Page 5 - antologiya - poeziya_175x250_Layout 1

Azərbaycan poeziyası

zərbaycan xalqının istər təsəvvüründə (ümumən dünyagörüşündə),
istərsə də yaradıcılıq təcrübə sin də poeziya yalnız söz sənəti və ya
Aincəsənət deyil, həm də (əslində, daha çox) dünyanı bütün
çoxspektrli təzahürləri ilə ən kütləvi (və təbii, səmimi) dərk etmək üsulu, onun 5
magiyasına üstün gəlmək, nəticə etibarilə, özünü (insanı!) təsdiq etmək meto-
dudur. Odur ki, qədim dövrlərdən bəri azərbaycanlı üçün şairlikdən böyük,
şairlikdən nüfuzlu, hətta şairlikdən müqəddəs məqam ya olmamış, ya da çox
az olmuşdur. Və təsadüfi deyil ki, bu ənənə son dövrə qədər gəlib çıxmış, müasir
Azərbaycan poeziyasının banisi, xalq şairi Səməd Vurğuna nüfuzlu bir şəxsi
həddindən artıq tərifləyəndə özündən asılı olmayaraq demişdi ki, bəlkə də,
elədir, ancaq Şair ki deyil.
Azərbaycan poeziyasını yaradanlar, bir tərəfdən, dünyanı dərk etməyin
mükəmməl bədii-fəlsəfi nümunələrini verirdilərsə, digər tərəfdən, hər biri öz
növbəsində epoxasının eyni dərəcədə mükəmməl (və parlaq) bir Şair obrazını
yadigar qoyub gedirdilər:… Nizami, Nəsimi, Xətai, Füzuli, Vaqif, Zakir, Seyid
Әzim, Sabir, Hadi, Cavid, Səməd Vurğun…
Ümumən dünya poeziyasının şedevrlərinə imza atmış Nizami Gəncəvi
“şeirdən ucalıq umma dünyada, çünki Nizamiylə qurtardı o da” deyəndən bir-
iki əsr sonra onun mütəfəkkir xələfi Nəsimi eyni qürurla “həqq mənəm, həqq
məndədir, həqq söylərəm” deməkdən çəkinməmişdi. Dahi Füzuli isə Məcnun
kimi cahanşümül bir obrazı azərbaycanlı (türk) qiyafəsində dünyaya yenidən
gətirib ardınca söylə mişdi: “Məndə Məcnundan füzun aşiqlik istedadı var,
aşiqi-sadiq mənəm, Məcnunun ancaq adı var”… Və “bənzərəm bir qocaman
da ğa ki, dəryada durar” deyən Sabir də, hər sözə özünəməxsus kinayə ilə
yanaşsa da, bu sözündəki Şair iddiası hər cür kinayənin fövqündə idi.
Әn yeni dövrdə isə Şair “mən”inin milli mənəvi (və ideoloji) qüdrətini
Səməd Vurğun nümayiş etdirərək bütöv bir xalqın adından Vətənə birbaşa
müraciət etmək səlahiyyəti olduğunu təsdiq elədi: “El bilir ki, sən mənimsən,
yurdum, yuvam, məskənimsən!..”