Page 179 - "Azərbaycanın enerji siyasəti Qərb mətbuatında"
P. 179
Àçÿðáàéúàíûí åíåðæè ñèéàñÿòè Ãÿðá ìÿòáóàòûíäà
Avropa vә dünya bazarlarına enerji resurslarının çatdırılması
nәzәrdә tutulub. Hasilatdan tutmuş paylaşmaya qәdәr,
“Cәnub Dәhlizi”nә güzәştlәr etmiş kommersiya layihәlәri
Birlәşmiş Ştatlar vә Avropaya strateji üstünlüklәr
qazandıracaq. Dәhlizin Avropa istiqamәtindә
genişlәndirilmәsinә dair ilk planlar 2019-cu ildәn etibarәn
qaz tәlәbatının yalnız 2%-ni tәmin edәcәk. Bu isә, ilk
baxışda, mәsәlәnin düzgün hәlli yolu demәk deyildir.
Lakin әlavә sәylәr nәticәsindә qeyd olunan layihә Avropa
Birliyinin qaz tәchizatında şaxәlәndirmә siyasәtinin vacib
hissәsinә çevrilә bilәr.
Tәxminәn 20 il әrzindә Rusiyadan yan keçәcәk “Cәnub
Dәhlizi” ABŞ-dan diplomatik güc, öz müstәqilliklәrini qo-
rumaqda postsovet ölkәlәrindәn cәsarәt, habelә şәxsi in-
vestisiyalar üçün zәruri sayılan kommersiya şәrtlәrini tәlәb
edәn strateji layihәdir. “Bakı-Tiflis-Ceyhan” neft vә Cәnubi
Qafqaz qaz kәmәri Azәrbaycan, Gürcüstan vә Türkiyә
arasında әmәkdaşlığı daha da güclәndirdi: Qaz ticarәtindә
Gürcüstan vә Azәrbaycanı Rusiya asılılığından azad etdi,
Türkiyә dә iqtisadi yüksәlişә sәbәb oldu, dünya neft
bazarlarında satış vә alıcılıq qabiliyyәtinә müsbәt tәsir
göstәrdi.
“Cәnub Dәhlizi”nin ikinci mәrhәlәsi Xәzәr hövzәsinin
qaz yataqlarını Rusiyanın tranzitdә iştirakı olmadan, birbaşa
Avropa bazarları ilә birlәşdirәcәk. Artıq keçәn ilin dekabr
ayında “Şahdәniz” yatağının işlәnmәsinin ikinci mәrhәlәsinә
dair yekun investisiya qәrarı qәbul edildi. Bununla da,
Azәrbaycan qazının “Trans-Anadolu (“TANAP”)” vә “Trans-
Adriatik (“TAP”)” boru kәmәrlәri ilә Türkiyә, Yunanıstan
vә Albaniyadan keçmәklә İtaliyaya çatdırılması nәzәrdә
tutulur.
Ümumiyyәtlә, 45 milyard dollarlıq bu böyük layihә
başa çatdırıldıqdan sonra Avropa bazarları daha münasib
179
Avropa vә dünya bazarlarına enerji resurslarının çatdırılması
nәzәrdә tutulub. Hasilatdan tutmuş paylaşmaya qәdәr,
“Cәnub Dәhlizi”nә güzәştlәr etmiş kommersiya layihәlәri
Birlәşmiş Ştatlar vә Avropaya strateji üstünlüklәr
qazandıracaq. Dәhlizin Avropa istiqamәtindә
genişlәndirilmәsinә dair ilk planlar 2019-cu ildәn etibarәn
qaz tәlәbatının yalnız 2%-ni tәmin edәcәk. Bu isә, ilk
baxışda, mәsәlәnin düzgün hәlli yolu demәk deyildir.
Lakin әlavә sәylәr nәticәsindә qeyd olunan layihә Avropa
Birliyinin qaz tәchizatında şaxәlәndirmә siyasәtinin vacib
hissәsinә çevrilә bilәr.
Tәxminәn 20 il әrzindә Rusiyadan yan keçәcәk “Cәnub
Dәhlizi” ABŞ-dan diplomatik güc, öz müstәqilliklәrini qo-
rumaqda postsovet ölkәlәrindәn cәsarәt, habelә şәxsi in-
vestisiyalar üçün zәruri sayılan kommersiya şәrtlәrini tәlәb
edәn strateji layihәdir. “Bakı-Tiflis-Ceyhan” neft vә Cәnubi
Qafqaz qaz kәmәri Azәrbaycan, Gürcüstan vә Türkiyә
arasında әmәkdaşlığı daha da güclәndirdi: Qaz ticarәtindә
Gürcüstan vә Azәrbaycanı Rusiya asılılığından azad etdi,
Türkiyә dә iqtisadi yüksәlişә sәbәb oldu, dünya neft
bazarlarında satış vә alıcılıq qabiliyyәtinә müsbәt tәsir
göstәrdi.
“Cәnub Dәhlizi”nin ikinci mәrhәlәsi Xәzәr hövzәsinin
qaz yataqlarını Rusiyanın tranzitdә iştirakı olmadan, birbaşa
Avropa bazarları ilә birlәşdirәcәk. Artıq keçәn ilin dekabr
ayında “Şahdәniz” yatağının işlәnmәsinin ikinci mәrhәlәsinә
dair yekun investisiya qәrarı qәbul edildi. Bununla da,
Azәrbaycan qazının “Trans-Anadolu (“TANAP”)” vә “Trans-
Adriatik (“TAP”)” boru kәmәrlәri ilә Türkiyә, Yunanıstan
vә Albaniyadan keçmәklә İtaliyaya çatdırılması nәzәrdә
tutulur.
Ümumiyyәtlә, 45 milyard dollarlıq bu böyük layihә
başa çatdırıldıqdan sonra Avropa bazarları daha münasib
179
