “Vәfd” partiyasının liderlәrindәn
olan İsa yüksәk mәnsәbә çatsa da, siyasi böhran onu
vә partiyasını uçuruma doğru yuvarlayır. Cәmiyyәtdә
әvvәlki mövqeyini qorumaq üçün yeganә yolu sәrfәli
evlilikdә görәn qәhrәmanın bu niyyәti dә alt-üst olur.
Belәliklә, uzunmüddәtli uçuşdan sonra әldәn düşәn
bildirçintәk İsa da öz acizliyini qәbul edir, iradәsi
zәiflәyir, hamıdan uzaqlaşıb yad bir şәhәrә üz tutur.
“Əlbә ә, yalnızlıq insan üçün bir tәcrübәdir, digәr
tәrәfdәn dә ağır bir sınaqdır, lakin o, çox vaxt, özündә
narahatlıq, hәyәcan, kәdәr, yuxusuz günlәr ehtiva
edәn xoşagәlmәz görüşlәrdәn uzaq durmaq,
istәmәdiyin kәslәrlә üz-üzә gәlmәmәk üçün bir zәrurәtә
çevrilir. Hәmçinin bu yalnızlıq sәnә keçmiş arzularının,
ümidlәrinin üstündәn xә çәkmәyә yardım edir.
Özünü yalnızlıqla sınağa çәk! Qoy bu yalnızlıqda sәnә
hәmdәm stolun üstündәki radio, hәrdәn açıb
vәrәqlәdiyin kitab vә yuxuların olsun! – deyә özünә
tәskinlik vermәyә çalışan İsa sonda baş verәn inqilabi
dәyişikliklәrin qanunauyğunluğunu dәrk vә qәbul
13