Page 151 - "Azərbaycanın enerji siyasəti Qərb mətbuatında"
P. 151
Àçÿðáàéúàíûí åíåðæè ñèéàñÿòè Ãÿðá ìÿòáóàòûíäà
Qazaxıstan neftinin başlıca ixracat marşrutu ildә 60
milyon ton nәzәrdә tutulmaqla, “Bakı-Tiflis-Ceyhan” boru
kәmәri olacaqdır. “Yataqda hasilat maksimum hәddә çatdıqda
mövcud boru kәmәrlәri kifayәt etmәyәcәkdir. Bu sәbәbdәn, yeni
layihә – “Qazaxıstan Xәzәr Nәqliyyat Sistemi” artıq müzakirә
olunmaqdadır. Layihәyә “Eskene Kurik” boru kәmәrinin inşası
vә Gürcüstana, oradan da Türkiyәyә birlәşәcәk “Trans-Xәzәr”
sisteminin (Kurik-Bakı) yaradılması daxildir. Əlavә olaraq, neftin
Qazaxıstandan Azәrbaycana daşınması 43,000 tonluq tankerlәrlә
hәyata keçirilәcәkdir”, – deyә, Ardıc Durdu bildirib. Bununla
belә, “Bakı-Tiflis-Ceyhan” boru kәmәri mәsәlәsi o qәdәr
dә sadә plan deyildir.
Qazaxıstan neftinin daşınması Azәrbaycanın nәqliyyat
vә enerji siyasәtindәn asılıdır. Bir yandan Azәrbaycan
özünün nәqliyyat vә enerji layihәlәrini şaxәlәndirmәyә
çalışır. Bunun üçün zәruri maliyyә resursları da vardır.
Digәr tәrәfdәn, әlbәttә, bu ölkә öz maraqlarını da nәzәrә
alır. “Azәrbaycanın öz neftinin Bakı-Novorossiysk boru
kәmәri vasitәsilә nәqlindә maraqsız olması haqqında
mәtbuatda çoxlu yazılar yer almışdı. Lakin faktiki olaraq
Azәrbaycan bu boru kәmәri ilә, qeyd olunduğu kimi,
5 milyon ton deyil, 1.5 milyondan da az neft nәql edib.
Novorossiysk terminalında bu neft rus nefti ilә qarışdırıl-
dığından әldә olunan keyfiyyәt çox aşağı idi. Rәsmi Bakı
bu itkiyә görә Moskvadan kompensasiya tәlәb etmiş vә
Novorossiysk “neft bankı” yaradılmasını, yәni boru kәmәrinә
vurulan neftlә terminaldan yola salınan neftdәn alınmış
nümunәlәrin laboratoriyada keyfiyyәt müqayisәsini tәklif
etmişdi. Lakin bu tәkliflәr Rusiya tәrәfini qane etmәmiş vә
saziş qüvvәdәn düşmüş elan edilmişdi”, – deyә, Bakıda
yerlәşәn İqtisadi Araşdırmalar Mәrkәzindәn sayta mәlumat
verilib.
Mәlumata görә, oxşar problem Kaşağan neftinә
münasibәtdә dә yaşana bilәr. Qeyd olunub ki, bir neçә il
151
Qazaxıstan neftinin başlıca ixracat marşrutu ildә 60
milyon ton nәzәrdә tutulmaqla, “Bakı-Tiflis-Ceyhan” boru
kәmәri olacaqdır. “Yataqda hasilat maksimum hәddә çatdıqda
mövcud boru kәmәrlәri kifayәt etmәyәcәkdir. Bu sәbәbdәn, yeni
layihә – “Qazaxıstan Xәzәr Nәqliyyat Sistemi” artıq müzakirә
olunmaqdadır. Layihәyә “Eskene Kurik” boru kәmәrinin inşası
vә Gürcüstana, oradan da Türkiyәyә birlәşәcәk “Trans-Xәzәr”
sisteminin (Kurik-Bakı) yaradılması daxildir. Əlavә olaraq, neftin
Qazaxıstandan Azәrbaycana daşınması 43,000 tonluq tankerlәrlә
hәyata keçirilәcәkdir”, – deyә, Ardıc Durdu bildirib. Bununla
belә, “Bakı-Tiflis-Ceyhan” boru kәmәri mәsәlәsi o qәdәr
dә sadә plan deyildir.
Qazaxıstan neftinin daşınması Azәrbaycanın nәqliyyat
vә enerji siyasәtindәn asılıdır. Bir yandan Azәrbaycan
özünün nәqliyyat vә enerji layihәlәrini şaxәlәndirmәyә
çalışır. Bunun üçün zәruri maliyyә resursları da vardır.
Digәr tәrәfdәn, әlbәttә, bu ölkә öz maraqlarını da nәzәrә
alır. “Azәrbaycanın öz neftinin Bakı-Novorossiysk boru
kәmәri vasitәsilә nәqlindә maraqsız olması haqqında
mәtbuatda çoxlu yazılar yer almışdı. Lakin faktiki olaraq
Azәrbaycan bu boru kәmәri ilә, qeyd olunduğu kimi,
5 milyon ton deyil, 1.5 milyondan da az neft nәql edib.
Novorossiysk terminalında bu neft rus nefti ilә qarışdırıl-
dığından әldә olunan keyfiyyәt çox aşağı idi. Rәsmi Bakı
bu itkiyә görә Moskvadan kompensasiya tәlәb etmiş vә
Novorossiysk “neft bankı” yaradılmasını, yәni boru kәmәrinә
vurulan neftlә terminaldan yola salınan neftdәn alınmış
nümunәlәrin laboratoriyada keyfiyyәt müqayisәsini tәklif
etmişdi. Lakin bu tәkliflәr Rusiya tәrәfini qane etmәmiş vә
saziş qüvvәdәn düşmüş elan edilmişdi”, – deyә, Bakıda
yerlәşәn İqtisadi Araşdırmalar Mәrkәzindәn sayta mәlumat
verilib.
Mәlumata görә, oxşar problem Kaşağan neftinә
münasibәtdә dә yaşana bilәr. Qeyd olunub ki, bir neçә il
151
