Page 6 - "Latın Amerikası romanı"
P. 6
LatÕn AmerikasÕ ΩdΩbiyyatÕndakÕ bu sÕçrayÕúÕn sΩbΩblΩri
hΩlΩ dΩ müzakirΩ mövzusudur. TΩbii ki, buna mΩnΩvi, estetik priz-
madan baxÕlmalÕdÕr. Dünya ΩdΩbiyyatÕnÕ onlarsÕz tΩsΩvvür edΩ
bilmΩdiyimiz bu yazÕçÕlar, ΩsasΩn, ispan dilindΩ yazÕb-yaradÕblar.
Ancaq hΩmin co÷rafi mΩkanda gΩlmΩlΩrlΩ yanaúÕ, aborigen xalq-
lar da yaúayÕb. HΩr xalqÕn da öz dünyagörüúü, dünyabaxÕúÕ, mΩ-
nΩvi dΩyΩrlΩri, mifologiyasÕ... ZorakÕlÕqla qΩsb edilΩn, hΩr cür
úiddΩtΩ mΩruz qalan yerli xalqlarÕn gΩlmΩlΩrlΩ qaynayÕb-qarÕú-
masÕ sonradan istΩr-istΩmΩz hΩm dΩ zΩnginliyΩ çevrilib: müxtΩlif
mΩdΩniyyΩtlΩr bir-birini tamamlayÕb vΩ belΩliklΩ, yeni mΩdΩniyyΩ-
tin sintezi yaranÕb. Ola bilsin, LatÕn AmerikasÕ ΩdΩbiyyatÕnÕn
mΩhz “dünyΩviliyi” onu belΩ maraqlÕ, tΩkrarolunmaz edib.
Kitabda sizΩ tΩqdim etdiyimiz dörd yazÕçÕ ayrÕ-ayrÕ ölkΩni
tΩmsil edir. Bu ölkΩlΩrin hΩr biri öz Ωhali tΩrkibi, tarixi, mΩdΩ-
niyyΩtiylΩ fΩrqlidir. LyosanÕn vΩtΩni Peruda hindilΩr vΩ metislΩr,
Markesin vΩtΩni Kolumbiyada metislΩr, Argentinada Avropa
mΩnúΩli xalqlar üstünlük tΩúkil edirlΩr. Ψn “Avropa” ölkΩsi
Onettinin vΩtΩni UruqvaydÕ, hindilΩri burada ancaq yer adlarÕ
xatÕrladÕr. Bütün bu ciddi fΩrqlΩrΩ baxmayaraq, onlarÕ ümumi
bir mΩfhum – “LatÕn AmerikasÕ ΩdΩbiyyatÕ” mΩfhumu birlΩúdirir
vΩ bu yazÕçÕlarÕn hΩr biri özünΩmΩxsuslu÷uyla seçilsΩ dΩ, ger-
çΩkliklΩ xΩyallarÕn sΩrhΩdlΩrinin itdiyi mΩkanda poetik simvol-
lar vasitΩsilΩ eyni úeyi – Yeni ønsan nΩslinin tarixini yazÕblar,
bizi dΩ hΩmin mΩkanÕn sakinlΩrinΩ çeviriblΩr.
Saday BudaqlÕ
6
hΩlΩ dΩ müzakirΩ mövzusudur. TΩbii ki, buna mΩnΩvi, estetik priz-
madan baxÕlmalÕdÕr. Dünya ΩdΩbiyyatÕnÕ onlarsÕz tΩsΩvvür edΩ
bilmΩdiyimiz bu yazÕçÕlar, ΩsasΩn, ispan dilindΩ yazÕb-yaradÕblar.
Ancaq hΩmin co÷rafi mΩkanda gΩlmΩlΩrlΩ yanaúÕ, aborigen xalq-
lar da yaúayÕb. HΩr xalqÕn da öz dünyagörüúü, dünyabaxÕúÕ, mΩ-
nΩvi dΩyΩrlΩri, mifologiyasÕ... ZorakÕlÕqla qΩsb edilΩn, hΩr cür
úiddΩtΩ mΩruz qalan yerli xalqlarÕn gΩlmΩlΩrlΩ qaynayÕb-qarÕú-
masÕ sonradan istΩr-istΩmΩz hΩm dΩ zΩnginliyΩ çevrilib: müxtΩlif
mΩdΩniyyΩtlΩr bir-birini tamamlayÕb vΩ belΩliklΩ, yeni mΩdΩniyyΩ-
tin sintezi yaranÕb. Ola bilsin, LatÕn AmerikasÕ ΩdΩbiyyatÕnÕn
mΩhz “dünyΩviliyi” onu belΩ maraqlÕ, tΩkrarolunmaz edib.
Kitabda sizΩ tΩqdim etdiyimiz dörd yazÕçÕ ayrÕ-ayrÕ ölkΩni
tΩmsil edir. Bu ölkΩlΩrin hΩr biri öz Ωhali tΩrkibi, tarixi, mΩdΩ-
niyyΩtiylΩ fΩrqlidir. LyosanÕn vΩtΩni Peruda hindilΩr vΩ metislΩr,
Markesin vΩtΩni Kolumbiyada metislΩr, Argentinada Avropa
mΩnúΩli xalqlar üstünlük tΩúkil edirlΩr. Ψn “Avropa” ölkΩsi
Onettinin vΩtΩni UruqvaydÕ, hindilΩri burada ancaq yer adlarÕ
xatÕrladÕr. Bütün bu ciddi fΩrqlΩrΩ baxmayaraq, onlarÕ ümumi
bir mΩfhum – “LatÕn AmerikasÕ ΩdΩbiyyatÕ” mΩfhumu birlΩúdirir
vΩ bu yazÕçÕlarÕn hΩr biri özünΩmΩxsuslu÷uyla seçilsΩ dΩ, ger-
çΩkliklΩ xΩyallarÕn sΩrhΩdlΩrinin itdiyi mΩkanda poetik simvol-
lar vasitΩsilΩ eyni úeyi – Yeni ønsan nΩslinin tarixini yazÕblar,
bizi dΩ hΩmin mΩkanÕn sakinlΩrinΩ çeviriblΩr.
Saday BudaqlÕ
6
