Page 187 - "Azərbaycanın enerji siyasəti Qərb mətbuatında"
P. 187
Àçÿðáàéúàíûí åíåðæè ñèéàñÿòè Ãÿðá ìÿòáóàòûíäà
Brüssel rәsmilәri Türkmәnistan tәrәfinә bel bağlayır. Buna
baxmayaraq, rәsmi Moskva vә Tehranın artan iqtisadi vә
siyasi maraqları Xәzәr dәnizinin dibi ilә boru kәmәrinin
çәkilişinә maneәlәr yaradır. Türkmәnistan kimi nәhәng
“oyunçu”nun Avropa bazarlarına birbaşa girişi Rusiya vә
İrana sәrf etmir.
Bundan әlavә, Avropada ümumi iqtisadi tәnәzzül vә
Türkiyәnin enerji istehsalında qazın payının 2030-cu ilә
qәdәr 50%-dәn 30%-ә qәdәr azaldılması ilә bağlı niyyәti
Xәzәrin qaz ixracatçıları üçün heç dә xoş xәbәr olmayacaq.
Rusiya “IOCs”-dan (Beynәlxalq Neft Şirkәtlәri) öz
mәqsәdlәri üçün istifadә edir
Rәsmi Moskva “Şahdәniz-2” vә Xәzәr dәnizinin digәr
yataqlarının onun Türkiyә vә Avropa bazarında
hegemonluğuna xәlәl gәtirәcәyini ehtimal edәrsә, Rusiya
liderlәri әrazilәrindә böyük sәhm paketinә sahib konsorsium
üzvlәrinә tәzyiqlәri artıracaqlar.
“Şahdәniz” konsorsiumunun operatoru olan “BP” şirkәti,
hazırda Rusiyanın dövlәt neft-qaz şirkәti olan “Rosneft”dә
ikinci әsas sәhmdardır. Bu, “Rosneft”lә TNK-BP şirkәti
arasında 4.5 milyard dollarlıq sövdәlәşmәdәn sonra mümkün
olub. Qeyd edәk ki, “BP”-nin icraçı direktoru Robert Dadli
“Rosneft”in idarә heyәtinin üzvüdür. “BP”nin “Rosneft”lә
bağlılığı ona, Arktika regionu da daxil olmaqla, ölkәnin
böyük enerji resurslarını tәdqiq vә istismar etmәk imkanı
verir. O, “Rosneft” sәhmlәrinin 12.8%-nә vә әvvәlcәdәn
sahib olduğu 1.25%-ә әlavә olaraq, “Rosneftqaz” şirkәtinә
mәxsus sәhmlәrin dә 5.7%-nә yiyәlәnib.
Rusiyadakı 20 illik fәaliyyәti (kәşfiyyat işlәri, sürtkü
materiallarının tәkrar emalı, ticari әmәliyyatlar) nәzәrә
alsaq, “BP” şirkәtinә, rәsmi Moskvanın “Şahdәniz-2”
layihәsinin sonrakı inkişafına sәdd çәkmәk haqqında
qәrarına qarşı müqavimәt göstәrmәk çәtin olacaq. Lakin
Azәrbaycanda müxtәlif layihәlәrә etdiyi yatırımlardan
187
Brüssel rәsmilәri Türkmәnistan tәrәfinә bel bağlayır. Buna
baxmayaraq, rәsmi Moskva vә Tehranın artan iqtisadi vә
siyasi maraqları Xәzәr dәnizinin dibi ilә boru kәmәrinin
çәkilişinә maneәlәr yaradır. Türkmәnistan kimi nәhәng
“oyunçu”nun Avropa bazarlarına birbaşa girişi Rusiya vә
İrana sәrf etmir.
Bundan әlavә, Avropada ümumi iqtisadi tәnәzzül vә
Türkiyәnin enerji istehsalında qazın payının 2030-cu ilә
qәdәr 50%-dәn 30%-ә qәdәr azaldılması ilә bağlı niyyәti
Xәzәrin qaz ixracatçıları üçün heç dә xoş xәbәr olmayacaq.
Rusiya “IOCs”-dan (Beynәlxalq Neft Şirkәtlәri) öz
mәqsәdlәri üçün istifadә edir
Rәsmi Moskva “Şahdәniz-2” vә Xәzәr dәnizinin digәr
yataqlarının onun Türkiyә vә Avropa bazarında
hegemonluğuna xәlәl gәtirәcәyini ehtimal edәrsә, Rusiya
liderlәri әrazilәrindә böyük sәhm paketinә sahib konsorsium
üzvlәrinә tәzyiqlәri artıracaqlar.
“Şahdәniz” konsorsiumunun operatoru olan “BP” şirkәti,
hazırda Rusiyanın dövlәt neft-qaz şirkәti olan “Rosneft”dә
ikinci әsas sәhmdardır. Bu, “Rosneft”lә TNK-BP şirkәti
arasında 4.5 milyard dollarlıq sövdәlәşmәdәn sonra mümkün
olub. Qeyd edәk ki, “BP”-nin icraçı direktoru Robert Dadli
“Rosneft”in idarә heyәtinin üzvüdür. “BP”nin “Rosneft”lә
bağlılığı ona, Arktika regionu da daxil olmaqla, ölkәnin
böyük enerji resurslarını tәdqiq vә istismar etmәk imkanı
verir. O, “Rosneft” sәhmlәrinin 12.8%-nә vә әvvәlcәdәn
sahib olduğu 1.25%-ә әlavә olaraq, “Rosneftqaz” şirkәtinә
mәxsus sәhmlәrin dә 5.7%-nә yiyәlәnib.
Rusiyadakı 20 illik fәaliyyәti (kәşfiyyat işlәri, sürtkü
materiallarının tәkrar emalı, ticari әmәliyyatlar) nәzәrә
alsaq, “BP” şirkәtinә, rәsmi Moskvanın “Şahdәniz-2”
layihәsinin sonrakı inkişafına sәdd çәkmәk haqqında
qәrarına qarşı müqavimәt göstәrmәk çәtin olacaq. Lakin
Azәrbaycanda müxtәlif layihәlәrә etdiyi yatırımlardan
187
