Page 177 - "Azərbaycanın enerji siyasəti Qərb mətbuatında"
P. 177
Àçÿðáàéúàíûí åíåðæè ñèéàñÿòè Ãÿðá ìÿòáóàòûíäà
Azәrbaycan da dәstәk verdi. Sәsvermә Cәnubi Qafqaz vә
Mәrkәzi Asiya regionu ölkәlәrinin bu mәsәlәdә fikir
ayrılığının olduğunu göstәrdi. Mәsәlәn, Ermәnistan
qәtnamәnin әleyhinә sәs versә dә, Qazaxıstan vә
Türkmәnistan bitәrәf qalmağa üstünlük verdi.
Süleymanov boru kәmәri ilә Ukrayna böhranı arasında
hәr hansı bir әlaqә görmür. Lakin o, layihәnin regionda
sabitliyә şәrait yaradacağına inanır: “Heç kim separatçılardan
sığortalanmayıb”.
Boru kәmәri layihәsinin reallaşması 90-cı illәrin
ortalarında ABŞ vә AB ölkәlәrinin çoxsaylı cәhdlәri ilә
birbaşa bağlı idi. Azәrbaycan vә digәr region ölkәlәrinә
sәrmayә yatırılmasında Vaşinqton vә Brüssel rәsmilәrinin
böyük rolu olmuşdu. Qeyd edәk ki, hәmin vaxt Rusiyanın
“Lukoil” vә İranın Dövlәt Neft Şirkәti layihәyә qoşularaq
Azәrbaycanın qaz yataqlarında 10% pay sahibi olmaq
imkanı әldә etmişdi.
“Şahdәniz” layihәsinin ilk mәrhәlәsi 2006-cı ildә
tamamlandı. Bu mәrhәlәdә Azәrbaycandan Gürcüstana
illik 8 milyard kubmetr qaz nәql edildi.
“Şahdәniz” yatağının işlәnmәsinin ikinci mәrhәlәsi
2007-ci ildә baş tutdu vә Azәrbaycanda yeni qaz ehtiyatlarını
üzә çıxardı. Bu mәrhәlә çәrçivәsindә keçәn il İtaliya,
Yunanıstan vә Bolqarıstanın qaz alıcıları ilә sazişlәr imzalandı.
Vaşinqtonda isә respublikaçı Mayk Terner iyun ayından
etibarәn hәr iki partiyadan olan 56 hәmkarının dәstәyi ilә
mәsәlәyә birbaşa bağlılığı olmayan qәtnamә layihәsi tәklif
etmişdi. Layihә tәklif olunan zaman dәhlizin açılması
Avropada olan müttәfiqlәrin enerji tәhlükәsizlyinin tәminatı
kimi qәlәmә verilirdi. Terner, hәmçinin 11 aprel tarixindә
Kapitoli yüksәkliyindә Azәrbaycan Dövlәt Neft Şirkәtinin
Birlәşmiş Ştatlar ofisinin direktoru Rauf Mәmmәdovun ev
sahibi qismindә çıxış etdiyi, çoxlu sayda konqresmen vә
177
Azәrbaycan da dәstәk verdi. Sәsvermә Cәnubi Qafqaz vә
Mәrkәzi Asiya regionu ölkәlәrinin bu mәsәlәdә fikir
ayrılığının olduğunu göstәrdi. Mәsәlәn, Ermәnistan
qәtnamәnin әleyhinә sәs versә dә, Qazaxıstan vә
Türkmәnistan bitәrәf qalmağa üstünlük verdi.
Süleymanov boru kәmәri ilә Ukrayna böhranı arasında
hәr hansı bir әlaqә görmür. Lakin o, layihәnin regionda
sabitliyә şәrait yaradacağına inanır: “Heç kim separatçılardan
sığortalanmayıb”.
Boru kәmәri layihәsinin reallaşması 90-cı illәrin
ortalarında ABŞ vә AB ölkәlәrinin çoxsaylı cәhdlәri ilә
birbaşa bağlı idi. Azәrbaycan vә digәr region ölkәlәrinә
sәrmayә yatırılmasında Vaşinqton vә Brüssel rәsmilәrinin
böyük rolu olmuşdu. Qeyd edәk ki, hәmin vaxt Rusiyanın
“Lukoil” vә İranın Dövlәt Neft Şirkәti layihәyә qoşularaq
Azәrbaycanın qaz yataqlarında 10% pay sahibi olmaq
imkanı әldә etmişdi.
“Şahdәniz” layihәsinin ilk mәrhәlәsi 2006-cı ildә
tamamlandı. Bu mәrhәlәdә Azәrbaycandan Gürcüstana
illik 8 milyard kubmetr qaz nәql edildi.
“Şahdәniz” yatağının işlәnmәsinin ikinci mәrhәlәsi
2007-ci ildә baş tutdu vә Azәrbaycanda yeni qaz ehtiyatlarını
üzә çıxardı. Bu mәrhәlә çәrçivәsindә keçәn il İtaliya,
Yunanıstan vә Bolqarıstanın qaz alıcıları ilә sazişlәr imzalandı.
Vaşinqtonda isә respublikaçı Mayk Terner iyun ayından
etibarәn hәr iki partiyadan olan 56 hәmkarının dәstәyi ilә
mәsәlәyә birbaşa bağlılığı olmayan qәtnamә layihәsi tәklif
etmişdi. Layihә tәklif olunan zaman dәhlizin açılması
Avropada olan müttәfiqlәrin enerji tәhlükәsizlyinin tәminatı
kimi qәlәmә verilirdi. Terner, hәmçinin 11 aprel tarixindә
Kapitoli yüksәkliyindә Azәrbaycan Dövlәt Neft Şirkәtinin
Birlәşmiş Ştatlar ofisinin direktoru Rauf Mәmmәdovun ev
sahibi qismindә çıxış etdiyi, çoxlu sayda konqresmen vә
177
