Page 7 - "Azərbaycanın enerji siyasəti Qərb mətbuatında"
P. 7
Àçÿðáàéúàíûí åíåðæè ñèéàñÿòè Ãÿðá ìÿòáóàòûíäà
V mәrhәlә: SSRİ-nin dağılması, Azәrbaycanın müstәqillik
dövrü “Yeni neft strategiyası”nın yaranması ilә sәciyyәlәnir.
“Əsrin müqavilәsi” 150 illik tarixi olan neft sәnayemizin
dönüş nöqtәsi vә yenicә müstәqillik әldә etmiş Azәrbaycan
Respublikasında neft strategiyasının hәyata keçirilmәsinin
başlanğıcı hesab edilir. Bu beynәlxalq neft layihәsinin
respublikanın dövlәt müstәqilliyinin qorunub saxlanmasında
vә möhkәmlәndirilmәsindә müstәsna rolu oldu. “Əsrin
müqavilәsi” Azәrbaycanda digәr böyük layihәlәrin hәyata
keçirilmәsi üçün zәmin yaratdı. Bu layihәlәrin gerçәklәşmәsi
ilә Azәrbaycan dünyada özünә daha etibarlı siyasi vә
iqtisadi tәrәfdaşlar vә müttәfiqlәr tapdı. Müqavilәdәn sonra
Azәrbaycan iqtisadiyyatının digәr sahәlәrinә dә xarici
investisiyaların sürәtli axını başlandı. Qeyd edәk ki, mәhz
bu mәrhәlәdәn etibarәn, Azәrbaycan xalqı öz sәrvәtlәrinin
tam sahibi olmuş, neftin kәşfiyyatı, hasilatı, emalı vә xarici
bazarlara çıxarılması ilә bağlı müstәqil qәrarlar qәbul
etmәyә başlamışdır.
Xarici neft şirkәtlәri hәlә 1989-cu ildәn Azәrbaycan
neftinә maraq göstәrmәyә başlamış vә onlarla müxtәlif
formatlarda aparılan danışıqlar 1993-cü ilin yazında
yekunlaşmışdır. Lakin hazırlanan bu müqavilә variantı
Azәrbaycanın müstәqilliyinin ilk illәrindә ölkәdә siyasi,
iqtisadi, hәrbi sahәlәrdә hökm sürәn total böhrandan çıxış
yolları axtaran o vaxtkı ölkә rәhbәrliyinin tәyin etdiyi
qeyri-peşәkarların naşı qәrarlarını özündә әks etdirirdi.
Azәrbaycan xalqının milli mәnafeyinә cavab vermәsә dә, o
vaxt neft müqavilәlәrinin imzalanma tarixi dә tәyin edilmişdi
– 21 iyun 1993-cü il. Lakin bu dövrdә ölkәdә baş qaldırmış
vәtәndaş müharibәsi tәhlükәsindәn çıxış yolu tapa bilmәyәn
Azәrbaycanın o zamankı rәhbәrliyi istefaya getmәk
mәcburiyyәtindә qaldı. Yenidәn Azәrbaycana rәhbәrlik
etmәyә başlayan Heydәr Əliyev ölkәdәki vәtәndaş
qarşıdurmasının qarşısını aldı vә keçәn әsrin 90-cı illәrinin
7
V mәrhәlә: SSRİ-nin dağılması, Azәrbaycanın müstәqillik
dövrü “Yeni neft strategiyası”nın yaranması ilә sәciyyәlәnir.
“Əsrin müqavilәsi” 150 illik tarixi olan neft sәnayemizin
dönüş nöqtәsi vә yenicә müstәqillik әldә etmiş Azәrbaycan
Respublikasında neft strategiyasının hәyata keçirilmәsinin
başlanğıcı hesab edilir. Bu beynәlxalq neft layihәsinin
respublikanın dövlәt müstәqilliyinin qorunub saxlanmasında
vә möhkәmlәndirilmәsindә müstәsna rolu oldu. “Əsrin
müqavilәsi” Azәrbaycanda digәr böyük layihәlәrin hәyata
keçirilmәsi üçün zәmin yaratdı. Bu layihәlәrin gerçәklәşmәsi
ilә Azәrbaycan dünyada özünә daha etibarlı siyasi vә
iqtisadi tәrәfdaşlar vә müttәfiqlәr tapdı. Müqavilәdәn sonra
Azәrbaycan iqtisadiyyatının digәr sahәlәrinә dә xarici
investisiyaların sürәtli axını başlandı. Qeyd edәk ki, mәhz
bu mәrhәlәdәn etibarәn, Azәrbaycan xalqı öz sәrvәtlәrinin
tam sahibi olmuş, neftin kәşfiyyatı, hasilatı, emalı vә xarici
bazarlara çıxarılması ilә bağlı müstәqil qәrarlar qәbul
etmәyә başlamışdır.
Xarici neft şirkәtlәri hәlә 1989-cu ildәn Azәrbaycan
neftinә maraq göstәrmәyә başlamış vә onlarla müxtәlif
formatlarda aparılan danışıqlar 1993-cü ilin yazında
yekunlaşmışdır. Lakin hazırlanan bu müqavilә variantı
Azәrbaycanın müstәqilliyinin ilk illәrindә ölkәdә siyasi,
iqtisadi, hәrbi sahәlәrdә hökm sürәn total böhrandan çıxış
yolları axtaran o vaxtkı ölkә rәhbәrliyinin tәyin etdiyi
qeyri-peşәkarların naşı qәrarlarını özündә әks etdirirdi.
Azәrbaycan xalqının milli mәnafeyinә cavab vermәsә dә, o
vaxt neft müqavilәlәrinin imzalanma tarixi dә tәyin edilmişdi
– 21 iyun 1993-cü il. Lakin bu dövrdә ölkәdә baş qaldırmış
vәtәndaş müharibәsi tәhlükәsindәn çıxış yolu tapa bilmәyәn
Azәrbaycanın o zamankı rәhbәrliyi istefaya getmәk
mәcburiyyәtindә qaldı. Yenidәn Azәrbaycana rәhbәrlik
etmәyә başlayan Heydәr Əliyev ölkәdәki vәtәndaş
qarşıdurmasının qarşısını aldı vә keçәn әsrin 90-cı illәrinin
7
