Page 125 - "Azərbaycanın enerji siyasəti Qərb mətbuatında"
P. 125
Àçÿðáàéúàíûí åíåðæè ñèéàñÿòè Ãÿðá ìÿòáóàòûíäà
idealistlәrdәn ibarәtdir. Onlar Amerikanın gücündәn istifadә
etmәklә, yaxşı işlәr görmәk istәyirlәr. Bura insan hüquqlarının
pozulması hallarının qarşısının alınması vә demokratiyanın
bәrqәrar edilmәsi kimi mәsәlәlәr daxildir. Planlar
açıqlanmayana qәdәr bu ideya heç dә pis sәslәnmir. Cavabları
isә, adәtәn, bu olur ki, “müdaxilә yolu ilә yalnız dağıdıcı
qüvvәlәri zәrәrsizlәşdirmәk lazımdır”. Güman ki, bu cür
yanaşmanın cavabı özünü çox gözlәtmәyәcәk.
Mәsәlә burasındadır ki, ABŞ dünyanın qlobal güc
mәrkәzi olsa da, bir münaqişәdәn başqa münaqişәyә, bir
konsepsiyadan digәrinә meyil edir. Gücdәn necә istifadә
etmәyi anlamaq müәyyәn vaxt aparır. ABŞ-ın bәxti gәtirib.
O, zәngin olmaqla yanaşı, tәcrid olunmuş şәkildәdir. Hәtta
terrorçular bizlәrdәn bәzilәrini qәtlә yetirsәlәr belә, Fransa
vә ya Polşa kimi işğal olunmayacağıq. Bu, dünyanın müәy-
yәn hissәsini çox narahat edir. Bәzәn ABŞ izaholunmaz
tryuklar edir. Bәzәn isә zәruri şeylәri etmir. ABŞ sәhv et-
dikdә, әsasәn, başqa ölkәlәr bundan ziyan çәkir vә tәhlükәyә
mәruz qalır. Buna görә dә, dünyanın bәzi yerlәrindә ABŞ-
ın siyasәti arzuolunmazdır. Dünyanın digәr yerlәrindә isә
ABŞ-ın, onların tәhlükәsizliyi üçün mәsuliyyәti öz üzәrinә
götürmәsini istәyirlәr. Bu da mümkün olmayacaq.
Azәrbaycanın böyük әhәmiyyәti
Azәrbaycan hәm Rusiya, hәm dә İranla hәmsәrhәddir.
O, Rusiyada Dağıstan, İranda İran Azәrbaycanı әyalәti ilә
ümumi sәrhәdә malikdir. Azәrbaycanlıların әksәriyyәti
İranda yaşayır. Burada onlar ölkәnin farslardan sonra әn
böyük etnik qrupudur (Ayәtulla Əli Xameneyi azәrbay-
canlıdır). Azәrbaycan, әsasәn, dünyәvi ölkәdir.
1990-cı ildә bu ölkә müharibәyә tәhrik olunub vә onun
Dağlıq Qarabağ adlanan әrazisi Rusiyanın müdafiә etdiyi
Ermәnistan tәrәfindәn işğal olunub. Hazırda Ermәnistanda
125
idealistlәrdәn ibarәtdir. Onlar Amerikanın gücündәn istifadә
etmәklә, yaxşı işlәr görmәk istәyirlәr. Bura insan hüquqlarının
pozulması hallarının qarşısının alınması vә demokratiyanın
bәrqәrar edilmәsi kimi mәsәlәlәr daxildir. Planlar
açıqlanmayana qәdәr bu ideya heç dә pis sәslәnmir. Cavabları
isә, adәtәn, bu olur ki, “müdaxilә yolu ilә yalnız dağıdıcı
qüvvәlәri zәrәrsizlәşdirmәk lazımdır”. Güman ki, bu cür
yanaşmanın cavabı özünü çox gözlәtmәyәcәk.
Mәsәlә burasındadır ki, ABŞ dünyanın qlobal güc
mәrkәzi olsa da, bir münaqişәdәn başqa münaqişәyә, bir
konsepsiyadan digәrinә meyil edir. Gücdәn necә istifadә
etmәyi anlamaq müәyyәn vaxt aparır. ABŞ-ın bәxti gәtirib.
O, zәngin olmaqla yanaşı, tәcrid olunmuş şәkildәdir. Hәtta
terrorçular bizlәrdәn bәzilәrini qәtlә yetirsәlәr belә, Fransa
vә ya Polşa kimi işğal olunmayacağıq. Bu, dünyanın müәy-
yәn hissәsini çox narahat edir. Bәzәn ABŞ izaholunmaz
tryuklar edir. Bәzәn isә zәruri şeylәri etmir. ABŞ sәhv et-
dikdә, әsasәn, başqa ölkәlәr bundan ziyan çәkir vә tәhlükәyә
mәruz qalır. Buna görә dә, dünyanın bәzi yerlәrindә ABŞ-
ın siyasәti arzuolunmazdır. Dünyanın digәr yerlәrindә isә
ABŞ-ın, onların tәhlükәsizliyi üçün mәsuliyyәti öz üzәrinә
götürmәsini istәyirlәr. Bu da mümkün olmayacaq.
Azәrbaycanın böyük әhәmiyyәti
Azәrbaycan hәm Rusiya, hәm dә İranla hәmsәrhәddir.
O, Rusiyada Dağıstan, İranda İran Azәrbaycanı әyalәti ilә
ümumi sәrhәdә malikdir. Azәrbaycanlıların әksәriyyәti
İranda yaşayır. Burada onlar ölkәnin farslardan sonra әn
böyük etnik qrupudur (Ayәtulla Əli Xameneyi azәrbay-
canlıdır). Azәrbaycan, әsasәn, dünyәvi ölkәdir.
1990-cı ildә bu ölkә müharibәyә tәhrik olunub vә onun
Dağlıq Qarabağ adlanan әrazisi Rusiyanın müdafiә etdiyi
Ermәnistan tәrәfindәn işğal olunub. Hazırda Ermәnistanda
125