Page 5 - "Latın Amerikası romanı"
P. 5
GERÇˍKLùKLˍ XˍYALLARIN
SˍRHˍDLˍRùNùN ùTDùYù MˍKAN
Tarixin ayrÕ-ayrÕ dövrlΩrindΩ ümumbΩúΩri mΩdΩniyyΩt, ne-
cΩ deyΩrlΩr, yaradÕcÕlÕq böhranÕyla üzlΩúΩndΩ hansÕsa xalq, ya ey-
ni co÷rafiyada yaúayan toplum önΩ çÕxÕb, mΩdΩniyyΩtin üfüqlΩrini
geniúlΩndirib, ona yeni nΩfΩs verib, onu mΩnΩn zΩnginlΩúdirib.
YaxÕn keçmiúΩ dΩ nΩzΩr salsaq, görΩrik ki, XIX Ωsrin ortalarÕnda
bu missiyanÕ rus ΩdΩbiyyatÕ öz üzΩrinΩ götürΩrΩk, dünya ΩdΩbi
prosesinΩ tΩkan verib. Tolstoy, Dostoyevski, Çexov, Turgenev,
Qonçarov, Leonid Andreyev, Qorki – bu yazÕçÕlarÕn hΩr birinin
mΩnΩviyyatÕmÕzdakÕ rolu danÕlmazdÕr. XX Ωsrin ΩvvΩllΩrindΩ bu
sÕçrayÕúÕ fransÕz, XX Ωsrin ortalarÕnda Amerika ΩdΩbiyyatÕnda
müúahidΩ edirik. XX Ωsrin ikinci yarÕsÕnda isΩ LatÕn AmerikasÕ
ΩdΩbiyyatÕ öz sözünü dedi, bu “ça÷ÕrÕlmamÕú qonaq” dünya ΩdΩ-
biyyatÕnÕn qapÕsÕnÕ utancaq tΩlΩbΩ kimi çΩkinΩ-çΩkinΩ döymΩdi,
ΩksinΩ, tΩpiklΩ vurub açdÕ vΩ çox qÕsa müddΩtdΩ milyonlarla
oxucunun ürΩyinΩ yol tapdÕ. Vur-tut iyirmi-iyirmi beú ildΩ Kar-
pantyer (Kuba), Asturias (Qvatemala), Xuan Rulfo (Meksika),
Bastos (Paraqvay), Fuentes (Meksika), Kortasar (Argentina),
Markes (Kolumbiya), Borxes (Argentina), Onetti (Uruqvay),
Lyosa (Peru), Sabato (Argentina) vΩ adÕnÕ çΩkmΩdiyimiz onlarla
yazÕçÕnÕn kitablarÕ dünya ΩdΩbiyyatÕnÕ “iú÷al” etdi.
80 il ΩvvΩl roman janrÕnÕn gΩlΩcΩyi barΩdΩ fikir yürüdΩn
ingilis nΩzΩriyyΩçisi Foks Ralf “müasir romana, az qala, øntibah
dövründΩn itirdiyimiz gözΩllik, fantaziya, istehzalÕ baxÕú çox la-
zÕmdÕ... azad olmuú bΩúΩriyyΩt Afrika vΩ hind-ispan xalqlarÕnÕn
dΩrindΩ gizlΩnmiú, demΩk olar, toxunulmamÕú enerjisi hesabÕna
zΩnginlΩúΩcΩk” demiúdi. Vaxt onun dediklΩrini tΩsdiqlΩdi: yeni
LatÕn AmerikasÕ romanÕ bΩúΩriyyΩtin yaradÕcÕlÕq sΩviyyΩsinΩ
böyük töhfΩ verdi.
5
SˍRHˍDLˍRùNùN ùTDùYù MˍKAN
Tarixin ayrÕ-ayrÕ dövrlΩrindΩ ümumbΩúΩri mΩdΩniyyΩt, ne-
cΩ deyΩrlΩr, yaradÕcÕlÕq böhranÕyla üzlΩúΩndΩ hansÕsa xalq, ya ey-
ni co÷rafiyada yaúayan toplum önΩ çÕxÕb, mΩdΩniyyΩtin üfüqlΩrini
geniúlΩndirib, ona yeni nΩfΩs verib, onu mΩnΩn zΩnginlΩúdirib.
YaxÕn keçmiúΩ dΩ nΩzΩr salsaq, görΩrik ki, XIX Ωsrin ortalarÕnda
bu missiyanÕ rus ΩdΩbiyyatÕ öz üzΩrinΩ götürΩrΩk, dünya ΩdΩbi
prosesinΩ tΩkan verib. Tolstoy, Dostoyevski, Çexov, Turgenev,
Qonçarov, Leonid Andreyev, Qorki – bu yazÕçÕlarÕn hΩr birinin
mΩnΩviyyatÕmÕzdakÕ rolu danÕlmazdÕr. XX Ωsrin ΩvvΩllΩrindΩ bu
sÕçrayÕúÕ fransÕz, XX Ωsrin ortalarÕnda Amerika ΩdΩbiyyatÕnda
müúahidΩ edirik. XX Ωsrin ikinci yarÕsÕnda isΩ LatÕn AmerikasÕ
ΩdΩbiyyatÕ öz sözünü dedi, bu “ça÷ÕrÕlmamÕú qonaq” dünya ΩdΩ-
biyyatÕnÕn qapÕsÕnÕ utancaq tΩlΩbΩ kimi çΩkinΩ-çΩkinΩ döymΩdi,
ΩksinΩ, tΩpiklΩ vurub açdÕ vΩ çox qÕsa müddΩtdΩ milyonlarla
oxucunun ürΩyinΩ yol tapdÕ. Vur-tut iyirmi-iyirmi beú ildΩ Kar-
pantyer (Kuba), Asturias (Qvatemala), Xuan Rulfo (Meksika),
Bastos (Paraqvay), Fuentes (Meksika), Kortasar (Argentina),
Markes (Kolumbiya), Borxes (Argentina), Onetti (Uruqvay),
Lyosa (Peru), Sabato (Argentina) vΩ adÕnÕ çΩkmΩdiyimiz onlarla
yazÕçÕnÕn kitablarÕ dünya ΩdΩbiyyatÕnÕ “iú÷al” etdi.
80 il ΩvvΩl roman janrÕnÕn gΩlΩcΩyi barΩdΩ fikir yürüdΩn
ingilis nΩzΩriyyΩçisi Foks Ralf “müasir romana, az qala, øntibah
dövründΩn itirdiyimiz gözΩllik, fantaziya, istehzalÕ baxÕú çox la-
zÕmdÕ... azad olmuú bΩúΩriyyΩt Afrika vΩ hind-ispan xalqlarÕnÕn
dΩrindΩ gizlΩnmiú, demΩk olar, toxunulmamÕú enerjisi hesabÕna
zΩnginlΩúΩcΩk” demiúdi. Vaxt onun dediklΩrini tΩsdiqlΩdi: yeni
LatÕn AmerikasÕ romanÕ bΩúΩriyyΩtin yaradÕcÕlÕq sΩviyyΩsinΩ
böyük töhfΩ verdi.
5
